Thị trường trái phiếu Chính phủ sẽ ra sao trong năm 2022?

Năm 2021, nhu cầu đầu tư trái phiếu chính phủ (TPCP) vẫn được ghi nhận ở mức cao với khối lượng đặt thầu gấp 2,49 lần so với khối lượng gọi thầu (năm 2020: 2,64 lần).

Thị trường những tháng đầu năm khá trầm lắng, nhưng từ tháng 5 nhu cầu trở lại rõ rệt cùng nhu cầu tái đầu cao khi khối lượng đáo hạn trái phiếu tương đối cao. Nhu cầu đặc biệt tại kỳ hạn 10 năm, 15 năm cùng với lợi suất trúng thầu giảm là những thông tin tích cực đối với kế hoạch phát hành của KBNN.

Trong năm qua, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã phát hành được hơn 318.000 tỷ đồng trái phiếu chính phủ, tương đương hoàn thành 98% kế hoạch đề ra (373.000 tỷ) và bằng 98,1% tổng lượng phát hành của cả năm 2020.

Các kỳ hạn trái phiếu chính phủ đã phát hành trong năm gồm: 5 năm, 7 năm, 10 năm, 15 năm, 20 năm và 30 năm.

Điểm chung của các kỳ hạn là lãi suất phát hành của tất cả các kỳ hạn 5Y, 7Y, 10Y, 15Y; 20Y và 30Y đều có diễn biến giảm trong năm vừa qua, lần lượt ở mức 0,46%; 0,45%; 0,2%; 0,17%; 0,14% và 0,18%, so với cuối năm 2020.

Xu hướng lợi suất trái phiếu giảm

Xu hướng giảm lợi suất tiếp tục chiếm ưu thế, đan xen trong xu hướng giảm chung vẫn xuất hiện những nhịp tăng nhẹ hoặc đi ngang ngắn hạn. Thanh khoản thị trường giảm nhẹ so với năm 2020.

Theo Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS), lợi suất trái phiếu ngắn hạn nhích tăng nhẹ do mặt bằng lãi suất liên ngân hàng trung bình năm nay cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái.

Mặc dù thanh khoản không thiếu hụt, mức giảm lợi suất trái phiếu dài hạn khá khiêm tốn đặc biệt trong quý III. Nguyên nhân, lãi suất đã giảm khá mạnh trong một khoảng thời gian dài trướcc đó, bởi vậy tâm lý nhà đầu tư khá nhạy cảm trước yếu tố tiềm ẩn có thể thay đổi sự ổn định vĩ mô.

Các chuyên gia của VCBS chỉ ra ba nguyên nhân lý giải cho đà giảm của lợi suất trái phiếu kỳ hạn dài là:

Thứ nhất, các ngân hàng trung ương vẫn cho thấy động thái nới lỏng chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau đại dịch. 

Thứ hai, Chính phủ luôn cho thấy nỗ lực kiểm soát dịch bệnh. 

Thứ ba, TPCP vẫn là sự lựa chọn hàng đầu cho các tài sản thanh khoản, có mức sinh lời cố định.

Ở thị trường thứ cấp, nhà đầu tư chính tham gia trên thị trường thứ cấp là ngân hàng thương mại và các công ty bảo hiểm.

Khối ngoại mua ròng trên thị trường, chủ yếu tại kỳ hạn dưới 5 năm, tập trung mua ròng vào tháng 6.

Mặc dù khối lượng giao dịch của nhà đầu tư ngoại chiếm tỷ trọng khá nhỏ trên thị trường nhưng đây là dấu hiệu tích cực cho thấy nhà đầu tư ngoại đặt niềm tin vào tài sản phi rủi ro ở những quốc gia đạt được sự ổn định kinh tế vĩ mô và cùng lúc kiểm soát được dịch bệnh như Việt Nam.

Triển vọng thị trường năm 2022

Trong năm 2022, VCBS dự báo khối lượng phát hành trái phiếu không đổi so với năm trước và không xảy ra tình trạng mất cân đối cung - cầu.

Cụ thể, VCBS dự phóng khối lượng phát hành trái phiếu rơi vào khoảng 350 - 370 nghìn tỉ đồng, không đổi so với 2021.

Kho bạc Nhà nước sẽ tiếp tục thể hiện khả năng điều tiết nguồn cung hợp lý nhằm tối ưu hóa lợi ích cho Ngân sách Nhà nước trong từng thời kỳ.

Ngoài ra, khối lượng TPCP đáo hạn giảm mạnh so với năm 2021, góp phần làm giảm áp lực phát hành cơ cấu nợ. Trong khi đó, khối lượng đáo hạn trái phiếu 5 - 6 năm tiếp theo vẫn ở mức khá thấp.

Về xu hướng biến động lợi suất, VCBS cho rằng mặt bằng lợi suất trái phiếu còn dư địa giảm nhưng mức độ giảm và biến động sẽ không lớn. Dự báo lợi suất đối với trái phiếu kỳ hạn 10 năm dao động trong khoảng 2 - 2,5%. Các kỳ hạn thanh khoản cao nhất sẽ là 7 năm - 10 năm và sẽ chuyển dần lên các kỳ hạn cao hơn do lợi suất tốt hơn so với chi phí vốn.

Các biến động trên thị trường thế giới có thể ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu như việc NHTW trên thế giới đang tiến tới thu hẹp dần các chương trình nới lỏng, xu hướng tăng giá tài sản sẽ chững lại. 

Cùng với đó, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng có thể nhích lên 0,2% - 0,5% (cao hơn bình quân các năm 2020-2021) trong bối cảnh nguồn lực tập trung nhiều hơn vào các hoạt động tín dụng phục vụ nền kinh tế. Việt Nam vẫn duy trì sức hút với dòng tiền đầu tư nước ngoài, tạo ra nguồn thanh khoản dồi dào cho hệ thống ngân hàng. 

Tuy nhiên, các sự kiện bất ngờ có thể xuất hiện trên thị trường khiến nhà điều hành thắt chặt thanh khoản của hệ thống ngân hàng: Lạm phát có thể tăng đột ngột ngoài tầm kiểm soát; Thị trường thế giới trải qua những biến động mạnh, tạo ra những rủi ro mang tính hệ thống trên toàn cầu.