Liên tiếp cấm DeepSeek, tại sao nhiều nơi sợ chatbot AI của Trung Quốc đến vậy?

Chatbot AI DeepSeek của Trung Quốc đã gây chấn động ngành công nghệ toàn cầu, khiến cổ phiếu các hãng công nghệ Mỹ mất hàng tỷ USD. Công ty tuyên bố nền tảng R1 của họ được phát triển trên chip Nvidia giá rẻ và kém tiên tiến hơn so với các đối thủ.

Tuy nhiên, nhiều quốc gia, từ Italia đến Hàn Quốc, đang siết chặt kiểm soát ứng dụng này. Họ lo ngại nguy cơ rò rỉ dữ liệu nhạy cảm qua các dịch vụ AI tạo sinh.

Italia là nước đầu tiên có động thái cứng rắn. Chính phủ nước này mở cuộc điều tra và chặn DeepSeek thu thập dữ liệu người dùng. Trước đó, năm 2023, Italia cũng từng tạm thời chặn ChatGPT vì lý do tương tự.

Sau đó, Đài Loan (Trung Quốc) cấm công chức và nhân viên tại các cơ sở hạ tầng quan trọng sử dụng DeepSeek. Đài Loan cho rằng ứng dụng có thể ảnh hưởng đến an ninh nội địa.

Vài ngày sau, Australia cũng ra lệnh cấm.

Tại Hàn Quốc, nhiều cơ quan chính phủ, bao gồm Bộ Quốc phòng, Bộ Thống nhất và lực lượng cảnh sát, đã cấm DeepSeek trên các thiết bị làm việc. Họ cho rằng ứng dụng này tiềm ẩn rủi ro bảo mật.

Đầu tuần này, chính phủ Hàn Quốc thông báo sẽ tạm thời gỡ bỏ DeepSeek khỏi các kho ứng dụng trong nước. Họ sẽ tiến hành đánh giá cách ứng dụng này xử lý dữ liệu cá nhân.

Tại Mỹ, các nghị sĩ đề xuất dự luật “Cấm DeepSeek trên thiết bị chính phủ”. Nghị sĩ Darin LaHood cảnh báo rằng DeepSeek là mối đe dọa đáng lo ngại đối với an ninh quốc gia.

Texas, Virginia và New York cũng ban hành lệnh cấm ở cấp bang.

Thống đốc Texas, ông Greg Abbott, nhấn mạnh rằng cần bảo vệ dữ liệu cá nhân khỏi nguy cơ bị khai thác bởi các hoạt động từ Trung Quốc.

Trong điều khoản và điều kiện của DeepSeek, có một phần quy định về việc chia sẻ dữ liệu cá nhân với bên thứ ba. Nội dung này khá giống với chính sách của ChatGPT do OpenAI phát triển.

Tuy nhiên, có một điểm khác biệt quan trọng. Các công ty Mỹ thường chống lại yêu cầu cung cấp dữ liệu từ chính phủ. Trong khi đó, tại Trung Quốc, doanh nghiệp có nghĩa vụ pháp lý phải chia sẻ dữ liệu người dùng khi chính quyền yêu cầu.

Ông Youm Heung-youl, Giáo sư an ninh dữ liệu tại Đại học Soonchunhyang, nói với CNA: “Sự khác biệt giữa việc bảo vệ quyền riêng tư của người dùng và việc cho phép chính phủ truy cập dữ liệu có thể ảnh hưởng đến mức độ tin tưởng của các quốc gia đối với một công ty”.

Theo chính sách quyền riêng tư của DeepSeek, ứng dụng này còn thu thập thông tin về cách gõ phím và nhịp điệu thao tác của người dùng. Điều này giúp nhận diện cách mỗi người tương tác với các nút bấm.

Theo bà Isabel Hou, chuyên gia AI tại Đài Loan và là Tổng thư ký Học viện AI Đài Loan, về lý thuyết, DeepSeek có thể cho phép người dùng đặt câu hỏi về các chủ đề nhạy cảm. “Nhưng thực tế, chúng tôi thấy DeepSeek vẫn áp dụng cùng một quy tắc kiểm duyệt khi hoạt động ở nước ngoài”, bà Hou nói.

Trong khi đó, Bắc Kinh phủ nhận các lo ngại về an ninh dữ liệu. Chính phủ Trung Quốc cho rằng đây là vấn đề chính trị hóa thương mại, công nghệ và kinh tế.

Họ khẳng định rằng “chính phủ không bao giờ yêu cầu doanh nghiệp hoặc cá nhân thu thập hay lưu trữ dữ liệu một cách trái phép”.

DeepSeek ra mắt vào tháng 5/2023. Theo giáo sư Park Seung-chan của Đại học Yongin, một dự án lớn như vậy không thể xuất hiện một cách đột ngột.

“Tôi nghĩ đây là một kế hoạch đã được chuẩn bị từ lâu, có thể từ trước thời chính quyền Trump. Chúng ta cần theo dõi những phiên bản tiếp theo của DeepSeek”, ông nhận định.

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng Trung Quốc đã đầu tư rất mạnh vào nghiên cứu và phát triển (R&D) trong những năm gần đây.

Theo Phòng Thương mại Hàn Quốc, Trung Quốc hiện là nước đầu tư nhiều thứ hai thế giới vào R&D, chỉ sau Mỹ. Tuy nhiên, Trung Quốc có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất. Trong vòng một thập kỷ qua, khoản đầu tư này đã tăng hơn 11 lần.

DeepSeek cho biết họ sử dụng chip H800, một loại chip kém tiên tiến hơn để vận hành mô hình học máy của mình. Loại chip này được phép bán cho Trung Quốc theo quy định kiểm soát xuất khẩu của Mỹ cho đến năm 2023.

Trong khi Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đang phát triển mạnh nhờ xuất khẩu chip tiên tiến, sự xuất hiện của DeepSeek đã gây xáo trộn trong ngành công nghiệp bán dẫn.

Giáo sư Park Ki-soon, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Đại học Sungkyunkwan, nhận định: “Nếu DeepSeek thực sự sử dụng chip H800, điều đó có nghĩa là ngay cả khi không có chip tiên tiến, vẫn có thể đạt được kết quả tương tự nếu phần mềm đủ tốt”.

Ông cũng cho rằng Mỹ và Trung Quốc đang đầu tư rất nhiều vào phát triển phần mềm. Theo ông, DeepSeek là một minh chứng rõ ràng cho thấy các chính phủ cần tăng cường hỗ trợ để thúc đẩy lĩnh vực này.