Vụ dùng soda công nghiệp làm nước mắm: Na2CO3 là gì, gây nguy hiểm cho sức khỏe ra sao?

Mới đây, Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phạt hành chính trên 780 triệu đồng đối với 3 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long và An Giang do hành vi sử dụng nguyên liệu là hóa chất công nghiệp soda Na2CO3 để sản xuất nước mắm. Vậy, chất này là gì, có hại như thế nào cho sức khỏe?

Na2CO3 (Natri cacbonat) hay còn gọi là soda là một chất hóa học được sử dụng rộng rãi hiện nay. Na2CO3 được biết đến là một thành phần không thể thiếu trong các sản phẩm thuốc tẩy.

Tác dụng của soda là khả năng làm mềm nước, gây ra phản ứng kết tủa các loại ion như Canxi và Magiê tồn tại trong nước. Đây là một muối bền trong tự nhiên, thường có trong nước khoáng, nước biển và muối mỏ trong lòng đất. Một số rất ít tồn tại ở dạng tinh thể có lẫn canxi cacbonat.

Từ 4000 năm trước, người Ai Cập cổ đã biết khai thác nguồn muối này và từ thế kỉ XV - XVI, tro rong biển đã được dùng để sản xuất xà phòng và thủy tinh.

Do Na2CO3 là một chất rắn ăn mòn nên không dùng trong đồ ăn, thức uống mà thường dùng trong sản xuất công nghiệp.

Ngoài ra, với tác dụng gây kết tủa các ion không tan, làm mềm nước của soda người ta áp dụng loại hóa chất này vào thực tiễn như xử lí làm tăng pH cho hồ bơi, nấu thủy tinh, xà phòng, làm giấy, đồ gốm, phẩm nhuộm, dệt, điều chế nhiều muối khác của natri như borat, cromat...

Cần lưu ý, Na2CO3 tinh khiết 100% được phép dùng trong ngành công nghiệp thực phẩm với tác dụng chống đông, điều chỉnh độ axit và chất ổn định nhưng phải ở liều lượng an toàn theo qui định của Bộ y tế.

Cũng cần phân biệt Na2CO3 (Natri cacbonat) với NaHCO3 (Natri hiđrocacbonat hay Natri bicacbonat). NaHCO3 vốn được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm và còn có một số tên gọi khác như bread soda, baking soda. Trong khi đó, Na2CO3 là muối nhưng do tính ăn mòn cao nên chỉ dùng trong công nghiệp.

Hiện nay, bột soda Na2CO3 đang được rao bán trên thị trường với giá dao động khoảng trên dưới 50.000 đồng/kg.

Na2CO3 nguy hiểm thế nào?

Na2CO3 khi tiếp xúc với da sẽ gây kích ứng, khiến da bị phỏng, có thể bị ăn mòn tùy thuộc vào nồng độ, vị trí tiếp xúc và khoảng thời gian phơi nhiễm.

Nếu tiếp xúc với đường hô hấp, bụi của hóa chất gây tổn thương cho phần trên hệ hô hấp, lớp niêm mạc mũi, lớp màng nhày gây ra các hiện tượng ho, khó thở thậm chí viêm phổi.

Nghiêm trọng hơn, nếu tiếp xúc với đường tiêu hóa, Na2CO3 làm tổn thương hệ tiêu hóa, gây kích ứng. Tùy thuộc vào nồng độ, có thể gây buồn nôn, ói, tiêu chảy, khát nước, đau vùng bụng. Natri cacbonat thẩm thấu vào máu cũng làm ảnh hưởng xấu tới hệ tim mạch.