Ngân hàng ăn chênh lãi suất cao, tỷ lệ an toàn vốn thấp

CAR chạm sàn, dư địa tăng trưởng tín dụng thấp

Theo tính chất mùa vụ, để chuẩn bị nguồn vốn cho những tháng tín dụng tăng tốc vào cuối năm, cũng như rủi ro lạm phát quay trở lại, một số ngân hàng đã chủ động tăng lãi suất huy động tại một số kỳ hạn ngắn 3, 6, 9 tháng thêm khoảng 0,1%-0,3% trong khoảng thời gian tháng 7-8/2016 khiến lãi suất cho vay cũng có xu hướng nhích nhẹ.

Mặt khác, theo báo cáo của công ty chứng khoản Bảo Việt (BVSC) ngày 6/10, tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của khối NHTM nhà nước đã rơi xuống mức 9,32% trong khi tỷ lệ này ở khối NHTM cổ phần là 12,14% vào thời điểm 30/6/2016.

Nếu tính theo Basel II, tỷ lệ CAR của nhiều ngân hàng có thể ở dưới mức 9%. Đây là một yếu tố tạo áp lực rất lớn đến khả năng mở rộng hoạt động cho vay.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tốc độ tăng trưởng huy động vốn tính đến ngày 20/9 đạt 12%, cao hơn so với tăng trưởng tín dụng cùng thời điểm (đạt 10,46%).

Tuy nhiên với việc tỷ lệ CAR đang ở mức thấp ở hầu hết các ngân hàng, tăng trưởng tín dụng không còn nhiều dư địa.

Mặt bằng chênh lệch lãi suất còn cao

Theo khảo sát tại một số Ngân hàng thương mại (NHTM), một số ngân hàng vẫn hưởng lãi suất chênh lệch giữa đầu vào và đầu ra (NIM) trên dưới 3%.

Hiện nay, để đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu chính sách tiền tệ đến hết năm 2016, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước tiếp tục yêu cầu các ngân hàng nỗ lực giảm lãi suất cho vay. Tuy nhiên, nhiều ngân hàng cho biết tỷ lệ NIM chỉ khoảng 2% nên hầu như không có dư địa để giảm thêm lãi suất.

Trên thực tế, theo báo cáo của BVSC, nhiều ngân hàng vẫn duy trì NIM ở mức trên dưới 3%.

BIDV là ngân hàng đang có mức chênh lệch lãi suất bình quân thấp nhất, chỉ khoảng 2% trong khi hai ông lớn khác là VietinBank và Vietcombank duy trì cao hơn. Tỷ lệ NIM ởVietinBank 2,5%, còn ở Vietcombank là 2,7%.

Ở một số NHTM nhỏ thậm chí còn ghi nhận tỷ lệ NIM khá cao. Cụ thể, tỷ lệ này ở NCB là 2,8%. Sacombank, MB đồng loạt là 3%. Cá biệt, ACB đạt tới 3,2%.

Khảo sát lãi suất đầu ra - đầu vào bình quân tại một số NHTM (nguồn BVSC)

Lãi suất huy động quý IV sẽ ít biến động

BVS dự báo rằng mặt bằng lãi suất huy động trong quý IV sẽ không có nhiều biến động. Cơ sở của việc dự báo này đến từ một số nguyên nhân.

Đầu tiên,thanh khoản hệ thống nhiều khả năng sẽ vẫn ở trạng thái ổn định và tích cực tuy mức độ dư thừa có thể sẽ không nhiều như trong quý III. Thanh khoản dồi dào trong thời gian qua đến từ việc duy trì lãi suất tín phiếu thấp (kì hạn 14 ngày là 0,35 đến 0,9%/năm) và dự trữ ngoại hối cao (hơn 40 tỷ USD).

Ngoài ra, Kho bạc Nhà nước đã chính thức hoàn thành kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) cho cả năm nay (250.000 tỉ đồng), do vậy sức ép huy động vốn từ chính sách tài khóa sẽ không còn, lãi suất vì thế cũng bớt đi một sức ép tăng.

Hơn nữa, lạm phát tính đến thời điểm hiện tại vẫn ở mức khá thấp (tăng chưa đến 2%). Dự kiến, lạm phát sẽ không có nhiều đột biến trong ba tháng tới khi các yếu tố tác động bất thường như giá dịch vụ y tế và giáo dục về cơ bản đã hoàn thành hạn mức tăng trong năm nay. Kỳ vọng lạm phát thấp sẽ là yếu tố thuận lợi cho diễn biến của lãi suất.

Về yếu tố khách quan, Fed vẫn chủ trương giữ nguyên lãi suất đồng đô la Mỹ trong cuộc họp chính sách tháng 9 vừa qua và lộ trình tăng loại lãi suất này vẫn chưa thật sự rõ ràng trong thời gian tới. Chừng nào FED chưa tăng lãi suất, NHNN vẫn có nhiều dư địa để duy trì mặt bằng lãi suất hiện tại mà không phải lo ngại đến vấn đề tỷ giá.