90% nấm nhập khẩu từ Trung Quốc có xuất xứ nhưng ra chợ lại không còn nhãn mác

Tại toạ đàm vấn đề kiểm soát đầu vào của các đơn vị phân phối thương mại thực phẩm diễn ra ngày 13/10, bà Nguyễn Thị Hồng Minh, Chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm Minh bạch (AFT), chia sẻ trong lần đi khảo sát tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, các thương nhân cho biết 90% nấm là nhập khẩu từ Trung Quốc, kể cả cải thảo, tỏi.

"Tôi không nói rau quả Trung Quốc là xấu,  họ cũng kiểm soát rất tốt nhưng tại sao hàng này khi nhập vào đều có bao bì, tem, mác mà ra chợ Việt Nam không thấy xuất hiện bao bì Trung Quốc, kể cả trong siêu thị. Đây là vấn đề chưa rõ ràng, thiếu minh bạch", bà Minh cho hay.

Lý giải về điều này, ông Phan Anh Tuấn, trưởng phòng quản lý an toàn thực phẩm tại chợ Hóc Môn, cho hay nguồn hàng về chợ đa dạng như Mỹ, Canada, Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc. Khi vào chợ, thương nhân đều phải ghi xuất xứ hàng hóa.

Đại diện chợ Hóc Môn dẫn chứng cà rốt có nhiều loại. Chẳng hạn như cà rốt Đà Lạt rất thơm nhưng mỗi ngày chỉ về chợ vài trăm kg, nên chợ sẽ nhập thêm cà rốt ở Hải Dương, Trung Quốc. Nấm cũng có nhiều loại, nấm rơm trồng tại Đồng Tháp, Tây Ninh, nấm bào ngư xám trồng tại Củ Chi, Đồng Nai còn nấm kim châm, nấm đùi gà mình không sản xuất được nên nhập khẩu chủ yếu là từ Trung Quốc và có ghi rõ ràng "made in Trung Quốc, Hàn Quốc".

"Tuy nhiên khi về chợ lẻ, không thể biết được vấn đề nhãn mác, bao bì nên mới có chuyện nho Mỹ nhưng thực sự nguồn gốc Trung Quốc, nho có mác mẫu đơn Hàn Quốc bán đầy ngoài đường, trong khi nho đó giá thật hàng thật cả triệu đồng/kg", ông Tuấn nói.

Còn ông Nguyễn Bình Phương, Phó giám đốc bộ phận Kinh doanh tiếp thị, Công ty CP Quản lý và Kinh doanh Chợ nông sản Thủ Đức, cho biết bình quân mỗi ngày chợ này cung cấp ra thị trường 2.300 tấn rau củ quả trái cây, trong đó khoảng 1.300 tấn rau củ tươi.

Chợ có quy trình rõ ràng về việc đăng ký tên hàng, mã hàng, nơi sản xuất và nhập vào ô vựa nào, số điện thoại người cung cấp, số lượng...để có thể truy xuất nguồn gốc  nhưng do đặc thù của chợ đầu mối là thời gian luân chuyển hàng hoá ngắn, tập trung vào đêm khuya và sáng sớm nên để kiểm soát xuất xứ tất cả hàng hoá không hề đơn giản. 

Cũng theo ông Phương, việc quản lý an toàn thực phẩm tại chợ luôn được Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP HCM phối hợp Ban quản lý chợ lấy mẫu ngẫu nhiên, tuy nhiên đối với các sản phẩm có nghi ngờ về việc mất an toàn thực phẩm vệ sinh thực phẩm, có sử dụng hoá chất ngâm tẩm thì sẽ được lấy mẫu nhiều hơn.

“Hiện Ban quản lý an toàn thực phẩm chủ yếu dùng test sâu, từ 3-5 ngày mới có kết quả, khi ấy rau đã đến tay người tiêu dùng rồi mới quay ngược lại truy vùng nguyên liệu. Vì vậy, việc kiểm soát chất lượng sản phẩm ngay tại vùng trồng là quan trọng”, ông Phương cho hay.

Tương tự, theo ông Lý Hoàng Hải, Giám đốc Công ty Eurofins Sắc Ký Hải Đăng, việc test trong phòng thí nghiệm rất mất thời gian từ 3-5 ngày, trong khi test nhanh chỉ phát hiện ra dư lượng ở hàm lượng cao, còn dư lượng thấp thì test nhanh không phát hiện ra.

“Chúng ta không thể nào kiểm soát được sản phẩm cuối cùng mà bắt buộc phải kiểm soát bằng quá trình sản xuất, tiêu chuẩn, vùng nguyên liệu”, ông Hải nói.

Ở góc độ hiệp hội, bà Nguyễn Thị Hồng Minh cho rằng, lỗ hổng lớn nhất hiện nay là luật pháp chưa bắt buộc rau củ quả tươi phải có nhãn mác, truy xuất nguồn gốc, phải được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Bên cạnh đó, thực phẩm hữu cơ, thực phẩm minh bạch, thực phẩm đạt chuẩn an toàn rất nhỏ bé, bên "một núi" rau không an toàn.

“Nhà nước phải có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp thực phẩm minh bạch, an toàn, hữu cơ, để họ liên kết với nhau, tiếp cận với thị trường, khi đó người tiêu dùng có thể mua được thực phẩm sạch an toàn với giá thành phải chăng”, bà Minh nói.