TS. Trần Du Lịch: Cơ hội vàng để tăng trưởng nhưng cần cẩn trọng với bong bóng tài chính

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 phiên thứ 1 diễn ra sáng 13/3, Chuyên gia kinh tế, TS. Trần Du Lịch cho rằng, đây là cơ hội vàng để bứt phá, để tăng trưởng nếu bỏ qua thời điểm này thì sẽ không còn cơ hội thứ hai.

Dẫn thông điệp của Tổng Bí thư, ông Lịch nêu rõ: "Nếu chúng ta không đạt được mức tăng trưởng hai con số thì đến năm 2045, Việt Nam sẽ khó có cơ hội trở thành một quốc gia phát triển có trình độ cao. Khi đó, chúng ta không còn lợi thế dân số vàng, rơi vào tình trạng 'chưa giàu đã già'”

Vì vậy, mục tiêu tăng trưởng hai con số trong năm nay không chỉ là một con số đơn thuần mà là khát vọng của cả dân tộc. Nếu không thực hiện được, chúng ta sẽ mất cơ hội trở thành quốc gia phát triển ngang tầm thế giới.

Theo ông, dân tộc Việt Nam có truyền thống kiên cường, khi đứng trước áp lực thì mới nỗ lực vượt qua được. Như giai đoạn năm 1986, áp lực của đất nước khi ấy là tình trạng nghèo đói và không có cách nào khác ngoài việc phải đổi mới để vượt qua. 

"Chưa bao giờ Việt Nam có được một bầu không khí và niềm tin mạnh mẽ như hiện nay, kể từ khi Trung ương phát đi thông điệp bước vào kỷ nguyên mới. Đây là một thuận lợi rất lớn cho sự phát triển của đất nước", ông Lịch nói.

Theo ông, phải tiến hành một cuộc cách mạng thực sự về thể chế. Hiện nay, các kết luận về sắp xếp bộ máy đang được triển khai đồng bộ với việc giải quyết các quy định chồng chéo. Mỗi thủ tục hành chính cần được cắt giảm ít nhất 30%, thậm chí có thể nhiều hơn.

Bên cạnh đó, cần phải xác định được động lực nào để tăng trưởng hai con số, với mục tiêu tăng trưởng 8%, GDP, giá trị tăng thêm sẽ vào khoảng 38 - 40 tỷ USD. Năm ngoái, kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 400 tỷ USD nhưng chỉ khoảng 30 - 35% giá trị trong đó đóng góp trực tiếp vào GDP.

"Năm nay, giả định xuất khẩu tăng trưởng như kế hoạch thì phần đóng góp của xuất khẩu vào GDP chỉ khoảng 14 - 15 tỷ USD, cách rất xa mục tiêu 38 - 40 tỷ USD và là một thách thức không nhỏ", vị chuyên gia nói.

Cẩn trọng với bong bóng tài chính

Theo TS. Trần Du Lịch, để đạt được mục tiêu tăng trưởng, cần dựa vào các động lực khác, đặc biệt là tổng đầu tư toàn xã hội từ những năm trước. Trong đó, tăng trưởng phụ thuộc rất lớn vào dòng vốn tín dụng. Ngân hàng Nhà nước dự kiến tăng 16% tổng dư nợ tín dụng, tương đương khoảng 2,5 triệu tỷ đồng. Lượng tiền này bơm vào nền kinh tế sẽ tạo ra sức bật lớn cho tổng cầu.

Tuy nhiên, nếu vốn không được đưa vào sản xuất, kinh doanh mà chảy vào chứng khoán hay bất động sản thì nguy cơ rơi vào tình trạng tăng trưởng ảo, bong bóng tài chính như năm 2016 là rất lớn, TS. Lịch cảnh báo.

Chia sẻ với những thách thức mà TS. Trần Du Lịch nêu ra, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh khu vực 2 cũng cho rằng, năm nay, định hướng tăng trưởng tín dụng là 16%, với chính sách điều hành linh hoạt, bảo đảm lãi suất ổn định ở mức thấp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy nền kinh tế. Tuy nhiên, quan trọng hơn hết là chính sách ổn định kinh tế vĩ mô được thực hiện nhất quán để tạo động lực cho tăng trưởng.

Việc đạt được mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm nay không phải là điều khó nếu kinh tế tăng trưởng GDP đạt 8%. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là khả năng hấp thụ vốn và điều chuyển dòng vốn đúng hướng. Chẳng hạn, các dự án đầu tư công có tác động kích thích kinh tế nhưng cần phát triển đồng bộ hệ sinh thái xung quanh để phát huy hiệu quả. 

Sự kết hợp giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân sẽ giúp hoạt động tín dụng phát triển tốt hơn. Lĩnh vực bất động sản, đặc biệt là nhà ở, cũng đang có những diễn biến tích cực. Việc hỗ trợ người dưới 35 tuổi mua nhà sẽ thúc đẩy thị trường bất động sản và tạo điều kiện cho người dân có cơ hội sở hữu nhà ở.

TP HCM cần ưu tiên tháo gỡ những điểm nghẽn tồn đọng

Riêng đối với TP HCM, ông Lệnh cho biết, NHNN đang triển khai các giải pháp điều hành để bảo đảm các tổ chức tín dụng trên địa bàn tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật và thực hiện đúng chính sách.

"Chúng tôi cũng trực tiếp làm việc với các sở, ngành và doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, đồng thời đẩy mạnh kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp thông qua việc triển khai các gói tín dụng ưu đãi cho các lĩnh vực trọng điểm như nông - lâm - sản, nhà ở xã hội, chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao, cà phê…", đại diện NHNN Chi nhánh khu vực 2 cho hay.

Đặc biệt, chương trình kết nối ngân hàng và doanh nghiệp trong năm nay sẽ có những đổi mới. Thay vì các cấp quận, huyện chủ trì như ba năm qua, năm nay các tổ chức tín dụng sẽ trực tiếp kết nối với doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực động lực tăng trưởng.

Trong hai tháng đầu năm, tăng trưởng tín dụng trên địa bàn có giảm nhẹ so với cuối năm ngoái nhưng khi phân tích sâu, vẫn có những tín hiệu tích cực. Cụ thể, khoảng 75% vốn tín dụng đã được giải ngân vào lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, tăng 1,37% so với cuối năm ngoái. Các tổ chức tín dụng trên địa bàn cũng đang triển khai rất tốt gói cho vay 30.000 tỉ đồng cho lĩnh vực nông - lâm - sản.

Còn theo TS. Trần Du Lịch, TP HCM cần ưu tiên tháo gỡ các điểm nghẽn cho các dự án tồn đọng. Mục tiêu lớn nhất của năm nay là tăng trưởng 8%, bởi chỉ khi đạt được mức này, chúng ta mới có thể bù đắp được sự suy giảm trong giai đoạn COVID-19, đồng thời tạo tiền đề cho giai đoạn tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030. 

Để thực hiện được điều này, trước hết từng địa phương, trong đó có TP HCM phải rà soát lại các vấn đề nội tại. Chính phủ cần mạnh dạn trong cơ chế phân cấp, phân quyền. Nếu chậm trong việc phân cấp, phân quyền thì địa phương sẽ không có đủ dư địa về chính sách để phát triển.

Cuối cùng, việc sắp xếp lại bộ máy hành chính có thể gặp một số khó khăn, nhưng nếu chớp được thời cơ, sẽ tạo ra sức bật rất lớn trong quản trị đất nước. Một bộ máy hành chính công tinh gọn, vận hành hiệu quả trên nền tảng số hóa sẽ là tiền đề quan trọng cho sự phát triển bền vững của đất nước trong những năm tới, chuyên gia nhấn mạnh.