Chạy đua né hạn mặn

Nông dân chuẩn bị xuống giống lúa vụ đông xuân

Bởi nhiều năm qua, sau lũ nhỏ, ĐBSCL sẽ đối diện hạn - mặn khốc liệt. Đây được xem là thách thức lớn cho vụ lúa đông xuân, khi nhiều dấu hiệu cho thấy hạn - mặn sẽ đến sớm hơn trong mùa khô tới đây.

Mở đê lấy phù sa   

Trong gần 10 năm trở lại đây, ĐBSCL đã thoát khỏi cảnh “né lũ” khi cơ sở hạ tầng được đầu tư cơ bản để thích ứng với lũ. 

Trong khi đó, lượng nước sông Mê Công đổ về hạ nguồn ngày càng ít đi do các nước xây dựng các đập thủy điện trên dòng chính sông Mê Công. 

Lũ nhỏ, tình hình hạn - mặn ở ĐBSCL ngày càng khốc liệt. Nông dân trồng lúa đông xuân và hè thu phải gánh chi phí sản xuất nhiều hơn, nguy cơ rủi ro do thiên tai tăng lên.

“Năm nào nghe báo đài đưa tin có lũ lớn ở đầu nguồn, nông dân ở đây mừng. Vì lũ lớn, nước ngọt nhiều sẽ đẩy được nước mặn. 

Ngược lại, lũ nhỏ, nông dân ở đây chịu thiệt thòi do hạn mặn gây ra”, nông dân Huỳnh Văn Ba ở huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh nói trong lo lắng. Hiện tại nhiều nông dân ở hạ nguồn sông Cửu Long đang tranh thủ thu hoạch lúa thu đông (lúa vụ 3).

“Vụ này, lúa trúng mùa, gần 8 tấn/ha. Lúa bán với giá gần 5.000 đồng/kg, lãi gần 50 triệu đồng. Tính ra, mức lãi này cao hơn vụ hè thu vừa qua, do chi phí đầu tư ít và năng suất lúa cũng đạt hơn”, ông Trần Văn Dương (huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang) cho biết. 

Điều đáng mừng là các địa phương ở ĐBSCL đã giảm đáng kể diện tích lúa thu đông. Lúc cao điểm, diện tích lúa thu đông ở ĐBSCL lên đến 900.000ha. Giờ các địa phương chỉ còn sản xuất khoảng 650.000 - 700.000 ha.

Đồng Tháp và An Giang, hai địa phương có hệ thống đê bao khép kín lớn nhất vùng ĐBSCL, lại có diện tích lúa thu đông giảm mạnh. Nên khi bỏ canh tác lúa vụ 3, các địa phương sẽ mở đê lấy nước, dẫn phù sa cho đồng ruộng cũng là cách tích nước ngọt.

ĐBSCL có khoảng 1,7 triệu ha đất lúa, hàng năm ĐBSCL gieo trồng khoảng 4,2 triệu ha lúa (3 vụ/năm). Trong đó, vụ lúa đông xuân với khoảng 1,6 triệu ha được xem là vụ lúa chính trong vùng. 

“Chúng tôi đã triển khai quyết liệt làm thủy lợi nội đồng, tuyên truyền để nông dân chuẩn bị vệ sinh đồng ruộng. Khi thuận lợi bơm rút nước, xuống giống nhanh vụ lúa đông xuân”, ông Trần Chí Hùng, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết. 

Theo ông Hùng, hiện nay Cục Trồng trọt đã yêu cầu các sở NN-PTNT vùng ĐBSCL sẵn sàng phương án xuống giống sớm vụ lúa đông xuân để né hạn - mặn trong mùa khô. Đây là điều hợp lý, vì lũ nhỏ và muộn đã tạo điều kiện cho nước mặn xâm nhập sớm vào Kiên Giang vừa qua.

Giúp nông dân giảm chi phí

“Các tổ hợp tác, HTX, phòng nông nghiệp đã chuẩn bị nguồn giống xác nhận có phẩm cấp cao để cung cấp cho nông dân. Ngoài ra, các biện pháp canh tác kỹ thuật tiến tiến sẽ được triển khai để giúp nông dân áp dụng trên diện rộng. Đây được xem là hai giải pháp căn cơ để giúp nông dân giảm giá thành, tăng lợi nhuận trong vụ đông xuân”, ông Trần Chí Hùng cho biết.

Theo TS Trần Ngọc Thạch, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, việc sử dụng công cụ và máy gieo lúa theo hàng, kỹ thuật sạ hàng là một đột phá trong kỹ thuật canh tác lúa đến nay đã được nông dân ĐBSCL ứng dụng khoảng 20% diện tích đem lại hiệu quả rất lớn: giảm 50% lượng hạt lúa giống (từ  200 - 250 kg/ha xuống còn 120 kg/ha). 

Bên cạnh đó, việc khuyến cáo giảm phân bón, giảm thuốc bảo vệ thực vật tăng năng suất là giải pháp chủ lực cho chương trình 3 giảm - 3 tăng, 1 phải - 5 giảm. Riêng ở Nam bộ có khoảng 700.000ha trồng lúa áp dụng máy sạ hàng, tiết kiệm riêng về lúa giống: 100 kg/ha x 10.000 đồng/kg x 700.000 ha = 700 tỷ đồng/năm.

“Để nâng cao hơn nữa giá trị xuất khẩu gạo của Việt Nam, rất mong các doanh nghiệp xuất khẩu cần có sự hợp tác và đầu tư nhiều hơn nữa trong việc xây dựng vùng nguyên liệu, áp dụng quy trình canh tác lúa phù hợp, lúa hữu cơ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. 

Quan trọng hơn là đẩy mạnh hợp tác với các đơn vị nghiên cứu để tiếp nhận và quảng bá các giống lúa mới có phẩm chất tốt ra thị trường. 

Ngoài ra, cũng cần quan tâm hơn nữa đến các giống lúa giàu vi chất dinh dưỡng và gạo chức năng, mặc dù thị phần không lớn, nhưng có giá trị kinh tế rất cao, mà chưa được quan tâm đúng mức” - TS Trần Ngọc Thạch đề xuất.

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/