Kỷ lục vượt sóng, gom chục tỷ USD vào kho dự trữ

Hết sóng, đầu cơ vỡ mộng

Chưa năm nào thị trường ngoại tệ trong nước lại ổn định như vậy, nhất là trong một năm mà thị trường ngoại hối thế giới biến động chưa từng có, chao đảo khắp nơi từ các nền kinh tế lớn tại châu Âu cho tới các nước mới nổi ở châu Á và châu Mỹ. Bảng Anh lao dốc, euro xuống mức thấp nhất 14 năm, NDT thấp nhất 8 năm so với USD.

“Không có một đợt sốt lớn nào. Thị trường ngoại tệ luôn trong tình trạng thanh khoản đầy đủ, không sốt ảo, tâm lý bầy đàn giống như nhiều năm trước đây, muốn mua USD là mua được, miễn là có hợp đồng giấy tờ đầy đủ. Thị trường tự do cũng không hề hỗn loạn và chẳng có cớ gì để loạn khi nhu cầu của DN được đáp ứng”, ông Nguyễn Văn Hiều, chủ một DN nhập khẩu phụ tùng ô tô tại Hà Nội cho biết.

Theo ông Hiều, 2016 là một năm mà ban đầu tưởng chừng rất đáng lo ngại. Sau cú sốc tiền tệ Trung Quốc hồi tháng 8/2015, tới cuối năm 2015, hàng loạt các tổ chức quốc tế và một số chuyên gia trong nước đồng loạt đưa ra những cảnh báo rất đáng lo. Theo đó, đã có dự báo sức ép tỷ giá USD/VND khi Mỹ nâng lãi suất là rất lớn, đồng tiền Việt Nam có thể giảm 5-7% trong năm 2016 được đưa ra.

Tỷ giá USD/VND ổn định trong năm 2016.

Thậm chí, nhiều chuyên gia còn đề cập tới nguy cơ một cuộc chiến tranh tiền tệ sau khi Trung Quốc khuấy động thế giới bằng nhiều đợt giảm giá đồng NĐT, trong khi đồng USD được dư báo tăng mạnh.

Tuy nhiên, diễn biến thực tế trong năm 2016 không như vậy. Tỷ giá USD/VND chứng kiến 8 tháng đầu năm lặng sóng, rất ổn định, khác xa với những biến động thất thường trong các năm trước đó.

Trong 4 tháng cuối năm, thị trường ngoại tệ chứng kiến 2 đợt tăng giá trên thị trường chợ đen, một vào cuối tháng 8 với giá USD được đẩy cao lên đến 22.950 đồng/USD và trong tuần đầu tháng 12 khi mà USD tự do có lúc lên tới 23.350 đồng/USD. Tuy nhiên, khoảng thời gian mà giá tăng vọt rất ngắn, có lần chỉ kéo dài 1-2 tiếng đồng hồ, thị trường không có sự hỗn loạn và giao dịch không có đột biến.

Giá USD tại các NHTM thời điểm cao nhất vẫn chỉ quanh mức 22.700-22.800 USD/ounce và nguồn cung đầy đủ. Tại nhưng thời điểm đó, NHNN luôn phát đi tín hiệu về cung cầu ổn định và sẵn sàng bán USD cho các NHTM có nhu cầu. Tuy nhiên, tiết lộ từ lãnh đạo NHNN là chào bán nhưng không ai mua. Mọi dấu hiệu đều là cố tình đánh vào tâm lý để gây sóng nhưng không thành.

Một chuyên gia tài chính cho rằng, thị trường năm nay khác biệt, yên ắng khác thường, tỷ giá USD/VND chỉ tăng tổng cộng khoảng hơn 1%, không có tình trạng sốt xình xịch là do các chính sách linh hoạt của NHNN, trong khi “tay to” không dám và không có cơ hội hợp tác đầu cơ đẩy giá đồng USD.

“Ngày xưa, cứ cuối năm là có hiện tượng liên kết nhau đầu cơ, mà tất nhiên không phải là người dân thường bởi có tiền đâu mà đầu cơ triệu đô. Năm nay thì khác, rất ổn. Thị trường ổn định và khi có dấu hiệu đầu cơ là bị dập tắt luôn”, chuyên gia này chia sẻ.

Vững vàng qua sóng

Ông Huỳnh Minh Tuấn, Trưởng Phòng môi giới Chi nhánh TP.HCM CTCK VnDirect cũng khẳng định sự ổn định của thị trường ngoại tệ 2016, trái ngược với diễn biến khó lường trên thị trường tài chính thế giới. Theo ông Tuấn, tỷ giá 2016 ổn định trước hết nhờ sự vững tay của Chính phủ và cơ quan điều hành - NHNN. Bên cạnh đó, những người trong giới kinh doanh còn cảm nhận rõ nét sự linh hoạt của NHNN với hàng loạt các chính sách mang tính đột phá vĩ mô và ứng phó tình huống chuẩn xác. Đồng thời, tỷ giá ổn định còn nhờ sức bền nội tại của chính nền kinh tế.

Một đồng VND ổn định giúp FDI và kiều hối vào Việt Nam tăng mạnh.

Trên thực tế, hàng loạt các vụ việc nghiêm trị lãnh đạo, cựu lãnh đạo sai phạm tại các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp… rồi nỗ lực tạo lập một chính phủ kiến tạo, hỗ trợ khu vực tư nhân phát triển… đã tạo ra sự lành mạnh trên thị trường. Giới đầu cơ lắm tiền e ngại.

Theo ông Tuấn, cơ chế tỷ giá trung tâm (xác định theo ngày) mà NHNN áp dụng từ đầu năm 2016 đã tạo ra sự linh hoạt, giảm chấn cho thị trường trong nước trước những tác động lớn từ bên ngoài, mà điển hình là cú sốc người dân Anh chọn rời EU (Brexit) hồi tháng 6 đã không hề tác động lớn lên tỷ giá USD/VND. Biến động giảm giá dữ dội của đồng NDT trong phần lớn thời gian của năm cũng không chi phối thị trường. Gần đây, sự kiện Fed tăng lãi suất cũng vậy, tác động lên thị trường trong nước không lớn và trong thời gian ngắn ngủi.

Chính sách buộc DN giao dịch USD kỳ hạn (thời điểm thanh toán sau 3 ngày), rồi cùng với việc NHNN tích cực bán kỳ hạn cho NHTM… đã giảm áp lực tỷ giá dồn vào một thời điểm, tạo ra sự cân bằng trên thị trường.

Trong các năm trước, thông thường sau mỗi cú sốc trên thị trường thế giới, thị trường trong nước ngay lập tức chao đảo. Còn năm nay, sự đồn đoán và tâm lý bầy đàn gần như không có, ngay cả vào thời điểm cuối năm khi mà nhu cầu USD thường tăng lên.

Tỷ giá USD/VND ổn định trái ngược với sự hỗn loạn trên thế giới còn do chính sách nhất quán đảm bảo giá trị của đồng tiền VND. Mục tiêu chống lạm phát luôn được đề cập cho dù chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đứng ở mức thấp. Quyết định đưa lãi suất tiền gửi về 0% là một trong những biện pháp của NHNN nhằm chống lại tình trạng USD hóa.

Sự quyết liệt, không dung túng sai phạm, dấu vết sai phạm và nỗ lực dùng truyền thông để hạn chế tình trạng đầu cơ, tâm lý bầy đàn từ NHNN cũng được xem là yếu tố góp phần vào sự ổn định của thị trường ngoại hối trong năm vừa qua.

Trong khi đó, tình trạng ổn định của tỷ giá cùng với thặng dư cán cân thanh toán (chủ yếu nhờ FDI) lại kích thích lượng lớn ngoại tệ chuyển đổi sang đồng VND. NHNN đã mua được một lượng lớn ngoại tệ, nâng dự trự trữ ngoại hối lên mức, mà theo báo cáo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trước Quốc hội hồi cuối tháng 10 là “cao nhất từ trước đến nay”, vượt mốc 40 tỷ USD.

Ngay trong những thời điểm tưởng chừng sắp có sốt, thị trường USD tăng lên sau động thái nâng lãi suất của Fed và công bố khả năng tăng 3 lần trong năm tới, rồi tin đồn thất thiệt đổi tiền, thì NHNN cũng đã cho biết, họ không phải can thiệp nhiều, không phải bỏ đồng tiền dự trữ ra để mua vào đồng VND.

Ông Lê Quang Trí - Giám đốc khối kinh doanh của Công ty CP chứng khoán Trí Việt (TVB), cũng cho rằng, trên thị trường ngoại hối 2016 về cơ bản nguồn cung trong nước ổn định. Trước đó, ông Trí cũng dự báo, đông USD sẽ hạ nhiệt sau khi Fed đưa ra quyết định của mình (tăng lãi suất trong phiên họp 13-14/12).

Về triển vọng 2017, ông Huỳnh Minh Tuấn cho rằng, nhiều khả năng các cơ quan quản lý sẽ thực thi mạnh hơn chính sách đảm bảo giá trị của đồng VND, làm tăng tính hấp dẫn của đồng tiền Việt trước một đồng USD vẫn có xu hướng tăng giá trên thị trường thế giới.

Về lý thuyết, một đồng VND yếu có thể thúc đẩy xuất khẩu. Tuy nhiên, mặt trái của nó cũng rất lớn. Đó là hiện tượng rút vốn ngoại, suy giảm kiều hồi, rồi nợ công bằng ngoại tệ gia tăng… Chính phủ và NHNN có lẽ sẽ không xa rời mục tiêu giữ ổn định để kinh tế phát triển bền vững.