Chứng khoán rung lắc khiến nhà đầu tư lo ngại đánh rơi thành quả

Thành quả đầu tư “bốc hơi” chóng mặt

Thị trường chứng khoán Việt Nam đã có bước bứt tốc từ tháng 5 đến đầu tháng 8, VN-Index tăng khoảng 18% cùng với cổ phiếu tăng mạnh 30-50% chỉ trong thời gian ngắn, nhất là nhóm cổ phiếu bất động sản. Nhìn rộng ra từ mức đáy vào cuối 2022, nhiều mã đã nhân đôi, nhân ba thị giá.

Nhà đầu tư trở nên hưng phấn khi thị trường tăng trưởng cùng với thanh khoản dào dạt, xuất hiện nhiều phiên trị giá vượt tỷ USD kể từ cuối tháng 7/2023. Trong bối cảnh sôi đông đó, nhà đầu tư dường như bỏ qua những cảnh báo của các chuyên gia phân tích về việc cổ phiếu đang tăng giá quá nhanh so với hiệu quả kinh doanh, định giá thị trường không còn hấp dẫn như trước.

Điều gì đến cũng đến. VN-Index bắt đầu chững lại từ giữa tháng 8 quanh vùng 1.240 điểm và lao dốc kể từ 16/8 kéo dài đến 22/8, đặc biệt phiên 18/8 mất đến 55 điểm với hàng trăm mã giảm sàn. So với đỉnh 1.243 điểm vào giữa tháng 8, chỉ số giảm hơn 5% sau 4 phiên, song mức giảm của đa số cổ phiếu đều lớn hơn.

Ví dụ, ở nhóm vốn hóa lớn, VIC giảm 15%, VHM (-12%), NVL (-10%), MWG (-7%), HPG (-7%)... Nhóm vốn hóa vừa cũng tương tự khi DXG giảm 8%, CII (-9%), HDC (-11%), HHV (-11%)... Có những cổ phiếu tăng mạnh trước đó nhưng ghi nhận mức giảm trên 20% từ đỉnh như FRT, GIL.

Thông thường những pha điều chỉnh bao giờ cũng diễn ra nhanh hơn so với khi tăng. Như VN-Index, chỉ số cần khoảng 1 tháng để tăng từ vùng 1.180 điểm lên 1.240 điểm, nhưng đánh mất toàn bộ điểm số này chỉ sau 2 phiên 17/8 và 18/8. Đó là lý do giới đầu tư truyền tai nhau câu ví von chứng khoán “đi lên thang bộ nhưng đi xuống bằng thang máy”.

Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư cá nhân, nhất là các nhà đầu tư mới không khỏi băn khoăn khi tài sản trong danh mục “bốc hơi” chóng mặt, chưa kể những mã mới mua các phiên gần đây đối diện mức lỗ.

Trao đổi với người viết, chị N.H. Mi, ngụ tại Quận 8, TP HCM, cho biết rất đỗi bất ngờ trước cú quay xe của thị trường. “Thấy nhiều người quen, bạn bè mua bán cổ phiếu có lời nhanh nên hơn tháng trước tôi đã mở tài khoản và nạp vào vài trăm triệu đồng. Mọi chuyện khởi đầu rất tốt, tôi còn đang tính cứ đà này thì cuối năm trích phần lãi sắm chiếc ô tô đi lại cho đỡ mưa đỡ nắng. Bỗng nhiên thị trường đảo chiều, phần lãi tích cóp cả tháng giờ hóa về không. Hiện tôi rất băn khoăn không biết nên giữ tiếp chờ thị trường phục hồi hay rút vốn cho an toàn”, chị Mi chia sẻ.

Anh N. Minh, nhân viên môi giới tại chi nhánh phía Bắc của một công ty chứng khoán lớn cho hay nhiều khách hàng mới tham gia những ngày gần đây hầu như chắc chắn đang “tạm” lỗ, nhất là nếu giải ngân vào cổ phiếu bất động sản và ngân hàng. “Nếu sử dụng tỷ lệ margin cao còn có thể lỗ nặng hơn và xử lý rất phức tạp”, anh Minh chia sẻ.

Trước câu chuyện này, ông Nguyễn Vũ Luân, Trưởng phòng Môi giới của Công ty Chứng khoán VNDirect (VND) nhận định thị trường bước vào nhịp điều chỉnh mạnh trước đó (phiên 18/8) cho thấy nhà đầu tư đã mất đi kiên nhẫn nắm giữ cổ phiếu bởi một số áp lực thông tin xấu; theo đó tác động lên tâm lý đã đẩy mạnh bán ra để giảm tỷ trọng cổ phiếu, giảm tỷ lệ margin và bảo toàn lợi nhuận.

Tuy nhiên, có thể các nhà đầu tư đã sẵn sàng cho việc điều chỉnh vừa qua nên kết quả đã thể hiện một số dấu hiệu tích cực như không có dấu hiệu call margin nào đáng kể ở hầu hết các công ty chứng khoán và cầu mua cổ phiếu giá thấp vẫn khá mạnh mẽ.

Ở góc độ tư vấn, ông Luân cho rằng nhân viên môi giới cần hỗ trợ khách hàng phân bổ tốt danh mục, nắm bắt các cơ hội tốt trong nhịp điều chỉnh để tích luỹ cổ phiếu và quản trị được rủi ro về call margin cho khách hàng.

Rung lắc điều chỉnh là cơ hội

Theo ông Nguyễn Vũ Luân, đây là một nhịp củng cố trong một xu hướng tăng. Như vậy, đây sẽ là cơ hội tốt cho các nhà đầu tư dài hạn tích luỹ thêm cổ phiếu và nhà đầu tư ngắn hạn có nhiều cơ hội để giao dịch với biên độ rộng.

Nói rõ hơn, thị trường trước đó đã thu hút được lượng lớn dòng tiền quay trở lại thị trường giúp giá cổ phiếu và khối lượng giao dịch tăng nhanh trở lại với kỳ vọng lớn về sự phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, trong ngắn hạn nền kinh tế vẫn đang cho thấy sự phục hồi yếu ớt với chỉ số PMI liên tục ở mức dưới 50 và xuất khẩu hàng hoá giảm, các thông tin quốc tế kém khả quan đã tác động đến tâm lý nhà đầu tư, dẫn đến thị trường điều chỉnh để củng cố lại kỳ vọng là không thể tránh khỏi.

“Về trung và dài hạn thị trường vẫn đang cho thấy có thêm dòng tiền mới từ kênh tiết kiệm dịch chuyển qua thị trường chứng khoán để tìm kiếm cơ hội trong bối cảnh lãi suất vẫn tiếp tục ở mức thấp. Ngoài ra,  các hỗ trợ của Chính phủ sẽ có độ trễ, cần thời gian để các doanh nghiệp mới có thể vượt qua được khó khăn và tăng trưởng mạnh sau đó”, ông Luân nhận định.

Tại chuyên mục “Tâm điểm chứng khoán” do Chứng khoán MB (MBS) tổ chức, ông Hoàng Công Tuấn, Kinh tế trưởng MBS, chia sẻ trong bối cảnh thị trường giảm sâu, nhiều người thường trích dẫn câu nói của nhà đầu tư Warren Buffett “Hãy tham khi thị trường sợ và sợ khi thị trường tham” và cho rằng đây là thời điểm thích hợp để “bắt đáy”.

Tuy nhiên, theo ông Tuấn hiện nhiều nhà đầu tư vẫn chưa sợ và vẫn có thái độ tương đối chủ quan, nên các nhà đầu tư muốn bắt đáy thì vẫn nên điềm tĩnh và cẩn trọng. Tâm lý bây giờ mới chỉ là băn khoăn lo ngại trong chuỗi 16 cung bậc cảm xúc, khi thị trường rơi vào thế cùng cực mới là lúc thích hợp để nhà đầu tư “bắt đáy".

“Với nhịp bán như hiện nay, thị trường thông thường sẽ phải tạo ra ít nhất một xu hướng thứ cấp và xu hướng thứ cấp sẽ kéo dài từ 2 - 4 tuần, do vậy các nhà đầu tư nên điềm tĩnh và không phải vội vàng. Điều quan trọng là nhà đầu tư cần quản trị tốt từng mã cổ phiếu mình đang cầm thay vì tập trung quá nhiều vào biến động của VN-Index. Thị trường xuống rồi sẽ tiếp tục lên, rủi ro lớn nhất là thị trường tăng nhưng mã cổ phiếu bạn cầm khó quay trở lại mức giá cũ”, ông Tuấn nhấn mạnh.