Hàng không 'nhồi' khách: Đã chật sẽ càng chật hơn

Bloomberg đưa tin, tháng trước Cebu Air – hãng hàng không giá rẻ lớn nhất của Philippines cho biết hãng sẽ chuyển vị trí khu vực bếp và nhà vệ sinh trên một số chiếc A330Neos mới của hãng. Mục đích là để có thể lắp đặt thêm 20 ghế, nâng số ghế tối đa từ 440 như hiện nay lên 460.

Theo hãng nghiên cứu hàng không Landrum & Brown, đây là ví dụ điển hình cho một xu hướng mới đây, đặc biệt tại khu vực châu Á nhằm "nhồi nhét" thật nhiều hành khách trên các tuyến bay "vàng".

28 inch là khoảng cách tiện nghi tối thiểu, khi đó đầu gối của khách ngồi ghế sau gần như chạm lưng ghế ngồi trước. Nguồn: Bloomberg/Seat Guru.

Ông Mathieu De Marchi – chuyên gia tư vấn tại Landrum & Brown nhận định: "Các hãng đều muốn chở được càng nhiều hành khách càng tốt. Tình hình trong thập kỉ tới sẽ càng trở nên tồi tệ hơn".

Mặc dù các hành khách tỏ ra không hài lòng nhưng chiến lược nhồi thêm nhiều người lên tàu bay đã giúp ngành không Mỹ "chuyển bại thành thắng" trong những năm gần đây.

Ở châu Á mỗi năm có khoảng 100 triệu người lần đầu tiên được đi máy bay. Do vậy chiến lược nhồi khách đã trở thành công cụ mưu sinh không thể thiếu đối với các hãng hàng không giá rẻ muốn khai thác triệt để tầng lớp trung lưu đang gia tăng nhanh chóng và coi  trọng giá cả hơn tiện nghi.

Nhu cầu quá lớn của khu vực châu Á khiến ngành không ở đây thiếu hụt đủ thứ, từ phi công, thợ máy tới sân bay, đường băng, và tất nhiên là thiếu cả không gian ghế ngồi. Các hãng hàng không tìm đủ mọi cách để không phải mua thêm máy bay và tránh phải trả tiền thuê slot cất/hạ cánh tại các sân bay vốn đã quá tải.

Mua các máy bay cỡ lớn là một cách giải quyết vấn đề, và Air Asia Group đang theo đuổi chiến lược này. Hồi tháng 6, hãng bay giá rẻ lớn nhất của Malaysia này cho biết hãng đang muốn thay đổi một đơn đặt hàng cả trăm chiếc máy bay sang loại lớn hơn để có thể chứa thêm 50 hành khách và bay xa thêm 1.000 km.

Một phương án khác lắp thêm ghế. Hãng hàng không giá rẻ châu Âu Ryanair Holding dẫn đầu xu thế này vào năm 2014 khi đặt hàng Boeing những chiếc tàu bay có nhiều hơn bình thường 8 ghế.

Cathay Pacific Airways một thời là biểu tượng của sự tiện nghi nhưng đến năm 2017 cũng bắt đầu nhét thêm một ghế vào mỗi hàng khoang phổ thông (Economy) trên máy bay Boeing 777-300, khiến cho không gian của mỗi hành khách nhỏ đi khoảng 1 inch (2,5 cm).

Giờ đây, thu hẹp không gian ngồi của hành khách đã trở thành tình trạng chung của ngành hàng không.

Bloomberg dẫn số liệu của tổ chức Flyers Rights tại Washington cho biết, trong những năm đầu thập niên 2000, các hàng ghế ở hạng phổ thông thường cách nhau 34-35 inch (86-89 cm); giờ đây khoảng cách này chỉ còn 30-31 inch. Một số chuyến bay tầm ngắn, khoảng cách giảm xuống chỉ còn 28 inch (71 cm).

Chiều rộng của ghế cũng giảm đi, từ khoảng trung bình 47cm xuống còn 43 cm.

Trên các chuyến bay đường dài, khoảng cách nhỏ nhất giữa các hàng ghế hạng phổ thông giảm dần qua các năm, từ khoảng 31 inch xuống còn 28 inch. Nguồn: Bloomberg, Seat Guru, Wayback Machine.

Không gian cá nhân trên máy bay là một vấn đề dễ gây mâu thuẫn, đặc biệt là khi chỗ ngồi vốn dĩ đã rất chật hẹp. Vì vậy nên không có gì ngạc nhiên khi số vụ hành khách nổi nóng (air rage) chủ yếu xảy ra ở hạng phổ thông. Nhiều chuyến bay đã bị buộc phải hạ cánh khẩn cấp vì hành khách cãi nhau chỉ vì chuyện ngả lưng ghế ra phía sau.

Bà Janet Bednarek, một sử gia về hàng không tại đại học Dayton, bang Ohio cho biết ghế nhỏ ít gây tranh cãi ở châu Á hơn ở các nơi khác, một phần vì hành khách ở khu vực này nhỏ người hơn so với châu Âu và Mỹ.

Giá vé máy bay gần đây cũng đi xuống. Theo Qantas Airways của Australia, một số chặng bay quốc tế giờ đây có giá chỉ bằng khoảng một nửa so với 10 năm trước. 

Sự cạnh tranh gay gắt của các hãng hàng không giá rẻ đã khiến các hãng hàng không khắp nơi giảm giá vé và chuyển sang thu tiền những thứ trước đây được miễn phí, một trong số đó là không gian ngồi.

Mẫu ghế trên máy bay kiểu đứng của Avio Interiors có thể làm giảm khoảng cách giữa các hàng ghế từ 30 inch xuống còn 23 inch. Ảnh: Bloomberg.

Một vé một chiều từ Thượng Hải đi Manila có giá chưa tới 100 USD nếu bay với Cebu Air. Nhưng khách còn phải trả một giá khác là sự thiếu tiện nghi của mình khi ghế có bề ngang chỉ 16,5 inch (42 cm), thấp hơn mức tiện nghi tối thiểu 18 inch mà nhà sản xuất Airbus khuyến cáo.

Tháng 6 vừa qua, Cebu Air tiếp tục đẩy mạnh chiến lược này khi đặt mua 16 chiếc A330Neo với nhiều ghế hơn bình thường, tổng trị giá đơn hàng ước tính 6,8 tỉ USD.

Airbus cho biết khi sắp xếp ghế theo kiểu thông thường, tức là có khoang hạng nhất, hạng thương gia và hạng phổ thông, một chiếc A330Neo có thể chở theo 260-300 khách.

Khi xếp ghế theo kiểu "nhồi nhét tối đa" tức là chỉ toàn ghế phổ thông cơ bản nhất, một chiếc A330Neo có thể chở theo tới 440 khách.

Riêng Cebu muốn chiếc máy bay phải chở được 460 khách, nhưng kiểu xếp ghế này của hãng cần phải được kiểm chứng và thông qua.

Trao đổi qua email, cố vấn trưởng của Cebu – ông Mike Szucs cho biết "sự tiện nghi và trải nghiệm của khách hàng là một trong những mối quan tâm chính của chúng tôi" nhưng giá vé luôn là "một khía cạnh mà hành khách rất chú ý".