HNX ban hành Quy chế thành viên thị trường chứng khoán phái sinh

(Nguồn: Tạp chí Tài chính).

Thị trường chứng khoán phái sinh (TTCKPS) Việt Nam dự kiến sẽ khai trương và mở cửa hoạt động vào quý 2/2017 tới đây. Để chuẩn bị hành lang pháp lý cho TTCKPS, Chính phủ và Bộ Tài chính đã ban hành các Nghị định 42/2015/NĐ-CP về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh, Thông tư 11/2016/TT-BTC hướng dẫn một số điều của Nghị định số 42/2015/NĐ-CP và Thông tư 23/2017/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 11/2016/TT-BTC.

Cũng như thị trường cổ phiếu, trên TTCKPS, các thành viên thị trường là thành phần quan trọng không thể thiếu, đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc kết nối cung cầu và thúc đẩy thanh khoản cho thị trường. Theo Nghị định 42/2015/NĐ-CP, thành viên trên TTCKPS gồm 4 loại: thành viên giao dịch (các CTCK), thành viên giao dịch đặc biệt (các NHTM), thành viên tạo lập thị trường và thành viên bù trừ.

Theo quy định tại Nghị định 42/2015/NĐ-CP và Thông tư 11/2016/TT-BTC, CTCK muốn đăng ký làm thành viên giao dịch trên TTCKPS cần đáp ứng các điều kiện: được UBCK cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện môi giới chứng khoán phái sinh; đáp ứng các quy định về vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu.

Các NHTM muốn đăng ký làm thành viên giao dịch đặc biệt trên TTCKPS cần phải là thành viên giao dịch trên thị trường TPCP của Sở GDCK; được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận cho phép đầu tư chứng khoán phái sinh; không đang trong quá trình hợp nhất, sáp nhập, giải thể hoặc đang trong tình trạng kiểm soát, kiểm soát đặc biệt, đình chỉ hoạt động, tạm ngừng hoạt động. Các CTCK, NHTM muốn đăng ký làm thành viên tạo lập thị trường phải đáp ứng điều kiện là thành viên giao dịch/thành viên giao dịch đặc biệt đồng thời là thành viên bù trừ. Ngoài ra các CTCK, NHTM còn phải đáp ứng các điều kiện về hạ tầng công nghệ do Sở GDCK quy định.

Ngày 24/3/2017 vừa qua, Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã ban hành Quy chế thành viên TTCKPS tại HNX, quy định cụ thể về yêu cầu hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ giao dịch CKPS và hồ sơ thủ tục đăng ký làm thành viên TTCKPS. Với việc ban hành Quy chế này, hệ thống văn bản pháp quy về thành viên thị trường về cơ bản đã hoàn tất để chuẩn bị cho ngày mở cửa TTCKPS.

Theo đó, các CTCK, NHTM cần có hạ tầng công nghệ thông tin đáp ứng quy định về hạ tầng công nghệ thông tin kết nối đến Sở GDCK và đảm bảo yêu cầu kết nối với hệ thống giao dịch chứng khoán phái sinh của Sở GDCK. Bên cạnh đó, các CTCK, NHTM cần có phần mềm phục vụ giao dịch, thanh toán đáp ứng yêu cầu kỹ thuật; đáp ứng các quy định về quy trình nghiệp vụ và hoàn thiện các bước về hồ sơ, thủ tục đăng ký. Các CTCK phải có trang thông tin điện tử đảm bảo thực hiện việc công bố thông tin giao dịch CKPS và thông tin công bố của CTCK.

Đối với CTCK, NHTM đã chấm dứt tư cách thành viên trên TTCKPS, Quy chế cũng quy định về thời gian cần thiết để đăng ký lại thành viên trong trường hợp bị chấm dứt tư cách thành viên tự nguyện là 2 năm, trường hợp bị chấm dứt bắt buộc là 3 năm.

Bên cạnh đó, Quy chế còn quy định về quyền và nghĩa vụ của CTCK, NHTM. Theo đó, CTCK có quyền nhận các thông tin cung cấp theo hợp đồng ký kết với Sở GDCK. NHTM có quyền kết nối và thực hiện giao dịch trên hệ thống giao dịch CKPS và sử dụng các dịch vụ dành cho thành viên giao dịch đặc biệt do Sở GDCK cung cấp. Các CTCK, NHTM có nghĩa vụ phải duy trì điều kiện làm thành viên giao dịch, thành viên giao dịch đặc biệt theo quy định của Nghị định 42/2015/NĐ-CP, Thông tư 11/2016/TT-BTC và Quy chế thành viên TTCKPS.

Đối với thành viên tạo lập thị trường, Quy chế đã đưa ra các quy định chi tiết về hồ sơ và thủ tục, trong đó để đăng ký trở thành thành viên tạo lập thị trường, các CTCK, NHTM phải thử nghiệm chức năng yết giá, ký hợp đồng tạo lập thị trường với Sở GDCK và đăng ký tài khoản thực hiện nghiệp vụ tạo lập thị trường.

Ngoài ra, Quy chế này cũng quy định chế độ báo cáo, chế độ công bố thông tin đối với từng loại thành viên của TTCKPS, các quy định về đại diện giao dịch, cách thức giải quyết tranh chấp, xử lý vi phạm thành viên.