Mùa đông đang đến trên thị trường vốn đầu tư mạo hiểm của Trung Quốc
Trong sáu tháng đầu năm, tổng giá trị IPO của Trung Quốc Đại lục đã giảm mạnh 84% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 32,5 tỷ NDT (4,48 tỷ USD), trong khi chỉ có 44 công ty lên sàn, giảm 75%. Trong đó, ông Dick Kay, trưởng nhóm dịch vụ chào bán của Deloitte cho biết, tốc độ niêm yết trong quý II chậm hơn nhiều, thậm chí không có thương vụ IPO nào vào tháng Ba và tháng Tư.
Dù tình hình ảm đạm như vậy, nhưng ông Kay vẫn giữ nguyên dự báo giá trị IPO trong cả năm nay của Trung Quốc ở mức từ 139-166 tỷ NDT, với kỳ vọng vào việc triển khai thêm các gói kích thích chính sách.
Deloitte cũng đã hạ dự báo cho hoạt động IPO của Hong Kong (Trung Quốc) trong năm nay xuống còn khoảng từ 60-80 tỷ HKD (7,7-10,3 tỷ USD), giảm so với mức 100 tỷ HKD trong quý trước.
Hong Kong, từng là điểm đến IPO hàng đầu của các công ty Trung Quốc, đã lao dốc kể từ năm 2021. Hong Kong xếp thứ chín trong số các thị trường IPO toàn cầu về tổng số tiền huy động được trong nửa đầu năm nay, với mức giảm 27% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 13,1 tỷ HKD, theo dữ liệu của Deloitte.
Điều này đặt ra một thách thức chưa từng có đối với lĩnh vực đầu tư mạo hiểm và vốn cổ phần tư nhân. Ông Ian Goh, đối tác quản lý tại Trung Quốc của công ty đầu tư mạo hiểm 01VC, cho biết: "Đây có thể là thị trường thoát vốn tồi tệ nhất mà chúng tôi từng chứng kiến trong hơn 20 năm qua".
Tình hình này ở Trung Quốc Đại lục diễn ra sau khi cơ quan giám sát chứng khoán Trung Quốc đưa ra các quy định nghiêm ngặt hơn vào giữa tháng Ba để củng cố niềm tin vào thị trường. Điều này đã góp phần làm giảm đáng kể số đơn đăng ký IPO, với chỉ có hai công ty đăng ký trong sáu tháng qua, so với con số 334 công ty của năm ngoái. Ông Ringo Choi, người đứng đầu bộ phận IPO ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại EY, cho biết: "Các tiêu chuẩn khắt khe khiến các công ty do dự trong việc nộp hồ sơ đăng ký IPO".
Ông Goh của 01VC cũng cho rằng đây là thời điểm "khó khăn nhất và tồi tệ nhất" để huy động vốn ở Trung Quốc. Vào năm 2023, tổng số tiền đầu tư mạo hiểm vào nước này đã giảm mạnh 66% xuống còn 14,1 tỷ USD. Xu hướng giảm tiếp tục trong năm nay, với mức giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái tính đến tháng Năm, theo dữ liệu của Dealogic.
Trong đó, vốn liên quan đến các nhà đầu tư nước ngoài giảm mạnh 60% xuống chỉ còn 3,7 tỷ USD vào năm 2023, thấp hơn gần 90% so với mức đỉnh gần đây được ghi nhận vào năm 2021. Tháng 3/2022, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất, khiến đồng USD mạnh lên và khiến đầu tư bằng đồng USD vào Trung Quốc sụt giảm.
Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiệu tích cực. Ông Adrian Hia, đối tác tại công ty đầu tư mạo hiểm Malaysia Kairous Capital, với 30% danh mục đầu tư ở Trung Quốc, mô tả thị trường hiện tại là "tốt hơn những năm trước". Ông cho biết một môi trường khó khăn hơn có thể tạo ra một hệ sinh thái bền vững hơn cho cả nhà đầu tư và các công ty.
Trước đây, ông cho biết "các nhà đầu tư mạo hiểm Trung Quốc phải cạnh tranh cực kỳ khốc liệt để tìm được một thỏa thuận tốt". Lúc đó, các công ty "rất lo lắng và tập trung vào việc huy động vốn thay vì xây dựng các công ty thực sự".
Tuy nhiên, trong bối cảnh thị trường nội địa yếu, một số nhà đầu tư mạo hiểm Trung Quốc đang tìm kiếm cơ hội ở những nơi khác ở châu Á. Gobi Partners, một công ty quản lý 1,6 tỷ USD trên nhiều quỹ khác nhau, nhận thấy các nhà đầu tư Trung Quốc đang mở rộng sang các khu vực mới. Ông Thomas Tsao, đồng sáng lập của Gobi, nhìn thấy "những cơ hội lớn" ở những nơi như Pakistan (Pa-kix-tan) - quốc gia có dân số trẻ, Internet và dịch vụ kỹ thuật số đang phát triển.
Cathay Capital, chủ yếu được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư từ Pháp, là một trong những nhà đầu tư đầu tiên vào công ty thương mại điện tử Trung Quốc Pinduoduo. Với 3 tỷ USD tài sản đang quản lý, ông Ming Po Cai, người sáng lập công ty đầu tư toàn cầu này, đã bày tỏ sự quan tâm đến thị trường Nhật Bản", vì sự vững chắc của các ngành công nghiệp Nhật Bản và tiềm năng phát triển các thị trường nước ngoài như Tây Âu.
Tuy nhiên, ông Cai bày tỏ niềm tin vào Trung Quốc trong các lĩnh vực như năng lượng mới và chăm sóc sức khỏe, và dự định tiếp tục đầu tư vào các lĩnh vực này.
