Xem xét thông qua dự án Luật Đất đai sửa đổi vào tuần tới

Phát biểu khai mạc phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội chiều 8/1, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị các đại biểu tập trung vào ba vấn đề lớn trong dự thảo để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại kỳ họp bất thường khai mạc ngày 15/1.

Một là thu hồi đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở thương mại, dịch vụ. Hai là phương pháp định giá đất, thẩm quyền, trách nhiệm lựa chọn phương pháp định giá đất. Thứ ba là dự án tạo quỹ đất, quỹ phát triển đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Theo ông Vương Đình Huệ, đây là dự luật rất quan trọng, có tác động sâu rộng đến mọi mặt kinh tế, xã hội, tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp trước mắt và lâu dài. Cơ quan chủ trì soạn thảo và thẩm tra đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng, công phu, xin ý kiến chuyên gia, nhà khoa học nhiều vòng, nhiều lần; tổ chức lấy ý kiến nhân dân với 12 triệu lượt góp ý.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng 5 lần cho ý kiến chính thức. Chủ tịch, các phó chủ tịch Quốc hội cùng Thủ tướng và các phó thủ tướng cũng có nhiều buổi làm việc với các cơ quan về các nội dung khác nhau của dự thảo. "Cho đến nay, cơ bản dự luật đã được hoàn thiện, đã thể chế hóa, bao quát được tinh thần Nghị quyết 18 của Trung ương, Hiến pháp, cương lĩnh của Đảng", ông Huệ nói.

Trước đó sáng 22/11/2023, Quốc hội thống nhất điều chỉnh thời gian thông qua dự án Luật Đất đai sửa đổi từ kỳ họp 6 sang kỳ họp gần nhất. Khi đó, dự luật còn 14 vấn đề có hai phương án xin ý kiến Quốc hội. Trong đó vấn đề được chuyên gia, đại biểu Quốc hội góp ý nhiều nhất và liên tục phải chỉnh sửa qua các lần dự thảo là Nhà nước thu hồi đất (Điều 79, 126 và 128).

Với dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, Ban soạn thảo thiết kế hai phương án. Một, quy định các dự án này thuộc diện Nhà nước thu hồi để đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Hai, các dự án phải gắn tiêu chí, điều kiện cụ thể thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Đề xuất chọn phương án một, Chính phủ cho rằng việc đấu giá quyền sử dụng đất giúp việc giao đất, cho thuê đất minh bạch, tăng thu ngân sách. Việc đấu thầu giúp lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, thực hiện dự án có tính lan tỏa, tạo động lực cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch của địa phương.

Một số đại biểu đồng ý với Chính phủ, cho rằng Nhà nước cần kiểm soát địa tô chênh lệch thông qua thu hồi đất để đấu giá, đấu thầu. Việc này giúp Nhà nước có nguồn lực để đền bù; đồng thời tránh tình trạng mỗi người bị thu hồi đòi một giá khiến dự án đình trệ, kéo theo bất bình đẳng trong đền bù.

Ngược lại, một số đề nghị chọn phương án hai vì áp dụng cơ chế tự thỏa thuận để đảm bảo quyền lợi cho người bị thu hồi đất và đạt được sự đồng thuận với chủ đầu tư. Phương án này cũng phù hợp với Nghị quyết 18 về tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tránh tình trạng thu hồi đại trà làm lợi cho chủ đầu tư.

Phương pháp định giá đất và các trường hợp, điều kiện áp dụng (Điều 159) cũng còn nhiều ý kiến trái chiều. Ban soạn thảo thiết kế hai phương án. Một là quy định tại luật về nội dung phương pháp và giao Chính phủ quy định trường hợp, điều kiện áp dụng. Hai là quy định ngay trong luật nội dung, trường hợp, điều kiện áp dụng từng phương pháp để bảo đảm công khai, minh bạch, khả thi. Chính phủ đề xuất phương án một và đưa ra 4 phương pháp định giá đất là so sánh, thặng dư, thu nhập và hệ số điều chỉnh.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và nhiều đại biểu nghiêng về phương án hai vì quy định càng cụ thể giúp "bảo vệ cán bộ" và đảm bảo khả thi cho cơ quan thực hiện. Các đại biểu này đề nghị dự thảo nêu rõ điều kiện áp dụng, nguyên tắc lựa chọn của từng phương pháp.

Kỳ họp bất thường của Quốc hội khóa 15 dự kiến diễn ra trong ba ngày, khai mạc vào 15/1 và chia thành hai đợt. Các cơ quan thiết kế đợt một (ngày 15 đến sáng 17/1) các đại biểu nghe tờ trình, báo cáo, thảo luận về dự án luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), Đất đai (sửa đổi); Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia; Quy hoạch không gian biển quốc gia. Đợt hai chiều 19/1/2024 để thông qua các luật, nghị quyết và bế mạc kỳ họp.