Đề xuất chuyển 85% quyền hạn từ cấp huyện về xã

Bộ Nội vụ đang dự thảo dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi nhằm đảm bảo phù hợp với chủ trương sáp nhập các tỉnh thành, xã phường và bỏ cấp huyện.

Theo dự thảo, đơn vị hành chính Việt Nam gồm tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (cấp tỉnh) và cấp cơ sở gồm xã, phường, đặc khu tại hải đảo. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt sẽ do Quốc hội quyết định thành lập. Đặc khu tại hải đảo do Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập.

Trên cơ sở mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Nội vụ đề xuất cấp tỉnh tập trung ban hành cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, quản lý vĩ mô. Các vấn đề có tính chất liên vùng, liên cơ sở, vượt quá năng lực giải quyết của cơ sở, đòi hỏi chuyên môn sâu và đảm bảo tính thống nhất cũng do cấp tỉnh đảm nhiệm. Các nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện hiện hành (trước khi giải thể) nếu vượt quá khả năng thực hiện của cấp cơ sở (sau sắp xếp) sẽ đưa lên cấp tỉnh.

Cấp cơ sở sẽ thực hiện chính sách từ trung ương và cấp tỉnh, trong đó tập trung vào nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết vấn đề của cộng đồng dân cư, cung cấp dịch vụ công cơ bản, thiết yếu cho người dân trên địa bàn; nhiệm vụ cần sự tham gia của cộng đồng, phát huy tính chủ động, sáng tạo của cấp cơ sở.

Theo đó, đa số nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp huyện hiện nay sẽ chuyển giao về cấp cơ sở. Đa số nhiệm vụ của chính quyền quận, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, thị xã, sẽ chuyển về phường.

Bộ Nội vụ giải thích đề xuất này nhằm giải quyết các công việc hành chính, cung cấp dịch vụ công thiết yếu cho người dân với nguyên tắc ưu tiên cấp cơ sở. Nếu cấp cơ sở thực hiện tốt thì phân quyền, trừ các công việc vượt quá khả năng mới chuyển giao cho cấp tỉnh.

Để thực hiện nguyên tắc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm", Bộ Nội vụ đề xuất cấp tỉnh sẽ đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho cấp cơ sở nhằm nâng cao năng lực quản trị, tăng hiệu quả quản lý nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Các đặc khu ở hải đảo sẽ được trao nhiều quyền tự chủ để chủ động ứng phó khi có tình huống đột xuất, bất ngờ xảy ra nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.

Đề xuất của Bộ Nội vụ thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ cho cấp cơ sở. Trước đó chiều 13/3, tại phiên họp Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết trong đề án Chính phủ trình, sau khi bỏ cấp huyện, có 1/3 nhiệm vụ của huyện chuyển lên tỉnh, 2/3 chuyển xuống xã - cơ sở.

Hiện Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh; 696 quận, huyện và 10.035 xã, phường. Ngày 28/2, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành kết luận 127, giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng đề án, tờ trình Bộ Chính trị về sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện; tiếp tục sáp nhập cấp xã.

Đảng ủy Chính phủ sau đó thống nhất trình cấp có thẩm quyền phương án sáp nhập giảm 50% đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm 60-70% đơn vị cấp cơ sở so với hiện nay. Dự kiến việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh trên cả nước sẽ hoàn tất trước 30/8 và đi vào hoạt động từ tháng 9. Đơn vị hành chính cấp xã sáp nhập xong trước 30/6 và vận hành xã phường mới từ 1/7.