EU tuyên bố sẽ không ngả theo Mỹ để chống Trung Quốc

Ông Borrell hứa hẹn một "chương trình nghị sự lớn, tích cực cho sự hợp tác giữa EU và Trung Quốc" hôm 14/6, chỉ một ngày trước khi ông và 27 ngoại trưởng châu Âu tham gia cuộc hội nghị trực tuyến với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Hội nghị dự kiến sẽ tập trung vào Trung Quốc và vấn đề "thông tin sai lệch".

Theo South China Morning Post (SCMP), một tuần sau sẽ diễn ra hội nghị thượng đỉnh EU-Trung Quốc đầu tiên dưới thời Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel. Hai nhà lãnh đạo châu Âu sẽ gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường. Dự kiến các cuộc thảo luận sẽ tập trung vào vấn đề tiếp cận thị trường.

Trong bài đăng trên trang web chính thức, ông Borrell cho biết EU sẽ không chọn phe trong xung đột giữa Mỹ và Trung Quốc. Ông nói thêm rằng phong cách ngoại giao của châu Âu là tập trung vào chủ nghĩa đa phương và hợp tác.

Ông tuyên bố: "Trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung trở thành trục chính của chính trị toàn cầu, áp lực "chọn phe" đang ngày càng tăng. Châu Âu phải làm việc theo phong cách của chính mình".

Ông Borrell cũng cho biết EU sẵn sàng giảm bớt luận điệu về việc đối xử với Trung Quốc như "một địch thủ mang tính hệ thống". Chính sách này vốn được đặt ra bởi các thành viên trong nhiệm kì trước của Ủy ban châu Âu.

Bà Virginie Battu-Henriksson, phát ngôn viên của ông Borrell cho biết tuyên bố trên không đồng nghĩa với việc chính sách của EU sẽ thay đổi.

"Phát biểu của ông Borrell hoàn toàn không trái ngược với cái nhìn chiến lược của EU", bà Battu-Henriksson nói.

Bà nói thêm rằng trên các lĩnh vực ngoại giao khác nhau, Trung Quốc vừa là đối tác của EU, vừa là đối thủ kinh tế và địch thủ mang tính hệ thống đang thúc đẩy các mô hình nhà nước khác nhau. 

Nhằm tránh xung đột với các bên khác ngoài Mỹ, Trung Quốc đã nhiều lần phản bác ý tưởng về cuộc đối đầu mang tính hệ thống với EU, và tuyên bố rằng mối quan hệ giữa nước này và EU được xây dựng dựa trên sự hợp tác.

Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói với ông Borrell trong cuộc họp tuần trước: "Với sự hợp tác và đồng thuận luôn lớn hơn sự cạnh tranh và khác biệt, Trung Quốc và EU là đối tác chiến lược lâu dài và toàn diện".  

Bài đăng của ông Borrell lặp lại quan điểm của Trung Quốc, hứa hẹn về "một chương trình nghị sự lớn, tích cực về sự hợp tác giữa EU và Trung Quốc"

Dù EU không đạt được nhiều thành quả trong việc thúc đẩy Trung Quốc mở rộng thị trường, nhưng ông Borell cho rằng đây là một lĩnh vực mà "các cuộc đàm phán thiện chí có thể tạo ra kết quả tốt cho cả hai bên".

Cả EU và Mỹ đều có chung lo ngại về nền kinh tế do nhà nước kiểm soát của Trung Quốc. Tuy nhiên, EU từ chối đi theo con đường giống Washington.

"Bất kể tổng thống Mỹ trong nhiệm kì sau là ai, quan hệ Mỹ-Trung sẽ tiến triển theo hướng cạnh tranh. Cuộc đối đầu này sẽ định hình trật tự thế giới trong tương lai", ông Borrell viết.

Ông Borrell nói rằng mối quan hệ với Mỹ vẫn có vai trò vô cùng quan trọng đối với châu Âu. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã khiến mối liên kết này trở nên căng thẳng. Chính quyền ông Trump đã "đưa ra những quyết định đơn phương mà không phải lúc nào chúng tôi cũng tán thành".

Ông Borrell viết: "Cách thức của châu Âu bao gồm hợp tác với những quốc gia có chung chí hướng nhằm giữ gìn hệ thống đa phương để có được không gian hợp tác giữa các bên, dù cho các cường quốc ngày càng sử dụng hệ thống này như một chiến trường".

"Chúng ta phải duy trì và bảo vệ lợi ích và giá trị của EU. Phải xác định rằng định hướng hoạt động của EU là nhằm phục vụ cho những gì EU muốn và cần, chứ không phải là để đáp ứng kì vọng hay tuân theo áp lực của người ngoài".

Nhưng điều này không phải lúc nào cũng dễ dàng.

"Chắc chắn rằng 27 quốc gia thành viên có cái nhìn khác nhau về cách thức bảo vệ quyền lợi của EU. Một số thúc đẩy sự nhất trí, số khác kêu gọi bình đẳng", ông Borrell viết.