Bỗng dưng thành đường BOT

Các doanh nghiệp (DN) đã họp bàn thống nhất đóng tiền chờ ngày khởi công xây dựng con đường chuyên dùng chở đá trong khu Tân Cang (TP Biên Hòa, Đồng Nai). Tuy nhiên, bà Phan Thị Mỹ Thanh, thời điểm đó làm phó chủ tịch tỉnh, lại cho làm đường theo hình thức thu phí BOT.

Doanh nghiệp góp vốn làm đường

Tháng 6-2007, tỉnh Đồng Nai chỉ đạo các đơn vị liên quan làm tuyến đường chuyên dùng vận chuyển khoáng sản tại xã Phước Tân (khi đó thuộc huyện Long Thành) để tách biệt với đường giao thông dân sinh. Ngay sau đó, Sở GTVT tỉnh Đồng Nai đã chủ trì họp với các đơn vị và tám DN hoạt động khoáng sản tại khu vực thống nhất để làm con đường chuyên dùng.

Đến năm 2009, huyện Long Thành có kết luận thông báo về việc các đơn vị khai thác khoáng sản đóng góp xây dựng làm đường chuyên dùng với tổng kinh phí gần 86 tỉ đồng, chiều dài 7,5 km, dự kiến sẽ gấp rút để thực hiện thi công vào năm sau.

Thời điểm này, mỗi DN đã đóng góp 300 triệu đồng khảo sát, thiết kế để làm đường và chuẩn bị góp vốn để bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tỉnh Đồng Nai cũng có quyết định thu hồi đất để triển khai thực hiện.Lúc đó, bà Phan Thị Mỹ Thanh đang là bí thư huyện Nhơn Trạch.

Con đường chuyên dùng gây bức xúc đối với nhiều doanh nghiệp khai thác đá trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Ảnh: VH

Giao đơn vị của chồng đầu tư

Năm 2011, xã Phước Tân sáp nhập về TP Biên Hòa và bà Thanh cũng giữ chức phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, phụ trách lĩnh vực đầu tư xây dựng và công nghiệp. Cũng thời điểm này, các DN bất ngờ khi được biết việc đầu tư góp vốn của họ để xây dựng con đường chuyên dùng lại bị thay đổi sang hình thức BOT. Đặc biệt chủ đầu tư dự án con đường chuyên dùng BOT này lại là HTX An Phát do ông Đỗ Tịnh, chồng bà Thanh, kết hợp cùng Công ty Cường Thuận ICD đầu tư xây dựng.

“Lúc này tất cả DN hết sức ngỡ ngàng vì chúng tôi đã đóng tiền đo vẽ, khảo sát lập dự án làm đường nhưng không hiểu sao lại cho chuyển sang làm đường theo hình thức BOT...” - ông Bùi Thanh Trúc, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Đồng Nai (Donacoop), nói.

Ngoài ra, ngày 4-4-2013, bà Thanh (thời điểm này là phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai) có văn bản ký thay chủ tịch tỉnh gửi sang Sở GTVT, Sở KH&ĐT, Sở Tài chính... để hỗ trợ kinh phí giải phóng mặt bằng dự án với nội dung: Chấp thuận hỗ trợ từ ngân sách tỉnh đối với phần giải phóng mặt bằng của dự án. Tách công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án thành tiểu dự án độc lập, giao cho UBND TP Biên Hòa làm chủ đầu tư.

Ngay sau đó, UBND TP Biên Hòa có văn bản thực hiện theo văn bản mà bà Thanh ký đề nghị.

Quá thiệt cho doanh nghiệp

Trước việc này, các DN đã cùng nhau lên tiếng phản ứng cho rằng có sự bất minh và sai phạm trong dự án.

“Đường này chỉ phục vụ DN liên quan lợi ích nhóm là những mỏ đá của chủ đầu tư chứ không đáp ứng nhu cầu các DN khác” - ông Trúc cho hay.

Ngoài ra, theo các DN, cơ quan chức năng cho một số đơn vị đứng ra làm đường chuyên dùng rồi thu phí BOT quá cao (120.000 đồng/lượt xe tải ben) là bất hợp lý, trong khi các DN khai thác đá hết sức mong muốn tự bỏ tiền ra để làm đường.

“Việc thu phí như vậy quá cao thì DN làm sao chịu nổi. Nếu tăng giá bán thì không thể cạnh tranh với các DN khác được. Vì vậy chúng tôi chỉ còn cách đóng cửa...” - ông Trần Phúc, Giám đốc Công ty Mỏ đá Hữu Trọng, nói.

Các DN còn chỉ ra sự mập mờ trong phương thức thực hiện và phương án tài chính khi thực hiện con đường này. Việc xây dựng BOT đường chuyên dùng tổng vốn đầu tư 130 tỉ đồng nhưng với trữ lượng tại các khu mỏ, các tổng lượt xe vào ra thì dễ dàng tính được tổng thu trong 12 năm lợi nhuận sẽ lên đến hơn 3.000 tỉ đồng.

Chính vì vậy, các DN kiến nghị Nhà nước cần thanh tra, đánh giá lại giá trị thi công thực tế của tuyến đường chuyên dùng, chất lượng và kỹ thuật thi công, mức thu phí và thời gian thu phí…

Vi phạm các quy định về đầu tư

Tháng 7-2017, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với bà Phan Thị Mỹ Thanh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội, Phó Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai.

UBKT kết luận bà Thanh đã vi phạm nghiêm trọng Luật Phòng, chống tham nhũng, vi phạm vào những điều đảng viên không được làm… Những vi phạm nêu trên của bà Thanh là nghiêm trọng.

Về con đường chuyên dùng theo hình thức BOT, kết luận của UBKT Trung ương nêu rõ: Bà Thanh đã ký văn bản chấp thuận hỗ trợ kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng dự án BOT đường chuyên dùng cho HTX An Phát nhưng không thông qua tập thể UBND tỉnh Đồng Nai, chưa báo cáo Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai là vi phạm các quy định của pháp luật về đầu tư.

Trả lời phản ánh của DN, ông Từ Nam Thành, Phó Giám đốc Sở GTVT tỉnh Đồng Nai, cho rằng về mặt quản lý nhà nước, chuyên ngành thì Sở GTVT đã làm đúng theo nhiệm vụ được giao. Còn việc đầu tư xây dựng tuyến đường chuyên dùng theo hình thức BOT đã được HĐND tỉnh Đồng Nai thông qua, kể cả giá thu, thời gian thu phí cũng được thông qua đúng theo quy định của pháp luật.

Truy trách nhiệm cá nhân sai phạm trong các dự án BOT Nói về trách nhiệm của các cá nhân để sai sót quản lý trong thực hiện các dự án BOT, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn ...