Xuất khẩu cá ngừ sang Anh thêm rộng cửa nhờ UKVFTA

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, trong 5 năm trở lại đây Anh luôn là 1 trong 17 thị trường xuất khẩu cá ngừ lớn nhất của Việt Nam. 

Nhưng năm 2020, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Anh lại chưa được như kỳ vọng, tăng giảm thất thường. 

Giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này cả năm 2020 đạt gần 7 triệu USD, giảm 2% so với năm 2019. 

Nguyên nhân của sự sụt giảm là do tác động của đại dịch COVID-19 và việc Anh rời khởi Liên minh Châu Âu (EU) đã làm thay đổi hành vi tiêu dùng của người Anh.

Hiện Việt Nam xuất khẩu chủ yếu cá ngừ tươi và đông lạnh sang Anh, đặc biệt là thịt/philê cá ngừ đông lạnh mã HS 0304, chiếm tới 88% tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này. 

So với năm 2019, xuất khẩu nhóm sản phẩm này của Việt Nam sang Anh giảm, trong khi xuất khẩu cá ngừ đóng hộp lại tăng. 

Tuy nhiên, mặc dù có sự tăng trưởng nhưng giá trị cá ngừ đóng hộp của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này vẫn còn rất khiêm tốn. 

Do đó, việc Việt Nam ký được thoả thuận thương mại tự do với Anh (UKVFTA) và Hiệp định này chính thức có hiệu lực kể từ 23 giờ ngày 31/12/2020 đã tạo ra lợi thế cho các doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam, trong đó có các doanh nghiệp cá ngừ. 

Bởi năm 2020 dù Anh đã ra khỏi EU, nhưng xuất khẩu các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này vẫn được hưởng thuế theo cơ chế của hiệp định EVFTA đến hết 31/12/2020. 

Sau thời điểm này, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam xuất khẩu sang Anh sẽ không còn được hưởng ưu đãi thuế quan, nếu Việt Nam không có được thoả thuận thương mại tự do với Anh.

Bên cạnh đó, theo số liệu thống kê của Trung tâm Thương mại thế giới (ITC), Anh là thị trường nhập khẩu cá ngừ đóng hộp lớn thứ 5 thế giới trong năm 2019 và lớn thứ 6 năm 2020. Trong nhiều năm, Anh còn là nước nhập khẩu cá ngừ đóng hộp lớn nhất tại EU. 

Năm 2019, theo số liệu thống kê của Eurostat nhập khẩu cá ngừ đóng hộp của Anh chiếm gần 17% tổng nhập khẩu của cả EU. Mặc dù, phần lớn các sản phẩm này đến từ các nước bên ngoài EU, nhưng gần 17% là hàng nhập khẩu từ các nhà chế biến EU. 

Đặc biệt, hoạt động kinh doanh của các nhà chế biến cá ngừ Tây Ban Nha đang tăng trưởng đều đặn tại Anh. 

Tuy nhiên, VASEP nhận định nếu Brexit mà không có thỏa thuận có thể ảnh hưởng tới thị phần của Tây Ban Nha tại thị trường cá ngừ Anh vì các sản phẩm của nước này sẽ bị mất lợi thế cạnh tranh khi phải chịu thuế nhập khẩu. 

Anh sẽ phải tìm kiếm nguồn cung thay thế từ các nước có ký kết hiệp định thương mại ưu đãi thuế quan 0% với họ. 

Theo số liệu thống kê của Trung tâm thương mại Thế giới (ITC), Việt Nam là nguồn cung cá ngừ ngoài khối EU lớn thứ 11 cho thị trường Anh trong 11 tháng đầu năm 2020, sau cả Thái Lan, Philippines và Indonesia. 

Cả 3 nước này đều chưa ký được Hiệp định Thương mại tự do với Anh nên đây sẽ là lợi thế cho Việt Nam. VASEP dự kiến theo cam kết trong UKFTA Anh sẽ miễn thuế cho các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam trong mức hạn ngạch 1.566 tấn/năm.