Hai anh em có 6 tỷ USD sau khi ra tù

Chỉ chưa đầy 4 năm trước, hai anh em trai Wesley và Joesley Batista còn ở sau song sắt nhà tù Brazil, đế chế thịt trị giá hàng tỷ USD của họ gần bờ vực sụp đổ. 

Ngày nay, hai anh em họ Batista không chỉ là những người tự do mà công ty của họ, JBS, còn đáng giá gấp ba lần khi trước, hoạt động tại 20 quốc gia và kiểm soát 25% thị trường chế biến thịt bò của Mỹ. Giá trị ròng của cặp anh em này là 5,8 tỷ USD, họ sở hữu cổ phần trong công ty có 28 tỷ USD tài sản, lớn hơn nhiều các ông trùm kinh doanh thịt khác.

Cuộc hồi sinh ngoạn mục của JBS một phần đến từ tác động của đại dịch tới giá thực phẩm vì nguồn cung thấp, nhu cầu tăng vọt. Nhưng không chỉ có vậy. Đây là câu chuyện về những thỏa thuận khốc liệt trong chính trị, sự hiệu quả đến mức tàn nhẫn và nhắm mục tiêu đến niêm yết tại thị trường Mỹ.

Ông Luis Andre Azevedo, Giáo sư đại học luật tại Fundacao Getulio Vargas nhận xét: "JBS là ví dụ điển hình về cách người Brazil làm ăn", chỉ ra các mối quan hệ chính trị sâu rộng và lâu dài của công ty.

Mấu chốt quan trọng nhất không chỉ là khai thác mối quan hệ với các chính trị gia – mà là phản bội họ. Năm 2017, hai anh em Wesley và Joesley đã khai ra mạng lưới các chính trị gia mà họ đã phát triển trong suốt nhiều năm thông qua các khoản quyên góp hợp pháp và bất hợp pháp. Vụ bê bối theo sau lớn đến mức đã dẫn đến "Ngày Joesley" - một trong những ngày đen tối nhất của thị trường chứng khoán Brazil. 

Theo Bloomberg, JBS được thành lập bởi ông Patriarch Jose Batista vào năm 1953, bán thịt cho các công nhân xây dựng nên thủ đô Brasilia. Hai người con trai sớm tham gia cùng cha mình.

Chính hai ông Wesley và Joesley đã biến JBS thành đế chế thịt toàn cầu bằng các thương vụ mua lại trị giá 20 tỷ USD kéo dài trong một thập kỷ, được tài trợ bởi nợ và cổ phiếu, cùng với sự trợ giúp của ngân hàng phát triển Brazil. Hai người nhắm vào các công ty bị quản lý kém trên khắp toàn cầu và vực dậy chúng.

Nhưng thành công của hai anh em nhà Batista không chỉ đến từ các hành động khôn khéo và những thương vụ mua lại thông minh, mà còn là từ những lựa chọn máu lạnh.

Năm 2017, Brazil cố gắng thanh trừng nạn đút lót, bỏ tù chính trị gia và doanh nhân. Cả Wesley và Joesley đều lún sâu trong vấn nạn này và buộc phải đưa ra lựa chọn.

Hai người cung cấp cho các công tố viên thông tin về một mạng lưới hối lộ bao gồm hơn 1.800 chính trị gia. Những người này bị cáo buộc đã nới lỏng khả năng tiếp cận các ngân hàng và quỹ hưu trí thuộc sở hữu chính phủ cho các doanh nghiệp. Cuộc hỗn loạn sau đó đã suýt lật đổ một tổng thống.

Hai anh em Wesley và Joesley bị loại bỏ khỏi các hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp. Trong khi đó, J&F, công ty holding của gia đình Batista đồng ý trả 10,3 tỷ reais (2 tỷ USD) cho giới chức trách Brazil trong hơn 25 năm. Tiếp theo là một thỏa thuận tương tự trị giá 256 triệu USD để dàn xếp với Bộ Tư pháp Mỹ.

Để xoa dịu chủ nợ, J&B phải chia tay với gần 2,3 tỷ USD tài sản trong một cuộc cấu trúc nợ phức tạp suýt thì phá hủy công ty. J&B cũng phải thuyết phục các chủ trại gia súc cho khất thanh toán và thuyết phục các nhân sự chủ chốt không rời đi.

Nhưng sau tất cả, gia đình Batista vẫn giữ được quyền kiểm soát công ty đóng gói thịt quý giá của mình.

Hai anh em Wesley và Joesley không bao giờ lấy lại quyền điều hành JBS và biến mất khỏi ánh mắt công chúng. Những thành viên khác trong gia đình Batista đang thế chỗ họ.

Dĩ nhiên, JBS không phải là công ty đóng gói thịt duy nhất ăn nên làm ra. Các ổ dịch COVID-19 từ các nhân viên đóng gói đã khiến giá thịt tăng vọt khi người tiêu dùng tìm kiếm nguồn cung. Cùng lúc, lệnh phong tỏa đã tạo ra nguồn gia súc dư thừa chưa từng có, buộc các chủ trang trại phải giảm giá.

Tuy nhiên, tăng trưởng lợi nhuận của JBS trong năm 2020 vẫn cao hơn nhiều các đối thủ, theo dữ liệu từ Bloomberg.

Mục tiêu tối thượng của JBS là niêm yết tại Mỹ. Để xoa dịu lo ngại về quản trị, gia đình Batista đã bổ sung thêm vài vị trí kiểm soát và tuân thủ cấp cao tại JBS kể từ năm 2017, theo nhà phân tích tại S&P Ratings. Tuy nhiên, JBS vẫn còn một vấn đề lớn chưa được giải quyết: Các thành viên HĐQT công ty chủ yếu là thành viên gia đình Batista và những giám đốc có quan hệ với JBS.