'Bức tường thuế mới' của Mỹ sẽ đối mặt với nhiều thách thức

Ngày 14/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã công bố gói thuế quan mới nhắm vào một loạt mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, với tổng giá trị ước tính lên tới 18 tỷ USD, trong đó có ô tô điện (EV), chip điện tử, tấm pin Mặt Trời, nhôm, thép, khoáng sản hay sản phẩm y tế.

Phóng viên TTXVN tại New York dẫn thông cáo của Nhà Trắng cho biết, trong gói thuế quan mới, Chính quyền Tổng thống Joe Biden giữ nguyên mức thuế từng áp dụng dưới thời người tiền nhiệm Donald Trump với hầu hết hàng hóa nhập từ Trung Quốc, song sẽ tăng mạnh thuế đánh vào một số mặt hàng khác. Cụ thể, thuế ô tô điện sẽ tăng gấp 4 lần lên 100% và thuế chip điện tử tăng gấp đôi lên 50%.

Phát biểu với báo giới, Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai khẳng định việc Mỹ tăng thuế là chính đáng. Ngay lập tức, Trung Quốc ngày 14/5 tuyên bố sẽ đáp trả. Bộ Thương mại nước này cho hay Trung Quốc phản đối Mỹ tăng thuế và sẽ có biện pháp bảo vệ quyền lợi của mình.

Trong bài bình luận cùng ngày, chuyên trang tài chính Reuters Business cho rằng gói thuế quan mới của chính quyền Tổng thống Biden nhắm vào ô tô điện Trung Quốc và các mặt hàng chiến lược khác là bước đi nhằm bảo vệ tương lai ngành sản xuất Mỹ, song động thái này có thể sẽ đẩy nhanh việc dịch chuyển dây chuyền sản xuất của Trung Quốc sang những nước khác để “lách luật”.

Theo giới chuyên gia thương mại và các quan chức Mỹ, nếu không có những nỗ lực cương quyết để cắt đứt dòng hàng hóa trung chuyển hoặc sơ chế Trung Quốc từ Mexico và các nước khác, thì những sản phẩm được định giá thấp của Trung Quốc vẫn sẽ tìm được đường vào thị trường Mỹ.

Chuyên gia Eswar Prasad, Giáo sư chính sách thương mại tại Đại học Cornell và là cựu Giám đốc đại diện Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Trung Quốc, nhận định: "Các mức thuế mới của Mỹ có thể ngăn chặn hàng nhập khẩu trực tiếp từ Trung Quốc, nhưng có lẽ phần lớn hàng nhập khẩu đó có thể ‘đi đường vòng’ thông qua những quốc gia không bị áp gói thuế quan mới này”.

Quý I/2024, Mexico đã vượt qua chính Trung Quốc để trở thành nhà xuất khẩu số một vào thị trường Mỹ với kim ngạch hơn 115 tỷ USD hàng hóa có nguồn gốc liên quan tới Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, ngày càng xuất hiện nhiều tâm lý lo ngại rằng quốc gia Trung Mỹ sẽ trở thành một trung tâm trung chuyển hàng hóa Trung Quốc để lách thuế Mỹ.

Tháng 4 vừa qua, giới chức Mỹ đã gây áp lực buộc Mexico phải từ chối các khoản ưu đãi đầu tư dành cho những nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai cho biết bà quan ngại mối quan hệ thương mại của Mexico với Trung Quốc và sẽ theo dõi sát sao trong thời gian tới để ngăn chặn mọi hành vi “lách thuế”.  

Mexico hưởng lợi lớn nhờ chính sách thuế quan gần như bằng 0% theo Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), phiên bản mới của Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Cố vấn cấp cao của Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) Cara Morrow nhấn mạnh các cơ chế như USMCA là nhằm thúc đẩy hội nhập và nâng cao năng lực cạnh tranh ở Bắc Mỹ, chứ "không phải để cung cấp cửa sau cho hàng hóa Trung Quốc".

Theo giới phân tích, quyết định áp gói thuế quan mới của Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng có thể làm gia tăng áp lực lên châu Âu, do Trung Quốc có thể chuyển dây chuyền sản xuất xe điện, sản phẩm năng lượng Mặt Trời hay các hàng hóa khác tới “cựu lục địa”, nơi các biện pháp bảo hộ thương mại thường thấp hơn./.