APEC tuyên bố chiến đấu với chủ nghĩa bảo hộ

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cùng trò chuyện khi chuẩn bị chụp ảnh lưu niệm tại Hội nghị APEC ở Lima, Peru ngày 20/11/2016. Ảnh: Reuters

"Chúng tôi tái khẳng định cam kết của mình về việc duy trì các thị trường mở và chiến đấu chống lại mọi dạng thức của chủ nghĩa bảo hộ", lãnh đạo 21 nền kinh tế nhóm APEC phát biểu trong tuyên bố bế mạc Hội nghị APEC vừa diễn ra tại Peru.

Bao trùm các cuộc bàn thảo tại APEC diễn ra tại Thủ đô Lima, Peru hai ngày vừa qua là sự nghi ngờ về tương lai của thương mại tự do, đặc biêt là Hiệp định đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) sau khi Donald Trump trúng cử Tổng thống Mỹ. Trump là người phản đối đến cùng Hiệp định TPP trong chiến dịch tranh cử.

Tại một buổi họp báo, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết ông đã nghe về một hiệp định ít tham vọng hơn trong đó không có sự tham gia của Mỹ. Một TPP không thành hiện thực đồng nghĩa với việc vai trò của Mỹ bị suy yếu tại khu vực châu Á Thái Bình Dương, Tổng thống Obama nhận định trong bài phát biểu tại Lima, chặng dừng chân cuối cùng trong chuyến công du kết thúc nhiệm kỳ của ông.

Một số lãnh đạo các nước gợi ý rằng Hiệp định thương mại tự do TPP có thể tiếp tục mà không có Mỹ, còn một số khác cho rằng điều này là không thể thực hiện nếu không tái đàm phán.

Một giải pháp khác là sự thay đổi từ phía Trump trong việc ủng hộ hiệp định, theo Thủ tướng New Zealdn John Key.

Cùng lúc đó, Trung Quốc đang tích cực vận động cho một giải pháp thay thế cho thương mại vùng bằng Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Vùng (RCEP), không bao gồm Mỹ.

Tổng thống Peru, ông Pedro Pablo Kuczynski, chủ nhà của APEC lần này cho rằng vẫn còn quá sớm để xóa bỏ TPP sau khi Trump giành chiến thắng.

Ông Kuczynski cho rằng tình trạng khó khăn về kinh tế là nguồn lực giúp Trump chiến thắng, cũng giống như chiến thắng của Brexit ở Anh. "Hơn cả sự bảo hộ, đó là sự phản ánh của tình trạng kinh tế khó khăn", ông Kuczynski nói.

Tuyên bố cuối cùng của nhóm APEC nói: "Chúng tôi khuyến khích tất cả các nhóm liên kết vùng, bao gồm TPP và RCEP, tiếp tục duy trì độ mở, minh bạch và dựa vào lẫn nhau".

Cả hai hiệp định này đều là những con đường tiềm năng hướng tới một thỏa thuận thương mại vùng rộng lớn hơn, được biết đến với tên gọi FTAAP - Hiệp định Thương mại tự do vùng Châu Á Thái Bình Dương.

Tuyên bố cuối cùng cũng nhận thức rằng tăng trưởng kinh tế đang trở nên không đồng đều trong những năm gần đây, cùng tình trạng bất bình đẳng đang gia tăng. Đó là những yếu tố làm dấy lên chủ nghĩa biệt lập ở các quốc gia phương Tây.

"Trong khi môi trường kinh tế toàn cầu tiếp tục ảnh hưởng đến nỗ lực của chúng ta, nó cũng là cơ hội để chúng ta lặp lại cam kết xây dựng một nền kinh tế mở, năng động, hài hòa trong vùng châu Á - Thái Bình Dương", tuyên bố khẳng định.