Kinh tế số Đông Nam Á trên đà cất cánh

Nhiều tiềm năng để bứt phá

Tại Hội nghị kinh tế tài chính kỹ thuật số Indonesia (In-đô-nê-xi-a) năm 2023 tại thủ đô Jakarta, Phó Thống đốc Ngân hàng Indonesia, bà Filianingsih Hendarta, nhận định nền kinh tế số và hệ sinh thái tài chính của Indonesia và các nước ASEAN có nhiều tiềm năng để bứt phá trong tương lai.

Năm quốc gia thành viên ASEAN, bao gồm Indonesia, Malaysia (Ma-lai-xi-a), Philippines (Phi-líp-pin), Singapore (Xin-ga-po) và Thái Lan, đã bắt đầu kết nối hệ thống thanh toán xuyên biên giới vào năm ngoái, tiến tới kết nối toàn diện trong năm nay, tạo tiền đề cho sự phát triển của kinh tế số trong khu vực.

Theo bà Filianingsih, hiện các nước cũng đã có những sáng kiến cụ thể, chẳng hạn như hợp tác thanh toán bằng mã QR (tức thanh toán bằng máy quét mã vạch hoặc điện thoại thông minh) giữa 5 quốc gia.

Còn theo báo cáo thường niên do Google, quỹ đầu tư Temasek Holdings của Singapore và tập đoàn tư vấn quản lý toàn cầu Bain & Company cùng công bố, kinh tế số ở Đông Nam Á đang tăng trưởng khả quan, với lĩnh vực du lịch và vận tải trên đà vượt mức trước đại dịch vào năm 2024.

Trong khi đó, Bộ trưởng Đầu tư, Thương mại và Công nghiệp Malaysia Zafrul Abdul Aziz cho biết, giá trị tiềm năng của nền kinh tế số ASEAN dự kiến sẽ đạt 1.000-2.000 tỷ USD vào năm 2030 nếu có một cơ chế quản lý thống nhất và mạnh mẽ.

Bộ trưởng Zafrul cho rằng sự tăng trưởng nhanh của thương mại điện tử và sự sẵn có của các nền tảng kỹ thuật số như mạng xã hội và thị trường thương mại điện tử là cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ của ASEAN tăng cường tham gia thị trường trong nước và quốc tế.

Trích dẫn nguồn dữ liệu, ông Zafrul cho biết khoảng 50 triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng Facebook để tìm kiếm khách hàng, với 70% người theo dõi là ở trong nước và 30% từ nước ngoài. Do vậy, việc tăng cường luồng dữ liệu sẽ giảm chi phí giao dịch, thúc đẩy việc chia sẻ ý tưởng và cho phép người dùng tận dụng những phát hiện và công nghệ mới. Đây là cách để hướng tới một khung pháp lý toàn diện nhằm tăng cường niềm tin vào việc chia sẻ dữ liệu trong nội bộ ASEAN giữa các bên liên quan, bao gồm việc tái sử dụng cả dữ liệu có mục đích công và tư.

Các thỏa thuận đa phương trong khu vực nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các luồng dữ liệu xuyên biên giới bao gồm các điều khoản của Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) về thương mại điện tử và Hiệp định Thương mại điện tử ASEAN.

Chương thương mại điện tử trong RCEP nhằm mục đích tạo ra một môi trường thương mại điện tử thuận lợi thông qua việc bảo vệ người tiêu dùng trực tuyến và dữ liệu cá nhân trực tuyến, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các luồng dữ liệu xuyên biên giới.

Ông Zafrul cho biết sự gắn kết được cải thiện trong các chính sách liên quan đến dữ liệu sẽ tạo thêm niềm tin và thúc đẩy thương mại điện tử trong khu vực, cũng như giữa ASEAN và các thị trường quốc tế khác.

Bộ trưởng Zafrul đề nghị các nước ASEAN cũng nên xem xét nghiêm túc việc thiết lập các thỏa thuận công nhận lẫn nhau và/hoặc làm hài hòa các quy định liên quan đến dữ liệu trong và ngoài khu vực. Điều này cũng có thể được thực hiện thông qua các cuộc đàm phán sắp tới về Hiệp định khung kinh tế kỹ thuật số ASEAN.

Không ít những thách thức và rủi ro

Tuy nhiên, bà Filianingsih cho rằng nền kinh tế số và hệ sinh thái tài chính ASEAN phải đối mặt với những thách thức và rủi ro. Bà lưu ý rằng có ít nhất năm thách thức và rủi ro trong nỗ lực thiết lập hợp tác hệ thống thanh toán xuyên biên giới.

Theo báo cáo thường niên do Google, Temasek Holdings Bain & Company cùng công bố, nền kinh tế số của Đông Nam Á dự kiến tăng trưởng 11% trong năm nay, thấp hơn so với mức 20% của năm ngoái.

Báo cáo cho biết, nền kinh tế số của khu vực có quy mô 295 tỷ USD vào năm 2025, giảm so với mức ước tính 330 tỷ USD trước đó.