VinaCapital: Nhà đầu tư Việt Nam không nên quá lo lắng về nền kinh tế Trung Quốc

Quỹ đầu tư VinaCapital vừa đưa ra nhận định những diễn biến kinh tế gần đây ở Trung Quốc có tác động không quá lớn đến nền kinh tế Việt Nam. Điển hình như những biến động mạnh trên thị trường chứng khoán Trung Quốc trong năm nay hầu như không ảnh hưởng đến VN-Index của Việt Nam.

Một số yếu tố vĩ mô đã gây áp lực lên thị trường chứng khoán của nước này, bao gồm việc chưa hồi phục sau các đợt phong tỏa do dịch COVID-19 và nguy cơ bị ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt Nga do mối quan hệ thân thiết giữa Nga và Trung Quốc.

Tuy nhiên, với các chính sách giúp thị trường chứng khoán Trung Quốc hồi phục, chẳng hạn như việc chính phủ Trung Quốc nới lỏng kiểm soát đối với các công ty công nghệ và cam kết đưa ra các chính sách mới để hỗ trợ thị trường chứng khoán.

Thực tế nhiều nhà đầu tư vẫn lo ngại về các tác động tiềm tàng đối với Việt Nam từ các yếu tố như hiện tượng xì hơi bong bóng bất động sản của Trung Quốc (giá nhà ở Trung Quốc đã giảm sáu tháng liên tiếp), chính sách "Zero COVID" và những diễn biến khác.

Tuy nhiên, theo quan điểm của VinaCaptital, câu chuyện đáng quan tâm hơn là sự gia tăng mạnh mẽ việc dịch chuyển của các nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam do COVID-19 và chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, điều này cũng có khả năng gia tăng do tình hình Ukraine. Quan trọng hơn, FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam đã tăng gấp đôi trong 5 năm qua, mức tăng trưởng nhanh nhất từng ghi nhận.

Dòng chảy thương mại giữa Trung Quốc và Việt Nam

VinaCaptital khẳng định rằng các nhà đầu tư tại Việt Nam không cần quá lo lắng về những diễn biến của nền kinh tế Trung Quốc, mặc dù dòng chảy thương mại giữa hai nước là rất lớn.

Khi hai quốc gia có các liên kết thương mại sâu sắc, mỗi bên thường có mức độ rủi ro kinh tế cao đối với bên kia. Tuy nhiên trong khi Trung Quốc cung ứng hơn 30% hàng nhập khẩu và nhập gần 20% hàng xuất khẩu của Việt Nam, thâm hụt thương mại của Việt Nam với Trung Quốc là rất lớn, vào khoảng 15% /GDP. 

Thâm hụt thương mại quá lớn là một chỉ số trực quan cho thấy các nhà đầu tư không nên quá bận tâm đến suy thoái kinh tế Trung Quốc hoặc thị trường bất động sản, hơn nữa Việt Nam mua từ Trung Quốc nhiều hơn so với Trung Quốc mua từ Việt Nam.

Về hàng hóa, phần lớn thương mại hai chiều của Việt Nam với Trung Quốc là các sản phẩm liên quan đến điện tử và may mặc, điều này phản ánh thực tế là chuỗi cung ứng của cả hai ngành hiện đang đan xen lẫn nhau qua các ranh giới địa lý vào cả Việt Nam và Trung Quốc. Các linh kiện được sử dụng để sản xuất điện thoại thông minh, TV và các sản phẩm điện tử gia dụng khác liên tục đan xen giữa các công ty khác nhau trong chuỗi cung ứng. Một số nhà máy ở Trung Quốc và một số ở Việt Nam.

Do đó, khách hàng được hưởng lợi từ các sản phẩm này chủ yếu là người tiêu dùng Mỹ, thể hiện qua việc Việt Nam xuất siêu 22%/GDP vào Mỹ trong năm 2021.

Một điểm vẫn cần phải lưu ý rằng thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ tăng tương đương với mức thâm hụt thương mại với Trung Quốc kể từ khi bắt đầu chiến tranh thương mại Mỹ - Trung do các công ty đã chuyển nhà máy sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam.

Cuối cùng, khoảng 8% xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc là hàng thực phẩm và 7% là hàng phi thực phẩm, hàm ý rằng có những ngành công nghiệp đóng vai trò thiết yếu với nền kinh tế Trung Quốc suy giảm do việc đóng cửa biên giới vì COVID-19, bao gồm sản xuất cao su, thủy sản, trái cây và rau quả được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng. Tuy nhiên, giá trị thương mại này không đủ để tác động đến nền kinh tế của Việt Nam.

Các tác động khác của Trung Quốc đối với Việt Nam

VinaCaptital nhận định các nhà đầu tư lo ngại về tác động tiềm tàng đối với Việt Nam từ ba diễn biến chính của Trung Quốc:

Chính sách "Zero COVID" của Trung Quốc

Tuần trước, tin tức về việc Trung Quốc sẽ áp đặt các biện pháp phong tỏa đối với Thâm Quyến do COVID-19 là mối quan tâm đặc biệt, vì điều này ảnh hưởng tới các chuỗi cung ứng liên quan đến các mặt hàng điện tử và may mặc, nhưng thực tế thời gian đóng cửa các nhà máy sản xuất các sản phẩm công nghệ cao là rất ngắn (trong vài ngày).

Hơn nữa, chính phủ Trung Quốc hiện đang chuyển sang chiến lược nhằm giảm tác động của COVID-19 lên nền kinh tế đồng thời giảm thiểu rủi ro sức khỏe cộng đồng, cộng với một số nhà sản xuất đang áp dụng chiến lược giảm thiểu COVID-19 thu hút công nhân quay trở lại làm việc, cả hai đều là một phần của các biện pháp ứng phó với COVID-19 tương đối thành công của Việt Nam vào năm ngoái.

Ngoài ra, các công ty FDI tại Việt Nam nhìn chung đang phải dự trữ lượng lớn nguyên liệu đầu vào, điều này sẽ hạn chế tác động của sự gián đoạn chuỗi cung ứng do COVID (vào đầu năm 2021, nhập khẩu linh kiện của các công ty FDI được sử dụng để sản xuất các sản phẩm công nghệ cao tăng hơn 50% so với cùng kỳ).

Thị trường bất động sản của Trung Quốc

VinaCaptital cho rằng hiện tượng xì hơi bong bóng bất động sản của Trung Quốc hầu như không có tác động đến Việt Nam. Hầu hết các công ty Việt Nam ít tiếp xúc với nền kinh tế nội địa của Trung Quốc.

Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc đã báo hiệu rằng sẽ đưa ra các biện pháp tích cực nhằm ổn định thị trường bất động sản của Trung Quốc và thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng. Những biện pháp hỗ trợ này cùng với việc giá hàng hóa toàn cầu tăng mạnh đã đẩy giá thép tại Việt Nam lên gần 20% so với đầu năm.

Bệnh dịch Tả lợn Châu Phi (ASF) / lạm phát giá lương thực

Do vị trí địa lý giáp với Việt Nam, lạm phát giá lương thực ở Trung Quốc có tác động mạnh mẽ đến mức độ lạm phát giá lương thực của Việt Nam, và ảnh hưởng đó càng trầm trọng hơn do dịch tả lợn châu Phi (ASF) đối với cả hai quốc gia. 

Tuy nhiên do đàn lợn của Trung Quốc hiện đã phục hồi về mức trước ASF, vì vậy giá thịt lợn ở Trung Quốc và Việt Nam lần lượt giảm khoảng 50% và 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Do đó, lạm phát giá thực phẩm ở Trung Quốc và Việt Nam hiện lần lượt ở mức -3,9% và -0,2% so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù những con số chắc chắn sẽ tăng cao hơn trong những tháng tới vì tình hình Ukraine.

Từ những phân tích trên, VinaCaptital kết luận những diễn biến kinh tế gần đây ở Trung Quốc khó có thể có tác động lớn đến nền kinh tế Việt Nam vì phần lớn thương mại giữa hai nước đến từ sản xuất hàng hóa chủ yếu được bán cho người tiêu dùng ở Mỹ, EU và các nước khác trên thế giới. 

Dòng chảy thương mại này có thể sẽ khiến Việt Nam gặp bất kỳ sự gián đoạn nào trong chuỗi cung ứng, vì vậy VinaCaptital tin rằng Chính phủ Trung Quốc dường như đang thực hiện các bước để giảm thiểu sự gián đoạn này, cùng với đó các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam hiện đang có đủ lượng nguyên liệu sản xuất tồn kho để có thể đối mặt với bất kỳ sự gián đoạn ngắn hạn nào.