Cấp sổ đỏ cho nhà đất mua bán giấy tay

Luật đã mở nhưng người dân mua nhà đất bằng giấy tay vẫn chưa được cấp sổ đỏ. (Ảnh: Bình Minh)

Tuy nhiên, thực tế nhiều địa phương tại TP.HCM vẫn chưa nhận hồ sơ để cấp sổ đỏ cho người dân vì còn chờ... hướng dẫn. Những vướng mắc này được đưa ra tại buổi làm việc giữa Sở Tài nguyên - Môi trường (TN-MT) TP.HCM với Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ TN-MT ngày 11.4.

Chỗ nào cũng kêu "vướng"

Chị Liên, nhà ở ấp 3 xã Nhơn Đức, H.Nhà Bè, mua miếng đất nông nghiệp gần 80 m2, đã xây nhà ở trên mảnh đất này nhưng khi đem hồ sơ lên UBND huyện nộp xin cấp sổ đỏ thì cán bộ tiếp nhận hồ sơ từ chối vì "phải chờ thông tư hướng dẫn của Bộ TN-MT".

Tại Bình Chánh, việc cấp sổ đỏ lại vướng vì thiếu sổ cũ. Phòng TN-MT H.Bình Chánh phân tích, Nghị định 01 quy định cấp sổ đỏ cho nhà đất mua bán giấy tay từ ngày 1.7.2004 đến trước ngày 1.1.2008 nếu đất đó chưa từng được cấp sổ đỏ. Với trường hợp đất đã có sổ đỏ rồi thì người xin cấp phải nộp sổ cũ thì mới cấp mới. Trường hợp không có sổ đỏ của chủ cũ, cơ quan chức năng không có quyền tự hủy bỏ, do đó chưa thể nhận hồ sơ trường hợp này. Nhưng đa số hồ sơ mua bán nhà đất bằng giấy tay hiện nay người dân không thể tìm được chủ đất cũ, đồng nghĩa với việc không tìm đâu ra sổ đỏ cũ nộp lại cho cơ quan chức năng để xin cấp sổ mới.

Đại diện Phòng TN-MT Q.Bình Tân lại nêu thực trạng người dân “lợi dụng” quy định mở của pháp luật để xẻ đất nông nghiệp, phân lô bán nền với những miếng đất nhỏ chừng 40 - 50 m2. Quận đang chặn hết những hồ sơ này vì nếu cấp như vậy sẽ phá vỡ quy hoạch, không đảm bảo hạ tầng.

“Theo quy định, người dân mua bán đất, kể cả đất nông nghiệp chỉ cần nộp sổ đỏ của chủ cũ và hợp đồng mua bán bằng giấy tay là có thể được cấp sổ đỏ. Nhưng miếng đất nông nghiệp mua chỉ mấy chục mét vuông không đủ chuẩn theo quy định tách thửa, những trường hợp này không thể cấp sổ vì như vậy nó sẽ phá vỡ quy hoạch”, vị này kiến nghị.

Theo quy định hiện nay, đất nông nghiệp phải 300 m2 mới được tách thửa nhưng thực tế đất nông nghiệp đang được chia lô diện tích mấy chục mét vuông, rồi đất nông nghiệp trống - chưa có nhà... nên TP không cấp sổ đỏ được.

Hơn 26.000 trường hợp được cấp sổ

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN-MT, ước tính với quy định mới này TP sẽ giải quyết cấp sổ đỏ được cho khoảng 70% số lượng chuyển nhượng bằng giấy tay, tức khoảng hơn 26.000 trường hợp. Tuy nhiên, để giải quyết dứt điểm các trường hợp còn lại, Sở kiến nghị Bộ tiếp tục xem xét bổ sung thêm quy định cho phép giải quyết đối với các trường hợp chuyển nhượng bằng giấy tờ tay từ sau ngày 1.1.2008 đến trước ngày 1.7.2014 (ngày luật Đất đai có hiệu lực).

“Thực tế nhà đất là những tài sản quan trọng, có giá trị lớn nên việc cấp sổ đỏ sẽ thuận lợi cho việc sinh sống, làm ăn của người dân. Do đó việc cấp sổ đỏ cho các trường hợp mua bán bằng giấy tay không chỉ giúp người dân an cư, ổn định cuộc sống mà còn giúp nhà nước dễ dàng quản lý nhà đất”, ông Thắng nói.

Ông Mai Văn Phấn, Tổng cục phó Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ TN-MT, cho biết nút thắt lớn nhất trong việc cấp sổ đỏ cho các trường hợp mua bán nhà đất bằng giấy tờ tay là thủ tục chuyển quyền từ người mua cũ qua người mua mới.

Trước đây quy định này là bắt buộc nhưng nay không cần thiết vì đôi khi chủ đất cũ đã chết, không tìm thấy khiến nhà nước không thể cấp sổ đỏ cho người dân được. Quy định hiện nay đã mở, cấp sổ đỏ ngay cho người mua mà không cần thực hiện thủ tục chuyển quyền. Ngoài ra, việc xác định thời gian giấy tờ mua bán bằng giấy tay nhiều nơi áp dụng theo thời điểm nộp hồ sơ. Tuy nhiên, theo ông Phấn, “chỉ cần căn cứ vào bút tích trên giấy tờ tại thời điểm nào thì phải giải quyết cho người dân tại thời điểm đó. Chỉ cần giấy tờ mua bán giấy tay từ trước ngày 1.1.2008 là cấp sổ đỏ cho người dân được”.

Đối với diện tích tối thiểu khi tách thửa để cấp giấy cho các trường hợp mua nhà đất bằng giấy tay trước ngày 1.1.2008, theo ông Phấn, nếu xảy ra trước khi Nghị định 01 ban hành thì xem xét có phù hợp quy hoạch, sử dụng đúng mục đích hay không, đủ các giấy tờ pháp lý hợp lệ và đủ điều kiện sẽ cho tách thửa và cấp sổ đỏ.

Theo ông Phạm Ngọc Liên, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai TP, nếu những trường hợp mua đất nông nghiệp bằng giấy tay trước ngày 1.1.2008 mà có nhà ở trên đó thì xem như là đất ở sẽ áp dụng hạn mức tách thửa theo đất ở. Tuy nhiên, đối với các hồ sơ mua bán đất nông nghiệp bằng giấy tay mà chưa có nhà phải đủ điều kiện tách thửa theo quy định mới được tách thửa. Hiện nay TP đang sửa đổi Quyết định 33 về tách thửa và sẽ đưa nội dung này vào.