World Bank: Kinh tế Việt Nam đang đối mặt với nhiều lực cản mạnh

Ngân hàng Thế giới (WB) vừa công bố báo cáo vĩ mô, theo đó cho biết nền kinh tế Việt Nam đang đối mặt với nhiều lực cản mạnh. Sức cầu bên ngoài chững lại trong khi điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt chặt gây ảnh hưởng đến tỷ giá. Lạm phát giá tăng và điều kiện huy động tài chính trong nước cũng bị thắt chặt có thể ảnh hưởng đến cầu trong nước trong vài tháng tới.

Do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến tiếp tục nâng lãi suất, WB khuyến nghị cơ quan quản lý tiền tệ của Việt Nam có thể cân nhắc cho phép tỷ giá linh hoạt hơn nữa, bao gồm cho phép tỷ giá tham chiếu tăng nhanh hơn. Biện pháp này có thể được bổ sung bằng cách tiếp tục sử dụng lãi suất tham chiếu, đặc biệt nếu tỷ giá tăng nhanh dẫn đến tăng lạm phát và làm cho kỳ vọng lạm phát gia tăng.

Do áp lực tỷ giá kéo dài, biện pháp bán ngoại tệ trực tiếp nên được áp dụng sáng suốt để bảo tồn dự trữ ngoại hối. Phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ lúc này trở nên hết sức quan trọng để đảm bảo giá cả ổn định trong bối cảnh lạm phát cơ bản trong nước tăng tốc. 

Lạm phát tính theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng tốc từ 3,9% trong tháng 9 lên 4,3% trong tháng 10, lần đầu tiên vượt trên chỉ tiêu 4% của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) kể từ tháng 4/2020.

Yếu tố đóng góp của lĩnh vực vận tải tiếp tục giảm mạnh do giá xăng dầu trong tháng 10 giảm lần lượt 6% (so cùng kỳ) và 0,6% (so tháng trước), thấp hơn 2,1% so với năm trước. Bù lại, lạm phát gia tăng là do giá lương thực thực phẩm tăng mạnh từ 2,8% trong tháng 09 (so cùng kỳ) lên 5,0% trong tháng 10/2022 (so cùng kỳ), mức cao nhất kể từ tháng tháng 12/2020. Nhóm hàng này chiếm 21,3% giỏ tính CPI.

Lạm phát cơ bản, nghĩa là không bao gồm giá lương thực, thực phẩm, năng lượng và các mặt hàng được Nhà nước quản lý giá (y tế và giáo dục), tiếp tục tăng từ 3,8% trong tháng 9 (so cùng kỳ) lên 4,5% trong tháng 10, đạt kỷ lục mới.

Báo cáo cũng cho biết sản xuất công nghiệp và doanh số bán lẻ giảm trong tháng 10 do nhu cầu trong nước và nước ngoài chững lại. Tăng trưởng xuất khẩu giảm xuống mức thấp trong 12 tháng qua, đạt 4,8% (so cùng kỳ năm trước) do nhu cầu bên ngoài yếu đi, lạm phát tăng cao, điều kiện huy động tài chính toàn cầu bị thắt chặt và bất định gia tăng trên toàn cầu.

Trong khi đó, số đăng ký vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng bật lại nhờ dòng vốn đầu tư cơ sở sản xuất kinh doanh mới tăng trong các lĩnh vực điện, khí và cấp nước, trong khi số giải ngân FDI vẫn duy trì tăng trưởng vững chắc. 

Tăng trưởng tín dụng hạ nhiệt xuống còn khoảng 16,5% trong tháng 10 (so cùng kỳ năm trước) khi các điều kiện huy động tài chính trong nước bị thắt chặt. Lãi suất qua đêm liên ngân hàng bình quân tăng từ 4,95 trong tháng 9/2022 lên mức kỷ lục 5,8% trong tháng 10. Lãi suất cũng biến động mạnh hơn trong tháng 10.

Nhằm giảm áp lực hạ giá đồng tiền của Việt Nam, NHNN đã nâng độ linh hoạt của tỷ giá bằng cách nới rộng biên tỷ giá VND/USD từ +/- 3 phần trăm lên +/- 5 phần trăm, đồng thời nâng các mức lãi suất chính sách thêm 100 điểm cơ bản trong tháng 10.

Vào cuối tháng 10, ngân sách nhà nước ghi nhận bội thu ở mức 10,7 tỷ USD. Do bội thu ngân sách và chi phí vay nợ gia tăng trên thị trường trong nước, khối lượng phát hành trái phiếu chính phủ trong 10 tháng đầu năm 2022 chỉ bằng 34,9% kế hoạch, so với 72,5% trong năm trước đó