Việt Nam lên kế hoạch khởi động mỏ đất hiếm lớn nhất nước vào năm 2024

Động thái này sẽ là một trong những bước đi của Việt Nam hướng tới mục tiêu là xây dựng chuỗi cung ứng đất hiếm, bao gồm phát triển năng lực tinh chế quặng thành kim loại dùng trong nam châm cho xe điện, điện thoại thông minh và tua-bin gió.

Bà Tessa Kutscher, Giám đốc điều hành của Blackstone Minerals Ltd (Australia), cho biết bước đầu tiên là Việt Nam dự định tổ chức đấu thầu nhiều lô tại mỏ Đông Pao trước cuối năm nay.

Ông Lưu Anh Tuấn, Chủ tịch Công ty Cổ phần Đất hiếm Việt Nam (VTRE), đối tác của Blackstone trong dự án, cho biết thời gian đấu giá có thể thay đổi nhưng Chính phủ có kế hoạch khởi động lại mỏ vào năm tới.

Đề xuất khởi động lại Đông Pao diễn ra trong bối cảnh nhiều quốc gia lo ngại về khả năng bị gián đoạn nguồn cung do những bất ổn và cạnh tranh trên toàn cầu. 

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, Việt Nam có trữ lượng đất hiếm lớn thứ hai trên thế giới. Nhưng phần lớn mỏ vẫn chưa được khai thác.  

Trong các cuộc phỏng vấn của 12 giám đốc điều hành, nhà đầu tư, nhà phân tích và quan chức nước ngoài với Reuters, một số cho biết có một số kế hoạch để khả thi hóa việc Việt Nam tham gia vào thị trường đất hiếm. 

Bà Kutscher cho biết khoản đầu tư của Blackstone vào dự án sẽ trị giá khoảng 100 triệu USD nếu vượt qua được các vòng lựa chọn. Bà nói thêm rằng công ty đang nói chuyện với các khách hàng tiềm năng, bao gồm các nhà sản xuất ô tô điện VinFast và Rivian, về các hợp đồng khả thi với mức giá ấn định sẽ bảo vệ các nhà cung cấp khỏi biến động và đảm bảo cho người mua một chuỗi cung ứng an toàn.

Việc ấn định các thỏa thuận như vậy sẽ giải quyết trở ngại mà các nhà phát triển ở Việt Nam phải đối mặt.  

Tuy nhiên, Dylan Kelly, thuộc công ty đầu tư Terra Capital, cho biết, mặc dù tập trung vào việc giảm rủi ro, nhưng vẫn chưa rõ liệu khách hàng có sẵn sàng hay không, đồng thời lưu ý rằng thị trường nói chung vẫn chưa rõ ràng.

 Theo một quan chức của công ty khai thác đất hiếm Lavreco, việc khai thác hiệu quả mỏ Đông Pao - đã không hoạt động trong ít nhất bảy năm - sẽ đưa Việt Nam trở thành nhóm sản xuất đất hiếm hàng đầu. Nhưng việc tinh chế đất hiếm rất phức tạp và một số quốc gia đang kiểm soát nhiều công nghệ chế biến. Theo Blackstone, trữ lượng ước tính của Đông Pao cũng cần được đánh giá lại bằng các phương pháp hiện đại.

Tuy nhiên, đất hiếm ở Đồng Pao tương đối dễ tiếp cận và chủ yếu tập trung ở quặng bastnaesit, theo Đại học Mỏ - Địa chất.

Chúng thường giàu cerium, được sử dụng trong màn hình phẳng và praseodymium và neodymium được làm nam châm. Ông Tuấn cho biết VTRE hy vọng giành được nhượng quyền cho phép họ khai thác khoảng 10.000 tấn oxit đất hiếm (REO) tương đương mỗi năm, gần 1/3 sản lượng dự kiến hàng năm của mỏ. Ông cho biết việc sản xuất có thể bắt đầu vào khoảng cuối năm 2024. 

Điều đó sẽ khiến sản lượng của Đông Pao thấp hơn một chút so với Mountain Pass của California, một trong những mỏ lớn nhất thế giới, nơi sản xuất 43.000 tấn REO tương đương vào năm 2022, theo USGS. 

Việt Nam cũng có kế hoạch phát triển thêm các mỏ khác. Vào tháng 7, Việt Nam đặt mục tiêu sản xuất tới 60.000 tấn REO mỗi năm cho tới 2030. Trung Quốc đặt hạn ngạch nội địa là 210.000 tấn vào năm ngoái.

Ông David Merriman, nhà phân tích tại công ty tư vấn Project Blue cho rằng các mục tiêu của Việt Nam đầy tham vọng nhưng có tính khả thi.