Cuộc đua xe điện Trung Quốc - phương Tây sẽ nóng lên trong năm 2024

Tờ The Globe and Mail đăng bài phân tích của chuyên gia cao cấp Lawrence Herman thuộc Viện CD. Howe ở Toronton về cuộc đua xe điện giữa các nước phương Tây và Trung Quốc trong năm 2024.

Theo tác giả, bức tranh thương mại toàn cầu ngày nay có thể không được đẹp mắt do sự bất ổn của các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza hay bởi tình trạng đa phương bất ổn tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) hoặc bởi vô số những tranh chấp thương mại khu vực.

Tuy nhiên, điều quan trọng nhất trong số các vấn đề này sẽ là cuộc xung đột tiềm tàng ra giữa phương Tây và Trung Quốc trong vấn đề xe điện, vốn sẽ thống trị các chương trình nghị sự thương mại trong năm nay. Cuộc đua này đang trở thành một trận so tài quy mô lớn, bao trùm nhiều loại khoáng sản quan trọng đối với việc sản xuất xe điện và có tác động sâu rộng đến các chính sách phi carbon và chuỗi cung ứng quốc gia.

Một báo cáo của Hội đồng châu Âu về quan hệ đối ngoại hồi tháng 12/2023 đã cảnh báo việc Trung Quốc đang mở rộng sự thống trị trong lĩnh vực công nghệ sạch và chính sách kinh tế của nước này sẽ tạo ra tình trạng dư thừa công suất.

Cuộc đua xe điện đã sôi sục từ mùa Thu năm ngoái với tin tức về hành động thương mại sắp xảy ra của Liên minh châu Âu (EU) đối với ô tô giá rẻ và được trợ giá của Trung Quốc đang tràn ngập thị trường châu Âu.

Ủy ban châu Âu lúc đó nói rằng dựa trên kết quả điều tra, họ sẽ xác định liệu việc khắc phục tác động của các hoạt động thương mại không công bằng do áp thuế chống trợ cấp đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc có mang lại lợi ích cho EU hay không.

Dù chủ nghĩa bảo hộ có thể phản tác dụng, nhưng trường hợp của EU có thể báo hiệu sự bắt đầu hành động của các nước phương Tây khác, không chỉ trong lĩnh vực ô tô mà còn ở các ngành kinh doanh khác trong không gian không phát thải ròng, nơi các khoản trợ cấp của Trung Quốc cũng ở mức lớn tương đương. Tại khu vực Bắc Mỹ, cục diện của trận so tài sẽ được quyết định bởi những gì nước Mỹ triển khai.

Cho đến nay, Mỹ vẫn chưa bắt đầu các hành động phòng vệ thương mại thực sự đối với xe nhập khẩu được trợ cấp của Trung Quốc, mà chủ yếu dựa vào việc hạn chế xuất khẩu vi mạch tiên tiến sang Trung Quốc và ưu đãi thuế theo Đạo luật Giảm Lạm phát đối với việc sản xuất ở Bắc Mỹ.

Tuy nhiên, với áp lực ngày càng tăng từ hoạt động kinh doanh của Mỹ, người ta cho rằng "chính phủ nước này dường như sẽ có khả năng tăng thuế đối với xe điện và các hàng hóa chiến lược khác từ Trung Quốc.

Tất cả những điều này đang tạo nên một bức tranh thương mại quốc tế đầy căng thẳng tập trung vào xe điện của Trung Quốc và các công nghệ phi carbon được trợ cấp xuất khẩu sang Canada. Bức tranh sẽ trở nên phức tạp hơn về mặt chính trị khi năm nay là năm bầu cử ở cả Mỹ và Mexico.

Ở giai đoạn hiện nay, có thể dự đoán rằng bất kể kết quả bầu cử vào tháng 11 tới là như thế nào, thì việc xuất khẩu xe điện của Trung Quốc và hàng loạt yếu tố liên quan tới chuỗi cung ứng đều sẽ trở thành vấn đề được quan tâm của Nhà Trắng.