Dự án mới của Elon Musk: Bước chân vào con đường chính trị, phục vụ chính quyền ông Trump

Trước năm 2024, tỷ phú Elon Musk chỉ điều hành 6 doanh nghiệp, bao gồm nhà sản xuất xe điện Tesla, công ty hàng không vũ trụ SpaceX, công ty công nghệ thần kinh Neuralink, công ty xây đường hầm Boring, chatbot trí tuệ nhân tạo xAI và mạng xã hội Twitter. Mới đây, vị tỷ phú tham công tiếc việc đã nhận thêm dự án nữa là lãnh đạo một cơ quan mới toanh của chính phủ Mỹ.

Hôm 12/11, Tổng thống đắc cử Donald Trump thông báo hai doanh nhân Elon Musk và Vivek Ramaswamy sẽ cùng điều hành “Bộ Hiệu quả chính phủ”. Bộ này sẽ quyết định chương trình liên bang nào cần được loại bỏ hoặc nên được giữ nguyên. Tên viết tắt của bộ mới trong tiếng Anh là “Doge” - trùng với đồng tiền mã hóa mà ông Musk ủng hộ.

Doge và ảnh hưởng tới Tesla

Trong bài phát biểu mừng chiến thắng, ông Trump từng nhận xét về ông chủ Tesla như sau: “Elon Musk là người đặc biệt, anh ta là một siêu thiên tài”.

Musk quả thực là một thiên tài, ít nhất là trên phương diện kiếm tiền. Dựa trên dữ liệu đã được công bố, Bloomberg cho biết vị tỷ phú đã đóng góp ít nhất 132 triệu USD cho chiến dịch tái tranh cử của ông Trump và ước tính con số thực tế có thể lên đến 200 triệu USD.

Đổi lại, trong ba ngày đầu tiên sau cuộc bầu cử tổng thống, giá cổ phiếu Tesla nhảy vọt 25%, giúp tài sản ròng của vị CEO tăng gần 50 tỷ USD lên hơn 300 tỷ USD. Nhà đầu tư kỳ vọng mối quan hệ thân thiết của Musk với vị tổng thống đắc cử sẽ đem đến lợi nhuận khổng lồ cho Tesla.

Giả định quan trọng nhất của nhà đầu tư là ông Trump sẽ cấp phép cho dự án taxi tự lái của Tesla. Vài tuần trước ngày bầu cử tổng tống, Musk tuyên bố nếu trở thành người dẫn dắt Bộ Hiệu quả, ông sẽ thúc đẩy việc tinh gọn quy trình cấp phép cho công nghệ tự lái hoàn toàn, khẳng định kế hoạch này sẽ giúp ích cho cả Tesla và toàn ngành xe điện.

Vấn đề là Tesla chưa phát triển được taxi tự hành và thậm chí có vẻ vẫn còn cách xa thành công.

Doge và ảnh hưởng tới chính phủ Mỹ

Sau khi ông Trump thắng cử, Musk đã nêu hàng loạt đề xuất dành cho chính phủ Mỹ. Các bài đăng trên mạng xã hội ngụ ý rằng có thể ông sẽ cố sa thải 80% nhân viên chính phủ và bãi bỏ Bộ Giáo dục, ủng hộ ý tưởng cho phép tổng thống Mỹ can thiệp vào công việc của Cục Dự trữ Liên bang (Fed).

Và tại cuộc vận động của ông Trump ở Madison Square Garden vào tháng trước, vị tỷ phú hứa hẹn sẽ cắt giảm khoảng 1/3 ngân sách của chính phủ liên bang, giúp tiết kiệm 2.000 tỷ USD.

Để ý tưởng của Musk trở thành hiện thực, gần như chắc chắn ông Trump sẽ phải cắt giảm An sinh xã hội và các chương trình phúc lợi được người dân ủng hộ rộng rãi. Điều này sẽ vấp phải sự phản đối quyết liệt từ các nhà lập pháp Đảng Dân chủ và cả trong nội bộ Đảng Cộng hòa.

Musk khó có thể trông chờ vào sự nổi tiếng của bản thân hay của ông Trump để dập tắt cơn bão chính trị, bởi cả hai người đều không quá được yêu thích. Khảo sát của NBC vào cuối tháng 9 và của FiveThirtyEight vào ngày 11/11 cho thấy tỷ lệ người Mỹ có thiện cảm với Musk và ông Trump lần lượt là 34% và 44%.

Nhiều khả năng con số này sẽ giảm khi ông Trump tiến hành các chính sách gây tranh cãi như tăng mạnh thuế quan hay trục xuất lao động nhập cư bất hợp pháp.

Ngoài ra còn phải nhắc đến khả năng Musk không thể nắm quyền lâu trong chính quyền ông Trump.

Hầu hết các doanh nhân có tên tuổi từng kề cận ông Trump đều phải rút lui trong bẽ bàng. Trường hợp nổi tiếng nhất trong số đó là ông Anthony Scaramucci, nhà đầu tư từng thân thiết với ông Trump. Ông Scaramucci được giữ chức thư ký Nhà Trắng trong vỏn vẹn 10 ngày, sau đó bị sa thải vào năm 2017.

Trong cuộc phỏng vấn đầu tháng 11, ông Scaramucci dự đoán: “Ngay lúc này Elon Musk và những người khác đang tay bắt mặt mừng với ông Trump. Nhưng rồi mối quan hệ đó sẽ sụp đổ, vấn đề chỉ là sớm hay muộn”.