Viện kiểm sát kháng nghị giám đốc thẩm vụ án đấu giá nghìn tỷ KDC Hòa Lân

Trong đó, Viện cấp cao 3 kháng nghị giám đốc thẩm đối với Bản án sơ thẩm số 99/2020/KDTM-ST ngày 12/11/2020 của TAND quận 7 và Bản án phúc thẩm số 264/2021/KDTM-PT ngày 24/3/2021 của TAND TP HCM; Đề nghị Ủy ban Thẩm phán TAND cấp cao tại TP HCM xét xử giám đốc thẩm theo hướng hủy hai bản án nêu trên, để giải quyết lại; Tạm đình chỉ thi hành đối với bản án sơ thẩm và phúc thẩm nêu trên cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm.

Đây là vụ án “Hủy kết quả bán đấu giá và tranh chấp hợp đồng tín dụng”, giữa nguyên đơn là Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Thiên Phú, bị đơn là Công ty Cổ phần dịch vụ đấu giá Nam Sài Gòn gây thất thoát của nhà nước hàng nghìn tỷ đồng.

Theo hồ sơ vụ án, trong thời gian từ 2001 đến 2007, Công ty Thiên Phú vay của Agribank Chợ Lớn số tiền 305 tỷ đồng và 18.643,3 lượng vàng để thực hiện dự án Hòa Lân tại xã Thuận Giao (huyện Thuận An, tỉnh Bình Dương), tổng diện tích là 490.765,1m2, trong đó có 243.912m2 đất nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất và 246.853,1m2 đất Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất. 

Để đảm bảo cho khoản vay, Công ty Thiên Phú đã dùng chính dự án Hòa Lân để thế chấp ngân hàng. Tuy nhiên, sau một thời gian dài, dự án không triển khai được, Công ty Thiên Phú đã vi phạm hợp đồng tín dụng, không trả được nợ và phát sinh nợ xấu vào năm 2008. Đến ngày 17/4/2015, Công ty Thiên Phú và Agribank Chợ Lớn ký biên bản thỏa thuận đồng ý giao dự án Hòa Lân cho Agribank Chợ Lớn toàn quyền bán đấu giá tài sản thế chấp để thu hồi nợ.

Ngày 17/6/2015, Agribank Chợ Lớn ký hợp đồng bán đấu giá tài sản số 10/2015/ĐGNSG với Công ty Nam Sài Gòn. Ngày 25/5/2017 tại phiên đấu giá lần thứ 13 thì đấu giá thành, người trúng đấu giá là Công ty Cổ phần xây dựng A Đông Hải (nay là Công ty Kim Oanh) với giá là 1.353 tỷ đồng.

Ngày 1/7/2017, Công ty Nam Sài Gòn ký với Công ty Cổ phần xây dựng A Đông Hải hợp đồng mua bán tài sản bán đấu giá thành số 01-10/2017/HĐMBTSBĐG do Văn phòng công chứng Thành Phố Mới chứng thực.

Theo căn cứ Công ty Thiên Phú cung cấp, trong quá trình thực hiện tái định cư, Công ty Kim Oanh đã trả gần 30 tỷ đồng cho 14 hộ dân theo giá trị quyền sử dụng đất tái định cư. Thực tế, ông Bùi Thế Sơn (Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty Thiên Phú) đã chỉ đạo cấp dưới làm giả danh sách 14 hộ dân nhận tiền tái định cư của Công ty Kim Oanh để chiếm đoạt tiền số tiền này.

Hai năm sau, tháng 2/2019, Công ty Thiên Phú khởi kiện Công ty CP đấu giá Nam Sài Gòn, yêu cầu TAND quận 7 hủy kết quả đấu giá trên vì cho rằng có vi phạm, dẫn đến việc nguyên đơn không trả được nợ, phát sinh lãi phạt và ảnh hưởng các quyền lợi về tài sản.

Sau 10 lần mở phiên tòa, hồi tháng 11/2020, TAND quận 7 xử sơ thẩm bác yêu cầu của Công ty Thiên Phú. HĐXX cho rằng, không có căn cứ để chấp nhận yêu cầu "hủy kết quả đấu giá dự án KDC Hòa Lân", tuyên huỷ quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trước đó.

Toà cũng buộc Công ty Thiên Phú phải trả cho Agribank Chợ Lớn tổng nợ gốc và lãi là hơn 2.059 tỷ đồng. Sau khi cấn trừ tiền bán đấu giá dự án, Công ty Thiên Phú phải thanh toán nợ từ các hợp đồng tín dụng cho ngân hàng là hơn 609 tỷ đồng.

Sau phán quyết này, Công ty Thiên Phú, Agribank Chợ Lớn và một số bên liên quan kháng cáo, sau đó rút kháng cáo. Riêng Agribank đề nghị tòa tính lại số tiền Công ty Thiên Phú phải trả ngân hàng.

Hồi tháng 3, TAND TP HCM xử phúc thẩm, đình chỉ giải quyết các yêu cầu của những đương sự đã rút kháng cáo; chấp nhận yêu cầu của Agribank Chợ Lớn, buộc Công ty Thiên Phú phải trả ngân hàng tổng số tiền là hơn 2.561 tỷ đồng (tăng hơn 500 tỷ đồng so với cấp sơ thẩm tuyên).

Nhưng chỉ 3 tháng sau, Viện cấp cao 3 cho rằng, Tòa án cấp sơ thẩm không làm rõ những vi phạm nghiêm trọng của Agribank Chợ Lớn, Công ty Nam Sài Gòn, Công ty Thế Hệ Mới, Văn phòng công chứng Thành Phố Mới trong việc vi phạm nguyên tắc khách quan, công khai, minh bạch, công bằng trong đấu giá tài sản; Sử dụng chứng thư hết hạn, vi phạm nguyên tắc định giá tài sản; Vi phạm điều cấm của luật trong việc thế chấp, đấu giá và chuyển nhượng là quyền sử dụng đất mà Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất; Vi phạm Luật công chứng; Tính sai giá và diện tích của tài sản đấu giá; Cố tình bao che và không có biện pháp xử lý quyết liệt đối với hành vi vi phạm nghĩa vụ thanh toán của đơn vị trúng đấu giá...

Tòa án căn cứ kết luận thanh tra số 62/KL-TTR ngày 24/12/2018 để cho rằng những vị phạm, sai sót trong việc bán đấu giá tài sản của Agribank Chợ Lớn và các đơn vị liên quan chưa đến mức cần thiết hủy kết quả đấu giá và hợp đồng bán đấu giá tài sản là không xem xét, đánh giá chứng cứ một cách toàn diện, khách quan, bỏ lọt những vi phạm pháp luật nghiêm trọng, đồng thời cũng không đánh giá được tính chất, mức độ của những vi phạm đã xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của nhà nước, gây thất thoát của nhà nước hàng nghìn tỷ đồng.

Ngoài ra, cũng theo Viện cấp cao 3, các cơ quan tỉnh Bình Dương đã "vi phạm nghiêm trọng trong việc phê duyệt quy hoạch dự án" cho Công ty Thiên Phú nhưng tòa đã không xem xét đầy đủ, không làm rõ hậu quả là dự án không được triển khai, kéo dài gây thất thoát lãng phí tài sản của nhà nước. Những vi phạm này có dấu hiệu hình sự đã được kiến nghị xử lý nhưng đến nay chưa có kết quả nên phải tiếp tục kiến nghị xử lý.

Việc Tòa án cấp phúc thẩm chẳng những không xem xét đánh giá các vị phạm pháp luật nghiêm trọng nêu trên của bản án sơ thẩm, giữ nguyên án sơ thẩm mà còn tính sai số tiền lãi Công ty Thiên Phú phải trả ngân hàng, tổng cộng là 2.687 tỷ đồng nhưng bản án phúc thẩm chỉ xác định số tiền tổng cộng là 2.561 tỷ đồng, tức là thiếu hơn 125 tỷ đồng nên khi tuyên buộc Công ty Thiên Phú phải trả cho Agribank Chợ Lớn số tiền hơn 1.111 tỷ đồng là không chính xác, dẫn đến việc tính án phí liên quan nghĩa vụ trả nợ cũng không chính xác. 

"Căn cứ khoản 2 Điều 326 BLTTDS 2015 có cơ sở để hủy toàn bộ hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm để xét xử lại nhằm đảm bảo việc giải quyết vụ tranh chấp đúng quy định pháp luật", kháng nghị nêu.