ICO: Thương mại cà phê toàn cầu cao kỷ lục, giá robusta lập đỉnh mới

Giá cà phê robusta lập đỉnh mới

Giá cà phê thế giới được tổng hợp và theo dõi bởi ICO (I-CIP) đạt trung bình 182 US cent/pound trong tháng 2, tăng 3,2% so với tháng trước và tăng 6,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là mức giá cao nhất đạt được trong 17 tháng trở lại đây, dao động trong khoảng 177,5 - 187,1 US cent /pound.

Trong đó, giá cà phê robusta tiếp tục tăng 3,2% so với tháng trước lên mức bình quân 153,3 US cent/pound, mức cao nhất ghi nhận được kể từ tháng 11/1994.

Tương tự, giá cà phê arabica Colombia và arabica khác cũng tăng lần lượt 1,9% và 2,7%, đạt 209,5 US cent/pound và 208,8 US cent/pound. Arabica Brazil là nhóm có biến động mạnh nhất khi tăng 4,1% lên mức trung bình 186,7 US cent/pound.

Diễn biến giá cà phê thế giới từ tháng 2/2022 đến tháng 2/2024

Trên thị trường kỳ hạn London, giá cà phê robusta giao dịch trên sàn ICE đã tăng 4,9% so với tháng trước lên 142,4 US cent/pound. Trong khi cà phê arabica trên thị trường kỳ hạn New York chỉ tăng 1,3% lên 185,4 US cent/pound.

Kết quả là chênh lệch giá cà phê arabica và robusta giữa hai sàn giao dịch tiếp tục giảm 9,1%, xuống chỉ còn 42,9 US cent/pound vào tháng 2.

Tồn kho cà phê robusta được chứng nhận trên sàn giao dịch London tiếp tục giảm 16,8% trong tháng vừa qua xuống còn 0,4 triệu bao (loại 60 kg), mức thấp nhất kể từ tháng 1/2014. Ngược lại, tồn kho cà phê arabica được chứng nhận tại New York tăng 28,5% lên mức 0,35 triệu bao.

Tồn kho cà phê được chứng nhận trên sàn New York và London tính đến cuối tháng 2/2024

Thương mại cà phê toàn cầu cao kỷ lục

Theo ICO, xuất khẩu cà phê toàn cầu đạt tổng cộng 12,6 triệu bao trong tháng 1, tăng 32,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Luỹ kế trong 4 tháng niên vụ cà phê 2023-2024 (tháng 10/2023 đến tháng 1/2024) đạt hơn 45,1 triệu bao, tăng 13,1% so với 39, 9 triệu bao của cùng kỳ niên vụ 2022-2023. 

Đà tăng xuất khẩu gần đây chủ yếu phản ánh các điều kiện sản xuất đã trở lại bình thường sau một năm sụt giảm.

ICO dự báo sản lượng cà phê toàn cầu trong niên vụ 2023-2024 tăng 5,8% so với niên vụ trước lên 178 triệu bao, trong đó sản lượng của cà phê arabica tăng 8,8% lên 102,2 triệu bao và robusta tăng 2,1% lên 75,8 triệu bao. Tiêu thụ dự kiến tăng 2,2% lên 177 triệu bao, thị trường cà phê thế giới sẽ thặng dư 1 triệu bao trong niên vụ 2023-2024.

Về tỷ trọng, cà phê nhân xanh chiếm 91% tổng xuất khẩu cà phê toàn cầu trong tháng 1 với 11,5 triệu bao, tăng mạnh 35,8% so với cùng kỳ năm trước. Đây cũng là khối lượng xuất khẩu lớn nhất trong tháng 1 kể từ trước đến nay, vượt qua kỷ lục cũ là 10,4 triệu bao được thiết lập vào tháng 1/2019.

Kết quả này đưa tổng khối lượng cà phê nhân xanh xuất khẩu trong 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024 lên mức 40,9 triệu bao, tăng 14,2% so với cùng kỳ niên vụ trước.

Đáng chú ý, xuất khẩu cà phê nhân xanh robusta đạt kỷ lục 5,1 triệu bao trong tháng 1, tăng 50,3% so với cùng kỳ năm trước. Đóng góp lớn vào mức tăng này là Việt Nam, nước sản xuất robusta lớn nhất thế giới đã bán ra 3,8 triệu bao trong tháng 1 so với 2,3 triệu bao của cùng kỳ.

Như vậy, chỉ sau 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024 xuất khẩu cà phê robusta toàn cầu đã tăng 14,7% so với cùng kỳ niên vụ trước lên 16,1 triệu bao.

Tỷ trọng của robusta trong tổng xuất khẩu cà phê toàn cầu đã tăng đều đặn trong ba năm qua, từ 33,8% trong 4 tháng đầu niên vụ 2020-2021 lên 39,1% trong niên vụ 2022-2023 và 39,3% của vụ 2023-2024.

Tỷ trọng cà phê robusta và arabica trong 4 tháng đầu niên vụ từ 2020-2021 đến 2023-2024

Xuất khẩu của nhóm cà phê nhân xanh arabica Brazil trong tháng 1 cũng tăng mạnh 36,3% so với lên 3,6 triệu bao. Tính chung 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024, xuất khẩu nhóm cà phê này đạt 14,6 triệu bao, tăng 13,3% so với cùng kỳ niên vụ trước. 

Tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ này đến từ mức tăng 31,9% trong xuất khẩu arabica của Brazil, nhà sản xuất và xuất khẩu lớn nhất của nhóm cà phê này, lên gần 3,2 triệu bao trong tháng 1 từ mức 2,4 triệu bao của cùng kỳ năm ngoái.

Ngoài ra, xuất khẩu cà phê arabica Colombia tăng 13,7% trong tháng 1 và tăng 14,2% trong 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024 lên mức 4,2 triệu bao.

Các lô hàng arabica khác tăng 15,6% trong tháng 1 và tăng 13,2% sau 4 tháng đầu niên vụ, đạt tổng cộng 6 triệu bao. Peru là động lực chính cho mức tăng trưởng hai con số của nhóm cà phê này, với xuất khẩu tăng 176,2% lên hơn 0,4 triệu bao trong tháng đầu năm.

Xuất khẩu cà phê nhân xanh trong 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024 (Tháng 10/2023 và tháng 1/2024)

Với các dạng cà phê khác, xuất khẩu cà phê hòa tan tiếp tục tăng 2,7% lên hơn 1 triệu bao trong tháng 1. Luỹ kế sau 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024, đã có hơn 4 triệu bao cà phê hòa tan được xuất khẩu trên toàn cầu, tăng 6,8% so với cùng kỳ niên vụ trước.

Tuy nhiên, tỷ trọng cà phê hòa tan trong tổng xuất khẩu cà phê toàn cầu đã giảm xuống còn 8,9% so với mức 9,5% của cùng kỳ năm trước. Brazil - nước xuất khẩu cà phê hòa tan lớn nhất thế giới đã vận chuyển 0,3 triệu bao ra thị trường quốc tế trong tháng 1.

Còn với cà phê đã rang, xuất khẩu tăng 7,6% trong tháng 1 nhưng tính chung 4 tháng đầu niên vụ vẫn giảm xuống còn 0,23 triệu bao so với 0,25 triệu bao của cùng kỳ niên vụ trước.

Cơ cấu cà phê xuất khẩu toàn cầu trong 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024

Việt Nam và Brazil đẩy mạnh bán ra

Báo cáo của ICO cho thấy, xuất khẩu cà phê các loại từ khu vực châu Á và châu Đại Dương đã tăng tới 47,1% trong tháng 1 lên gần 5,1 triệu bao.

Chủ yếu là do xuất khẩu cà phê của Việt Nam tăng 66% lên hơn 4 triệu bao. Đây là khối lượng xuất khẩu hàng tháng lớn nhất từng được ghi nhận, vượt qua kỷ lục cũ là 3,6 triệu bao đạt được vào tháng 3/2022.

Trước đó, xuất khẩu cà phê của Việt Nam từ đầu quý IV niên vụ 2022-2023 đến tháng 11 chỉ đạt 6,9 triệu bao, giảm mạnh 22,6% so với cùng kỳ năm 2022. Nguyên nhân là do vụ thu hoạch dưới mức trung bình dẫn đến tình trạng nguồn cung trong nước bị thắt chặt và sau đó trở nên trầm trọng hơn khi nông dân giữ lại cà phê với kỳ vọng giá cao hơn.

Giá cà phê tại thị trường nội địa Việt Nam đã tăng lên mức trung bình 61.000 đồng/kg vào giữa tháng 11/2023 từ 41.000 đồng/kg vào đầu tháng 12/2022. Đến đầu năm 2024, giá đạt 70.000 đồng/kg và tăng lên 80.000 đồng/kg vào ngày 15/2.

Theo ICO, giá cà phê tăng cao cùng với việc người nông dân tích cực bán ra trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán được cho là yếu tố chính khiến xuất khẩu cà phê của Việt Nam tăng mạnh trong tháng 12/2023 và tháng 1/2024.

Xuất khẩu cà phê của các khu vực trong 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024

Xuất khẩu cà phê các loại của khu vực Nam Mỹ cũng tăng mạnh 25,4% lên 5,4 triệu bao trong tháng 1.

Brazil là động lực chính cho mức tăng trưởng này của khu vực với ​​xuất khẩu tăng 27,7% lên gần 4 triệu bao, đây là khối lượng xuất khẩu lớn nhất ghi nhận được trong các tháng 1 của quốc gia này. Sản lượng cà phê của Brazil đã phục hồi trở lại trong niên vụ hiện tại sau khi giảm vào niên vụ trước.

Xuất khẩu cà phê của khu vực châu Phi tăng 6,5% trong tháng 1, nhưng giảm 1,7% trong 4 tháng đầu niên vụ 2023-2024, đạt tổng cộng 4,1 triệu bao.

Ethiopia là động lực thúc đẩy xuất khẩu của khu vực, với mức tăng 159,5% lên 0,24 triệu bao. Các tranh chấp hợp đồng phát sinh từ sự chênh lệch giá mua trong nước và giá thị trường toàn cầu dường như đã được giải quyết, dẫn đến xuất khẩu trở lại trạng thái bình thường.

Trong khi đó, Mexico và Trung Mỹ là khu vực duy nhất ghi nhận khối lượng xuất khẩu giảm 7,7% xuống còn 1,1 triệu bao trong tháng 1. Kết quả là tổng xuất khẩu của khu vực chỉ tăng nhẹ 0,5% trong khoảng thời gian từ tháng 10/2023 đến tháng 1/2024, đạt 2,6 triệu bao.

Honduras là nguyên nhân chính đằng sau sự tăng trưởng âm của khu vực, với xuất khẩu giảm 34,3% xuống còn hơn 0,3 triệu bao trong tháng 1. Nông dân địa phương đang giữ lại cà phê với hy vọng giá sẽ tăng hơn nữa trước tình trạng lạm phát cao và chi phí sản xuất tăng, do đó ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu.