Hoàn thiện cơ chế phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Chiều 28/11, tại trụ sở Bộ Tài chính, đã diễn ra cuộc họp lấy ý kiến đánh giá tình hình triển khai Nghị định số 08/2023/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các Nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế và định hướng chính sách trong thời gian tới. 

Tại cuộc họp, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều ý kiến từ các Bộ, cơ quan Trung ương, hiệp hội tham dự cuộc họp xoay quanh các nội dung của Nghị định 08 như xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, quy định xếp hạng tín nhiệm bắt buộc, quy định giảm thời gian phân phối trái phiếu… Theo đó, đa số các đại biểu đều đồng tình với đề xuất của Bộ Tài chính là không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân phải đảm bảo danh mục nắm giữ có giá trị trung bình từ 2 tỷ đồng tối thiểu trong vòng 180 ngày bằng tài sản của nhà đầu tư, không bao gồm tiền vay. Để duy trì nhu cầu mua trái phiếu doanh nghiệp của các nhà đầu tư cá nhân có tiềm lực tài chính nhưng chưa tích lũy đủ thời gian 180 ngày theo quy định tại Nghị định số 65 và thị trường có thêm thời gian điều chỉnh, Nghị định số 08 quy định ngưng thực hiện quy định nêu trên tại Nghị định 65 đến hết ngày 31/12/2023.

Đến nay, sau hơn 8 tháng triển khai Nghị định 08 (từ tháng 3/2023), nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân đã tích lũy đủ thời gian 180 ngày để đáp ứng quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định 65 nên không cần thiết kéo dài thời gian ngưng hiệu lực thi hành quy định này.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính sẽ cố gắng xây dựng thị trường trái phiếu nói chung và trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nói riêng phát triển một cách bền vững.

Để tiếp tục ổn định và phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã có các giải pháp về cơ chế, chính sách trong trung và dài hạn, Bộ Tài chính đã báo cáo Lãnh đạo Chính phủ để rà soát tổng thể, nghiên cứu báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và người có liên quan (tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các Luật liên quan).

Theo Thứ trưởng, trường hợp cần thiết, Bộ sẽ kiến nghị cấp có thẩm quyền ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số Luật để kịp thời xử lý các vướng mắc về pháp lý đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, rà soát, hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi các quy định pháp luật về phá sản doanh nghiệp để các doanh nghiệp có đủ quy trình thực hiện phá sản một cách có trật tự.

Tại cuộc họp các chuyên gia kinh tế cho rằng sau vụ việc của Ngân hàng SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, thị trường trái phiếu doanh nghiệp biến động mạnh, nhà đầu tư mất niềm tin và yêu cầu doanh nghiệp phải mua lại trái phiếu trước hạn, doanh nghiệp gặp khó khăn khi phát hành trái phiếu mới. Đồng thời, kinh tế vĩ mô và thị trường tài chính trong, ngoài nước diễn biến phức tạp, lãi suất tăng, thanh khoản của nền kinh tế gặp khó khăn.

Trước tình hình đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để trung hòa lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư mua trái phiếu theo tinh thần "lợi ích hài hòa, khó khăn chia sẻ", hỗ trợ doanh nghiệp phát hành trái phiếu huy động vốn, thanh toán các nghĩa vụ nợ đến hạn cho nhà đầu tư và tiếp tục hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) cho biết, thời quan qua Bộ Tài chính đã chủ động triển khai các giải pháp ổn định thị trường. Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 08, góp phần giúp doanh nghiệp có thêm thời gian xử lý các khó khăn trước mắt về trái phiếu,thường xuyên theo dõi, đôn đốc các doanh nghiệp thanh toán nợ trái phiếu...

Theo ông Nguyễn Hoàng Dương, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã dần ổn định trở lại, đăc biệt  từ khi Nghị định 08 có hiệu lực thi hành đến ngày 3/11 đã có 68 doanh nghiệp phát hành riêng lẻ với khối lượng 189,7 nghìn tỷ đồng. Dư nợ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thời điểm cuối tháng 10/2023 là khoảng 1 triệu tỷ đồng, chiếm 10,5% GDP năm 2022, bằng 8% tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế.

Cơ quan quản lý cũng cho rằng, thời gian vừa qua doanh nghiệp có khó khăn về thanh khoản dẫn tới có khả năng chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu doanh nghiệp. Nhưng hiện nay các doanh nghiệp đã chủ động đàm phán với nhà đầu tư để thanh toán gốc, lãi trái phiếu bằng tài sản khác, kéo dài kỳ hạn trái phiếu hoặc thay đổi điều kiện, điều khoản khác của trái phiếu. Theo Bộ Tài chính, đến nay có nhiều doanh nghiệp chậm thanh toán đã có phương án đàm phán với nhà đầu tư.