Đề xuất giá tối thiểu cho 30kWh điện tiêu thụ đầu tiên

Đề xuất giá tối thiểu cho 30kWh điện tiêu thụ đầu tiên. Minh họa: Trí thức trẻ.

Đây là đề xuất trong báo cáo thảo luận chính sách “Đảm bảo công bằng xã hội trong bối cảnh cải cách ngành điện tại Việt Nam" được công bố mới đây.

Báo cáo này được Trung tâm Phân tích và Dự báo thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam (CAF/VASS) xây dựng với sự hỗ trợ của Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Đại sứ quán Anh tại Việt Nam.

Cho rằng giá điện năm 2017 và những năm tiếp theo có xu hướng tăng, nhóm nghiên cứu đã đưa ra gợi ý giảm thiểu tác động nhằm bảo trợ các nhóm thu nhập thấp trong điều kiện tăng giá điện chưa đảm bảo hiệu quả và công bằng.

Báo cáo chỉ ra một số hạn chế của chính sách hỗ trợ giá điện hiện nay còn bỏ sót nhiều đối tượng như dân nhập cư, đối tượng trợ cấp xã hội, không đăng kí dùng điện chính thức... Và vì vậy, mức trợ cấp bằng tiền cho các đối tượng dùng dưới 50 kWh như hiện nay chưa hợp lý, chưa kể, thao tác xử lý trợ cấp thủ công có thể tạo ra chi phí hành chính không đáng có.

Vì vậy, báo cáo cũng đề xuất một lựa chọn chính sách khác cho việc duy trì giá ưu đãi cho 30 kWh điện tiêu thụ đầu tiên mỗi tháng, đó là duy trì mức giá hiện hành đối với bậc thang đầu và tích hợp việc trợ cấp tiền mặt hiện nay vào các chương trình hỗ trợ xã hội khác.

Bà Akiko Fujii, Phó Giám đốc quốc gia của UNDP tại Việt Nam nhấn mạnh: "Các biện pháp được đề xuất về thay đổi cơ cấu giá điện và trợ cấp tiền mặt không nhằm mục đích áp đặt trách nhiệm xã hội đối với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mà nhằm hỗ trợ EVN tái định hình hệ thống tính phí sử dụng điện để tối ưu hóa phúc lợi và phân bổ lại chi phí giữa người sử dụng. Các biện pháp này là cơ sở cho một hệ thống tính phí đảm bảo bền vững về kinh tế xã hội và môi trường – vừa bảo trợ được người nghèo và vừa thúc đẩy tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng".

Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, báo cáo đề xuất Chính phủ hỗ trợ và khuyến khích áp dụng các sáng kiến và công nghệ tiết kiêm năng lượng, để các DN có thể được hưởng lợi từ những thay đổi về giá điện và dễ dàng vượt qua giai đoạn chuyển đổi.

Ông Phạm Văn Đức, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam lưu ý, cần thảo luận kỹ việc thay đổi giá với các bên liên quan và kịp thời thông tin với các DN và các hộ gia đình để có được sự đồng thuận trong xã hội.

Nghiên cứu cũng đề xuất ngành điện nên tích cực tìm kiếm khai thác khả năng tăng quy mô sản xuất của các dạng năng lượng thay thế như điện gió và điện mặt trời.

Báo cáo cho biết: "Những đột phá công nghệ giúp giảm chi phí của các nhà máy điện và tăng khả năng 'phân bổ' sản xuất điện (tại địa phương), nhờ đó người tiêu dùng có thể giảm bớt hóa đơn tiền điện và các lưới điện quy mô nhỏ có thể giúp những cộng đồng vùng sâu vùng xa và biển đảo được sử dụng điện".

Phát biểu tại hội thảo, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever có ý kiến rằng khi Việt Nam tăng trưởng với lượng các-bon thấp hơn, sạch hơn không những chỉ khả thi về mặt kỹ thuật mà còn đưa đến một tương lai bền vững và thịnh vượng hơn.