Mỹ dọa tước đặc quyền thương mại của Hong Kong, gia tăng căng thẳng với Trung Quốc

Một đạo luật được Mỹ thông qua năm ngoái yêu cầu tổng thống Mỹ áp đặt các biện pháp trừng phạt lên những quốc gia làm suy yếu "các quyền tự do cơ bản và quyền tự trị ở Hong Kong". 

Tuyên bố của ông Pompeo hôm 27/5 được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc dự kiến áp đặt luật an ninh quốc gia cho Hong Kong.

Dự luật Trung Quốc đang đề xuất sẽ có quyền phớt lờ cơ quan lập pháp của Hong Kong và trừng phạt những hành động chống chính quyền trung ương Bắc Kinh, theo CNBC. 

Ông Pompeo phát biểu: "Nhìn vào tình hình thực tế, không có người biết suy nghĩ hợp lí nào có thể khẳng định rằng Hong Kong hiện nay vẫn duy trì được mức độ tự trị cao".

"Hong Kong và những con người tự do, năng động, dám nghĩ dám làm của thành phố này đã phát triển mạnh mẽ trong nhiều thập kỉ như một pháo đài tự do. Tôi không cảm thấy vui vẻ chút nào khi phải đưa ra quyết định này. Nhưng để thiết lập chính sách tốt thì chúng ta phải biết chấp nhận thực tế".

"Mỹ đã từng hi vọng rằng một Hong Kong tự do và thịnh vượng sẽ mang lại một hình mẫu cho Trung Quốc, nhưng hiện tại chúng ta thấy rõ rằng Trung Quốc đang thay đổi Hong Kong theo hình mẫu của họ".

Cho tới nay Hong Kong đã được miễn thuế quan trừng phạt lên hàng hóa xuất khẩu tới Mỹ mà chính quyền Tổng thống Trump áp đặt lên Trung Quốc.

Quyền được miễn trừ khỏi thuế quan trừng phạt của Hong Kong có thể bị loại bỏ, dù khả năng này không dễ xảy ra. Giới doanh nghiệp cảnh báo Hong Kong sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề nếu đánh mất vị thế đặc biệt của mình. Các chuyên gia cũng ngờ vực rằng Mỹ sẽ không trừng phạt nặng nề Trung Quốc về vấn đề Hong Kong.

Mỹ có mối quan hệ tài chính quan trọng với Hong Kong. Tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ giữa Mỹ và Hong Kong lên đến 66 tỉ USD vào năm 2018, theo Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết có hơn 1.300 doanh nghiệp Mỹ đang có mối quan hệ kinh doanh với đặc khu hành chính này.

Bà Natasha Kassam, nhà nghiên cứu tại Viện Lowy cho biết Mỹ có thể thu hồi một số đặc quyền của Hong Kong, nhưng hành động này không dễ xảy ra do mang tính rất cực đoan và quyết liệt.

"Mỹ chỉ có thể dùng biện pháp này một lần, và chưa chắc nó sẽ mang lại hiệu quả", bà Kassam nói.

Các thành viên có quan điểm chống Trung Quốc trong Quốc hội Mỹ đã thúc ép chính quyền Tổng thống Trump trừng phạt Trung Quốc.

Thượng nghị sĩ Macro Rubio tuyên bố nếu Trung Quốc thông qua dự luật an ninh mới, Bộ Ngoại giao sẽ phải công nhận rằng Hong Kong không còn tự trị và "các biện pháp trừng phạt sẽ theo sau".

"Tôi hoan nghênh chính quyền Tổng thống Trump đã thực hiện bước đi cần thiết theo yêu cầu của Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hong Kong để bảo vệ lợi ích của Mỹ, che chở cho tự do và các quyền lợi của người dân Hong Kong", Thượng nghị sĩ Rubio phát biểu hôm 27/5.

Tuy nhiên, ý định riêng của Tổng thống Trump vẫn chưa rõ ràng, nên khó có thể dự đoán được các bước tiếp theo của Mỹ. Ông Trump không thể hiện nhiều sự quan tâm tới các cuộc biểu tình ở Hong Kong, và dường như không mấy hứng thú đối với các hành động có thể làm tổn thương đến thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.

Kể từ khi COVID-19 bùng phát, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã ngày càng leo thang. Cả hai bên đều tìm cách đổ lỗi lẫn nhau về đại dịch này.