Chỉ chiếm 20% doanh số nhưng lãi ngang ô tô: Xe máy đang ‘nuôi’ Honda thế nào?
Cuộc đàm phán sáp nhập giữa hai hãng ô tô lớn nhất Nhật Bản đổ vỡ, khiến Honda Motor mất đi cơ hội tăng thêm 1.000 tỷ yên lợi nhuận như kỳ vọng. Honda từng gây áp lực để Nissan - hãng xe nhỏ hơn, đưa ra kế hoạch tái cơ cấu. Tuy nhiên, chính Honda cũng đang gặp khó khăn do lợi nhuận thấp trong mảng kinh doanh ô tô.
Hãng dự báo lợi nhuận hoạt động đạt 1.420 tỷ yên (9,38 tỷ USD) trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31/3. Nếu hợp tác với Nissan, Honda kỳ vọng nâng con số này lên khoảng 2.000 tỷ yên trong hai năm tới, rồi tăng thêm 1.000 tỷ yên trong trung và dài hạn.
Tháng 12 năm ngoái, Chủ tịch kiêm CEO Honda, ông Toshihiro Mibe, tuyên bố kế hoạch đàm phán sáp nhập với Nissan. Ông đặt mục tiêu đưa Honda trở thành “công ty hàng đầu thế giới trong lĩnh vực di động mới” với lợi nhuận hoạt động trên 3.000 tỷ yên.
Hai hãng kỳ vọng sẽ cùng hợp tác để tiết kiệm chi phí mua sắm, sản xuất và phát triển xe điện. Nếu thành công, họ có thể trở thành tập đoàn ô tô lớn thứ ba thế giới. Nhưng chưa đầy hai tháng sau thông báo, mọi kế hoạch đã tan vỡ.
Gian hàng ô tô của Honda tại một triển lãm diễn ra ở Việt Nam cuối năm ngoái. (Ảnh: Đức Huy).
Nhiều chuyên gia cho rằng Nissan chịu thiệt hại nhiều hơn Honda. Tuy nhiên, Honda cũng gặp tổn thất lớn. “Rất khó tìm được đối tác nào ngoài Nissan có đủ quy mô cần thiết”, Koji Endo, nhà phân tích tại SBI Securities, nhận xét.
Honda đặt mục tiêu chỉ bán xe điện và xe chạy bằng pin nhiên liệu trên toàn cầu vào năm 2040. Hãng cũng lên kế hoạch đầu tư 10.000 tỷ yên vào năm tài chính 2030, vượt mức đầu tư của Toyota - nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới.
Tuy nhiên, Toyota có tỷ suất lợi nhuận hoạt động trung bình 8,2% trong mảng ô tô suốt 10 năm qua. Trong khi đó, Honda chỉ đạt 2,4%, nhỉnh hơn đôi chút so với mức 1,3% của Nissan. Hiệu quả kinh doanh thấp khiến lời kêu gọi cắt giảm chi phí của Honda đối với Nissan trở nên thiếu thuyết phục.
Doanh số ô tô toàn cầu của Honda cũng đang giảm. Năm ngoái, hãng bán được 3,8 triệu xe, giảm 5% so với năm trước. So với năm 2019, doanh số giảm khoảng 30%, chủ yếu do thị trường Trung Quốc cạnh tranh khốc liệt.
Trong khi đó, hãng xe Trung Quốc BYD tăng trưởng nhanh và vượt Honda về doanh số toàn cầu vào năm ngoái. BYD bán được 4,27 triệu xe, tăng 41% so với năm 2023. Theo dự báo của S&P Global, doanh số của Honda có thể tiếp tục giảm xuống 3,73 triệu xe vào năm 2025 và 3,65 triệu xe vào năm 2026.
Dù mảng ô tô gặp khó khăn, Honda vẫn duy trì lợi nhuận nhờ xe máy. Hãng chiếm khoảng 30% thị phần toàn cầu và đạt tỷ suất lợi nhuận hoạt động 17% trong năm tài chính vừa qua. Mảng xe máy mang về 556,2 tỷ yên lợi nhuận, gần bằng lợi nhuận 560,6 tỷ yên của mảng ô tô dù doanh số chỉ bằng 20%.
Honda giữ vững vị thế trong mảng xe hai bánh nhờ sản xuất các mẫu xe phù hợp với từng thị trường. Hãng cũng áp dụng nhiều biện pháp tiết kiệm chi phí, như sử dụng linh kiện có thể thay thế lẫn nhau.
Bên trong một đại lý uỷ quyền bán xe máy Honda ở Hà Nội. (Ảnh: Đức Huy).
Hiện tại, Honda có giá trị vốn hóa thị trường gấp khoảng 5 lần Nissan. Đến cuối tháng 9, Honda nắm giữ hơn 3.400 tỷ yên tiền mặt ròng. Nếu điều chỉnh kế hoạch mua lại cổ phiếu - vốn được công bố cùng lúc với kế hoạch sáp nhập Nissan, Honda có thể giải phóng nguồn lực tài chính để thực hiện các bước đi chiến lược.
“Nếu Honda muốn thể hiện quyết tâm, hãng có thể đưa ra đề nghị mua lại Nissan mà không cần sự đồng thuận”, Seiji Sugiura, chuyên gia tại Tokai Tokyo Intelligence Laboratory, nhận định.
