Đã thấy bóng dáng tiền đầu cơ

Kể từ khi VN-Index vượt qua mốc 690 điểm, bóng dáng “đội lái” dường như đã lẩn quất xung quanh không ít cổ phiếu. Ảnh: MAI LƯƠNG

Muốn thoát khỏi những cổ phiếu kém tiềm năng như vậy, họ phải chọn thời điểm thanh khoản được cải thiện. Kể từ khi VN-Index vượt qua mốc 690 điểm, bóng dáng “đội lái” dường như đã lẩn quất xung quanh không ít cổ phiếu. Điều khác là họ thoát ra mà không quay lại những cổ phiếu ấy thêm một lần nào vì xu hướng thị trường hiện nay, dù sớm hay muộn, dòng tiền cũng sẽ trụ lại ở những doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả.

Ngày 25-1-2017, cổ phiếu của Công ty cổ phần Nam Việt (ANV) đóng cửa ở gần 4.000 đồng. Với số vốn điều lệ 660 tỉ đồng, năm 2015, ANV lãi sau thuế 1,5 tỉ đồng. Năm ngoái, lợi nhuận sau thuế (chưa kiểm toán) của công ty mẹ đạt gần 20 tỉ đồng, chưa bằng một nửa kế hoạch năm được đại hội đồng cổ đông thông qua là 42 tỉ đồng. ANV chuyên xuất khẩu cá tra và thủy sản nhưng sau khi mất thị trường Đông Âu nhiều năm trước, Nam Việt vẫn đì đẹt chưa tìm thấy lối ra. Thế nhưng, chẳng hiểu vì lý do gì, thị giá cổ phiếu ANV tăng một mạch từ 4.000 đồng lên 7.500 đồng (giá ngày 17-2-2017). Không lẽ nhà đầu tư bỗng dưng nhớ lại cái dĩ vãng hoàng kim của ANV từ những năm 2005-2006 sau một thập kỷ doanh nghiệp này khó khăn? Xuất khẩu cá tra vẫn đang đối diện với nhiều rào cản ở hầu hết các thị trường trừ Trung Quốc. Hy vọng một sự đột biến cho xuất khẩu mặt hàng này trong năm nay là không tưởng.

Một trường hợp khác là Công ty cổ phần Công nghệ viễn thông Sài Gòn (Saigontel SGT). Thị giá cổ phiếu chạy từ 3.150 đồng lên 6.550 đồng sau 11 phiên tăng trần liên tục với khối lượng khớp lệnh bình quân gần 18.000 đơn vị/phiên. SGT vốn dĩ thuộc dạng cổ phiếu giá bèo, thanh khoản èo uột, kết quả kinh doanh “không có gì để nói”. Năm 2015 lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp vẻn vẹn 22 tỉ đồng trên vốn điều lệ 740 tỉ đồng. Ba quí đầu năm ngoái, SGT lãi chưa đầy 9 tỉ đồng, nhưng quí 4-2016 công ty báo lãi 61 tỉ đồng.

Báo cáo tài chính quí cho thấy lợi nhuận có được không phải từ kinh doanh cốt lõi mà do hoạt động thương mại (công ty bán đất và cho thuê nhà xưởng). Thông thường, những công ty có lãi đột biến từ các giao dịch thương mại hoặc nội bộ nhằm tạo doanh thu, lợi nhuận là rất đáng ngờ. Các báo cáo tài chính quí chưa qua kiểm toán và chúng có thể thay đổi một khi kiểm toán vào cuộc. Lợi nhuận sau thuế sáu tháng đầu năm của SGT đã từng giảm so với báo cáo tài chính do công ty tự lập tới gần 70% sau khi được kiểm toán.

Tương tự, giữa tháng 1-2017, cổ phiếu Công ty cổ phần Quốc Cường Gia Lai (QCG) ở mức 3.400 đồng và nó đã nhanh chóng “nhảy” lên 4.810 đồng vào ngày giao dịch cuối tuần qua. Sử dụng vốn phát hành không hiệu quả, vay nợ chồng chất và quản trị doanh nghiệp yếu kém là những gì nhà đầu tư dễ dàng hiểu được qua báo cáo tài chính hàng năm của công ty. Khi ngành nghề kinh doanh chính là bất động sản gặp khó, QCG cũng quay sang trồng cao su, rồi nuôi bò như một số đại gia. Mọi hoạt động mang tính ngắn hạn ấy hầu hết nửa vời. Căn nguyên của mọi căn nguyên là nợ vay cao vẫn chưa trả được.

Theo báo cáo tài chính quí 4-2016 vừa công bố (chưa kiểm toán) của QCG, vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn của công ty cuối năm tăng mạnh lên 1.692 tỉ đồng, gấp 3,3 lần so với cùng kỳ là 519 tỉ đồng. Nợ dài hạn 78 tỉ đồng. Trong khi các doanh nghiệp khác tái cơ cấu tài chính từ nợ ngắn hạn chuyển thành dài hạn thì QCG làm ngược lại. Trong ngắn hạn áp lực trả nợ của công ty đang rất nặng nề. Năm 2016 chi phí lãi vay của QCG tăng gấp 5 lần so với năm trước đó.

Cùng thời gian trên, thị trường ghi nhận một hiện tượng tăng giá khác của Công ty cổ phần Licogi 16 (LCG) từ 4.000 đồng lên 6.100 đồng/cổ phiếu. Năm 2016, theo báo cáo tài chính hợp nhất, LCG báo lãi 68 tỉ đồng trên vốn điều lệ 763 tỉ đồng. So với mức lãi 15 tỉ đồng của năm 2015 thì tăng trưởng lợi nhuận của LCG gấp 4 lần. Doanh thu của công ty chưa được cải thiện đồng nghĩa với dòng tiền về còn eo hẹp. Lợi nhuận tăng chủ yếu nhờ giá vốn bán hàng giảm, chi phí lãi vay giảm và không còn lỗ trong công ty liên doanh, liên kết. Lợi nhuận tăng theo lần từ mức rất thấp trước đó là chuyện thường xảy ra. Thứ nữa lợi nhuận đến từ việc “thắt lưng buộc bụng” về lâu dài rõ ràng không bền vững. Với những công ty bất động sản và xây dựng, doanh thu tăng trưởng mới là điều kiện tiên quyết để minh chứng doanh nghiệp đã thực sự bước qua thử thách hay chưa.

Sau các đợt tăng trưởng khá nóng của các cổ phiếu vốn hóa lớn trong năm ngoái, giờ đây dòng tiền đang được rải cho một số cổ phiếu thị giá thấp. Xu hướng này có tính đầu cơ hơn đầu tư và liệu kéo dài bao lâu, vẫn là ẩn số của thị trường.