Điều gì giúp Trung Quốc đi đầu trong ngành công nghiệp xe điện?

Xe hơi do Trung Quốc sản xuất giờ đây không chỉ thống trị thị trường tỷ dân mà còn được xuất khẩu với số lượng ngày càng tăng. Với lợi thế chi phí thấp và công nghệ tiên tiến, Trung Quốc còn thống trị chuỗi cung ứng xe điện theo những cách mà các nhà sản xuất ở quốc gia khác chắc cũng phải thèm muốn, tờ Bloomberg viết.

Ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc lớn thế nào?

Giới phân tích cảnh báo rằng các nhà sản xuất ô tô phương Tây có thể mất 1/4 thị phần vì sự gia tăng từ xe điện giá rẻ Trung Quốc. 

Thương hiệu Trung Quốc đang chiếm khoảng một nửa tổng số xe điện được bán trên toàn cầu. Các doanh nghiệp Trung Quốc đã thành công trong việc giành thị phần nội địa từ tay của những người chơi già cỗi như Volkswagen.

BYD - một startup xe điện Trung Quốc đang trở thành đối trọng lớn của nhà sản xuất xe điện toàn cầu Tesla.

Theo một báo cáo, xe điện chiếm 1/4 tổng doanh số bán xe du lịch mới ở Trung Quốc vào năm ngoái, con số này đã tăng lên 37% vào tháng 9 năm nay. Các nhà phân tích của UBS dự đoán rằng thị phần toàn cầu của Trung Quốc sẽ tăng gần gấp đôi lên 33% vào năm 2030.

Trrong khi các nhà sản xuất ô tô truyền thống của phương Tây sẽ chứng kiến ​​thị phần của họ giảm từ 81% xuống còn 58% vào năm 2023. Ngoài ra, các nhà phân tích cũng ước tính rằng năm 2023, BYD có lợi thế về chi phí 25% so với các thương hiệu Bắc Mỹ và Châu Âu.

Lợi thế của Trung Quốc là gì?

Ưu thế của Trung Quốc thể hiện rõ nhất ở pin - bộ phận đắt nhất của xe điện. Hơn 80% pin xe điện được sản xuất tại Trung Quốc, được hỗ trợ bởi chuỗi cung ứng các khoáng sản thành phần như lithium, coban, mangan và kim loại đất hiếm...

Theo BloombergNEF, pin xe điện của Trung Quốc có giá 127 USD/kWh tính theo khối lượng trung bình trong khi giá ở Bắc Mỹ và châu Âu cao hơn lần lượt là 24% và 33%. Các nhà sản xuất Trung Quốc đã trình làng một thế hệ pin mới dựa vào natri - loại pin có nhiều hơn lithium hiện được sử dụng trong pin xe điện và ít bắt lửa hơn.

Chính phủ Trung Quốc đã trợ cấp ngành này như nào?

Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều chính sách giúp hơn 500 nhà sản xuất xe điện khởi nghiệp. Điều đó dẫn đến sự tăng trưởng bùng nổ của doanh nghiệp trong ngành và giá cả giảm đi kèm. Các trạm sạc được chính phủ trợ cấp, có thể sử dụng rộng rãi, dùng đầu sạc tiêu chuẩn giúp giảm chi phí cho người lái xe và giảm bớt lo lắng về phạm vi di chuyển.

Trung Quốc có 6,36 triệu bộ sạc xe điện vào cuối tháng 5/2023. Các công ty ô tô cũng đã mở hàng trăm trạm đổi pin.

Các chính sách hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc là điều được nhắc tới nhiều trong ngành công nghiệp này. Ngoài ưu đãi cho nhà sản xuất, trong một thập kỷ kéo dài, Trung Quốc đã trợ giá xe điện cho người dùng.

Điều này khiến giá xe đã giảm tới 60.000 nhân dân tệ (hơn 200 triệu đồng). Nhiều chính quyền địa phương tiếp tục đưa ra mức giảm giá lên tới 10.000 nhân dân tệ.

Điều này có ý nghĩa như thế nào với các nhà sản xuất?

Vào năm 2023, sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường ô tô nội địa Trung Quốc đi cùng suy thoái của nền kinh tế trong nước đã dẫn đến áp lực tìm kiếm thị trường mới. Trung Quốc đã xuất khẩu 825.000 xe điện trong 9 tháng đầu năm, tăng 110% so với cùng kỳ năm 2022.

Xuất khẩu của Trung Quốc chủ yếu sang châu Âu - nơi có trợ cấp cho người tiêu dùng đối với ô tô nhập khẩu. Nhiều thương hiệu Trung Quốc như BYD, Nio... đã chứng kiến ​​thị phần ở châu Âu của họ tăng lên 5,6% trong nửa đầu năm nay từ mức 1,1% của năm 2020. Điều này cũng khiến EU phải lo ngại.

Chính phủ các quốc gia khác đang làm gì?

Vào tháng 9, Liên minh châu Âu đã mở một cuộc điều tra về trợ cấp của Trung Quốc dành cho các nhà sản xuất xe điện.

Mỹ đã đưa ra các khoản trợ cấp, chỉ giới hạn đối với những chiếc ô tô được sản xuất tại Mỹ với các linh kiện chủ yếu được sản xuất trong nước. Nước này cũng áp thuế 25% đối với ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc, so với 10% ở châu Âu.

Dù chính quyền Tổng thống Joe Biden sắp thông qua các khoản đầu tư tổng trị giá hơn 55 tỷ USD cho hoạt động sản xuất pin của Mỹ cùng với hơn 16 tỷ USD cho các nhà máy xe điện. 

Biên tập viên Bloomberg đánh giá hiệu quả của chính sách này rất thấp, một phần vì rất nhiều nhà sản xuất ô tô Mỹ do gấp rút tăng cường sản xuất đã phải dựa vào công nghệ Trung Quốc. Hiện chỉ có 10 mẫu xe đang được sản xuất tại Mỹ đủ điều kiện nhận hỗ trợ đầy đủ.

Đức, Pháp và Tây Ban Nha đã công bố một loạt các khoản tín dụng thuế và gói viện trợ cho các khoản đầu tư vào xe điện. Các nhà sản xuất ô tô châu Âu bao gồm Volkswagen, Stellantis và Renault đang trang bị lại các nhà máy sản xuất ô tô của họ để chuyển sang sử dụng xe điện.

Họ đang có kế hoạch tung ra hàng chục mẫu xe chạy bằng pin mới trong những năm tới và đang xây dựng các nhà máy sản xuất pin.