Dọn đường cho nhà tạo lập thị trường cổ phiếu

Mới đây, Sở GDCK Hà Nội (HNX) đã thực hiện lấy ý kiến các thành viên về “Phương án tổ chức hoạt động tạo lập thị trường của các thành viên trên Sở GDCK Hà Nội”, mở ra cơ hội xuất hiện các nhà tạo lập thị trường chính danh trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Bước chuyển mình

Thông tư 203/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 21/12/2015 hướng dẫn về giao dịch trên TTCK có hiệu lực từ ngày 1/7/2016 có một điểm khá mới, quy định khá chi tiết về hoạt động tạo lập thị trường của công ty chứng khoán.

Theo đó, các công ty chứng khoán thỏa mãn điều kiện theo quy định tại Thông tư 203 được đăng ký là thành viên tạo lập thị trường với Sở GDCK, trên cơ sở Hợp đồng tạo lập thị trường ký đối với tổ chức phát hành. Ngân hàng giám sát, công ty chứng khoán là thành viên lập quỹ, công ty chứng khoán đáp ứng được các quy định là nhà tạo lập thị trường được đăng ký là thành viên tạo lập thị trường cho quỹ ETF trên cơ sở hợp đồng ký với công ty quản lý quỹ.

Ngoài việc quy định điều kiện, Thông tư 203 cũng giao quyền cho các Sở GDCK trong việc xây dựng và ban hành Quy chế hướng dẫn hoạt động tạo lập thị trường sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chấp thuận, có quyền chấm dứt hợp đồng đối với thành viên, hoặc đình chỉ hoạt động tạo lập thị trường của thành viên đối với một hoặc một số chứng khoán trong trường hợp thành viên không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trách nhiệm và vi phạm các điều khoản khác của hợp đồng theo Quy chế của Sở GDCK.

Gần đây nhất, HNX đã thực hiện lấy ý kiến về Dự thảo Quy chế tạo lập thị trường tới các công ty chứng khoán, với lộ trình dự kiến là trong tháng 10/2016 đưa ra Dự thảo để các công ty chứng khoán nghiên cứu và đóng góp ý kiến, tháng 11 và 12/2016 ban hành Quy chế, tháng 12/2016 tổ chức giới thiệu Quy chế và đầu năm 2017 bắt đầu áp dụng thí điểm.

Như vậy, nếu không có gì thay đổi, đầu năm 2017, thị trường có thể sẽ bắt đầu có những nhà tạo lập thị trường chính quy.

Cơ hội xóa sổ tình trạng cổ phiếu “chết”thanh khoản

Có một thực tế là, nhu cầu của các doanh nghiệp niêm yết về duy trì thanh khoản cổ phiếu vẫn luôn tồn tại. Thế nhưng, vì những rủi ro pháp lý, các công ty phát hành cũng không dễ dàng công khai thực hiện. Còn với các công ty chứng khoán, lâu nay vẫn mất nguồn thu này do việc triển khai chủ yếu diễn ra tự phát từ các phòng giao dịch. Và đương nhiên, cả người thực hiện lẫn người đưa yêu cầu thực hiện đều có nguy cơ vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, với việc hợp pháp hóa hình thức này, với những quy định dự kiến là khá ngặt nghèo về điều kiện và nghĩa vụ giao dịch của nhà tạo lập, hoạt động này sẽ có cơ hội được phát triển mạnh mẽ.

Đồng thời, với Dự thảo của HNX về việc yêu cầu thành viên tạo lập thị trường phải đặt lệnh mua hoặc bán với mã mình ký hợp đồng trong trường hợp cổ phiếu không có người đặt lệnh mua/bán, hoặc chỉ có lệnh 1 chiều mua hoặc bán, là yếu tố quan trọng giúp các mã chứng khoán luôn có thanh khoản trong bất kỳ điều kiện nào của thị trường. Điều quan trọng là doanh nghiệp có sẵn sàng chi trả cho dịch vụ này và công ty chứng khoán sẽ thực hiện như thế nào?