Sản xuất cà phê ở Trung Mỹ có thể được thay thế bằng cacao

Nguồn: Global Coffee Report

"Điều này mở ra cơ hội để thích ứng với biến đổi khí hậu và sự nóng lên toàn cầu", ông Kaue de Sousa, chuyên gia nghiên cứu viên và tác giả hàng đầu của cuộc nghiên cứu, cho biết.

"Sự quan tâm của nông dân đối với sản xuất cacao đang tăng lên do cà phê dễ bị ảnh hưởng trong điều kiện khí hậu thay đổi. Việc nên làm bây giờ là hình thành năng suất giữa các hộ sản xuất nhỏ để điều chỉnh thành công hệ thống cây trồng của họ".

Nghiên cứu này được thực hiện với sự hợp tác của Đại học Inland Na Uy, Bioversity International, Trung tâm nông lâm thế giới và Đại học Wageningen, theo Global Coffee Report.

Các chuyên gia nghiên cứu cho biết sản lượng cà phê, đặc biệt là cà phê arabica, có thể sẽ giảm khi hiện tượng nóng lên toàn cầu gia tăng và thời tiết khắc nghiệt làm giảm điều kiện địa lí ở những khu vực cà phê phát triển tốt nhất. 

Điều này cũng làm tăng dịch bệnh cho cây với bệnh rỉ sắt trên lá cà phê ảnh hưởng đến 70% trang trại cà phê ở Trung Mỹ trong năm 2017. Trong khi, tương lai của cây cacao có vẻ khả quan hơn.

Phát triển mô hình nông lâm kết hợp

Trong khi nghiên cứu xác định cây cacao ít bị ảnh hưởng hơn bởi sự nóng lên toàn cầu so với cà phê, các nhà nghiên cứu tin rằng nông dân có thể điều chỉnh sản xuất nông lâm kết hợp để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. 

Cà phê và cacao thường được trồng dưới mô hình nông lâm kết hợp, phương thức mà các cây khác được đưa vào hệ thống canh tác.

"Theo truyền thống, cà phê và ca cao đều được trồng dưới bóng cây để giảm tác động của nhiệt và bảo vệ đất nhưng cây che bóng thường bị bỏ qua trong hầu hết các nghiên cứu về biến đổi khí hậu trong tương lai", Roeland Kindt, nhà sinh thái học cao cấp tại Trung tâm nông lâm thế giới nhận định.

Cách tiếp cận mô hình nông lâm kết hợp cung cấp các dịch vụ hệ sinh thái bổ sung làm cho hệ thống sản xuất trở nên ổn định hơn, ví dụ như giữ nguồn nước và cung cấp môi trường sống cho chim và côn trùng săn mồi ngăn chặn dịch hại tự nhiên.

"Hệ thống nông lâm kết hợp là ví dụ rõ ràng về cách tương tác tích cực giữa các cây có thể cải thiện điều kiện phát triển khắc nghiệt và tạo điều kiện tăng năng suất nông nghiệp. 

Nghiên cứu của chúng tôi khám phá loài cây nào có thể áp dụng tốt nhất trong các đồn điền cà phê và cacao trong tương lai để tạo ra các vi khí hậu lành tính hơn", theo Milena Holmgren, chuyên gia nghiên cứu về khả năng phục hồi của hệ sinh thái đối với biến đổi khí hậu tại Đại học Wageningen.

Các chuyên gia nghiên cứu cũng xác định 10 cây được sử dụng thường xuyên nhất trong các hệ thống nông lâm kết hợp cà phê và cacao dễ bị ảnh hưởng nhất bởi biến đổi khí hậu.

Họ dự đoán phạm vi phân bổ của gần 80% các loài cây trong khu vực trồng cà phê và 62% trong khu vực trồng cacao sẽ bị thu hẹp đáng kể. Đây là các loại cây cung cấp trái cây gồm xoài, ổi, bơ hoặc cây tuyết tùng.

Họ cũng ước tính sẽ mất khoảng 56% cây cố định đạm như poro và guama có khả năng tăng cường năng suất và bảo tồn đất.

"Bất chấp lo ngại về sự giảm sút của những cây phù hợp, nghiên cứu của chúng tôi cung cấp các lựa chọn thay thế cho mô hình nông lâm kết hợp cà phê và cacao trong tình trạng khí hậu khắc nghiệt mà nông dân phải đối mặt ngày nay", ông de Sousa cho hay.

Các chuyên gia nghiên cứu kết luận rằng việc chuyển đổi hệ thống nông lâm kết hợp bằng cách thay đổi thành phần loại cây vẫn là lựa chọn tốt nhất để thích nghi với hầu hết các trang trại cà phê và cacao trên khắp Trung Mỹ.

"Chúng tôi xác định mô hình tiềm năng này có thể dựa vào các loài cây hiện chưa được sử dụng chẳng hạn như mận, sapodilla và breadnut, những loại đang có trong hệ thống cà phê và cacao nhưng với mật độ thấp vì chúng chủ yếu là tàn dư của thảm thực vật trước đây chứ không phải được nông dân tích cực trồng và quản lí".

Tác giả Jenny Ordonez cho biết: "Nghiên cứu này là bước hữu ích đầu tiên để cải thiện thiết kế hệ thống nông lâm kết hợp vì nó cho thấy cơ hội để duy trì hệ thống nông lâm đa dạng, thúc đẩy cải thiện cách trồng kết hợp các loài sao cho đúng cách dưới sự thay đổi khí hậu. "