Rót 32.000 tỷ vào bauxit, alumin Tây Nguyên, kết quả giờ ra sao?

Ngành than đang đối diện nhiều khó khăn lớn trong quá trình tái cơ cấu

Tập đoàn Công nghiệp Than khoáng sản Việt Nam (TKV) vừa có báo cáo giám sát, kiểm tra, thanh tra việc tuân thủ quyết định của Chủ sở hữu theo Nghị định 49 của Chính phủ năm 2016.

Rót 32.000 tỷ sản xuất bauxit - alumin Tây Nguyên

Đáng chú ý, báo cáo có đề cập đến Dự án Tổ hợp Bauxit - nhôm Lâm Đồng. Theo đó, dự án được Chủ tịch Hội đồng quản trị TKV phê duyệt năm 2006 với tổng mức đầu tư là 7.787,5 tỷ đồng, công suất 600.000 tấn/năm, thời gian thực hiện từ 2006-2009.

Qua 4 lần điều chỉnh, theo quyết định số 2034 gần nhất ngày 22/10/2013, tổng mức đầu tư dự án lên tới 15.414 tỷ đồng, công suất lên 650.000 tấn/năm, hoàn thành vào năm 2013.

Thực tế dự án đã đưa vào vận hành năm 2013, từ năm 2014 đến hết quý 1/2016, TKV tiếp tục triển khai thi công các hạng mục công trình như hồ bùn đỏ - khoang số 3 và một số hạng mục công trình phụ trợ khác, kết thúc xây dựng cơ bản trong quý 1/2016.

TKV cho biết hiện nay đang tập trung hồ sơ nghiệm thu thanh toán phục vụ kiểm toán, quyết toán dự án. Đến hết năm 2016, đã thực hiện quyết toán được 12.145 tỷ đồng.

Về Dự án nhà máy sản xuất Alumin Nhân cơ có vốn đầu tư 3.285 tỷ đồng được phê duyệt năm 2007. Đơn vị thực hiện là Công ty cổ phần Alumin Nhân Cơ. Công suất dự án là 300.000 tấn/năm, thời gian thực hiện từ 2007 - 2010.

Tuy nhiên, dự án này cũng 3 lần điều chỉnh. Theo lần điều chỉnh gần nhất là Quyết định số 193 tháng 2/2014, HĐQT TKV đã nâng tổng mức đầu tư lên 16.821 tỷ đồng, công suất lên 650.000 tấn/năm, thời thực hiện từ 2007 -2014.

TKV cho biết, dự án đến nay đã cơ bản hoàn thành và chạy thử có tải, ra sản phẩm hydrat vào ngày 10/11/2016 và dự kiến ra sản phẩm alumin trong tháng 12/2016. Đến hết năm 2016, luỹ kế vốn cho dự án là 11.613 tỷ đồng. Nhà máy sẽ đi vào hoạt động thương mại trong quý 1/2017.

Dự án khai thác mỏ Nhân Cơ có vốn đầu tư là 742 tỷ đồng, được TKV thực hiện trong năm 2014 -2016. Dự án đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp quyền khai thác.

Đầu tư lượng lớn tài sản vào các dự án trên, song báo cáo năm 2016 TKV chỉ ghi nhận sản lượng đạt 600.000 tấn alumina.

Dự án khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch Khê - mỏ sắt lớn nhất Việt Nam với trữ lượng được Bộ Công Thương đánh giá lên tới 35 tỷ USD. Đến hết năm 2015, dự án thực hiện đầu tư xây dựng được 1.698 tỷ đồng. Năm 2016, giá trị thực hiện thêm chỉ 25 tỷ đồng. Dự án hiện tạm dừng hoạt động và chủ đầu tư đang có báo cáo xin Thủ tướng cho phép khởi động lại dự án.

Nặng gánh nợ vẫn chi nghìn tỷ đồng xây các trụ sở làm việc

Theo báo cáo, năm 2016, tập đoàn khai thác và tiêu thụ 35,2 triệu tấn than. Trong đó, tiêu thụ than trong nước đạt 34,5 triệu tấn.

Tổng doanh thu tập đoàn đạt 101.300 tỷ đồng, trong đó, doanh thu từ than đạt 50.900 tỷ đồng, giảm 5% so với năm 2015. Năm 2016, TKV đã chi khoảng 15.780 tỷ đồng để xây dựng.

Theo báo cáo, công ty mẹ TKV tại thời điểm 31/12/2016 nợ phải thu là 19.770 tỷ đồng, giảm 12,16% so với đầu năm. Đây chủ yếu là các khoản tiền phải thu của các khách hàng, doanh nghiệp trong lĩnh vực điện lực, xi măng, phân bón, kinh doanh than. Nhiều đơn vị gặp khó khăn về kinh doanh nên chưa thể thanh toán cho tập đoàn.

Trong khi đó, tại thời điểm 31/12/2016, nợ phải trả đạt 66.639 tỷ đồng, tăng 1.6% so với đầu năm. Trong đó, vay nợ dài hạn là 46.995 tỷ đồng. Ngoài ra, tập đoàn còn có khoản nợ 13.696 tỷ đồng khác.

Báo cáo của TKV không đề cập đến lợi nhuận năm 2016. Song, tập đoàn này cho biết đàng tiếp tục thúc tiến độ chi hàng nghìn tỷ đồng để xây các trụ sở làm việc.

Dự án xây dựng trụ sở TKV tại Hà Nội được phê duyệt năm 2012, có tổng mức đầu tư 3.771 tỷ đồng. Quy mô trụ sở gồm 35 tầng nổi, 2 tầng kỹ thuật và 5 tầng. Thời gian thực hiện từ 2012 -2018.

Năm 2016, giá trị thực hiện ước 165 tỷ đồng. Dự án bắt đầu thi công phần ngầm đến nay đã hoàn thành kết cấu phần ngầm. Dự kiến dự án sẽ bàn giao, sử dụng năm 2018.

Hiện nay, Ban quản lý dự án đang tổ chức lựa chọn nhà thầu thi công thân, mặt dựng, giám sát thị công và lắp đặt thiết bị.

Dự án xây dựng toà nhà Vinacomin tại Quảng Ninh cũng được phê duyệt năm 2011 với tổng mức đầu tư là 964,7 tỷ đồng. Quy mô toà nhà gồm 21 tầng nổi, 1 tầng lửng, 1 tum và 2 tầng hầm. Thời gian thực hiện từ 2011 - 2017. Đến năm 2015, dự án mới thực hiện giải ngân 158 tỷ đồng. Trong năm 2016, giá trị thực hiện cũng chỉ gần 19 tỷ đồng. Dự án bắt đầu thi công phần ngầm từ giữa năm 2013, dự kiến đưa vào hoạt động trong năm 2018.

Chi chục ngàn tỷ đồng khai thác than

Tập đoàn đang có loạt các dự án đầu tư thuộc nhóm A với mức đầu tư hàng ngàn tỷ đồng. Dự án khai thác hầm lò Mỏ Khe Chàm II - IV, công suất 3,5 triệu tấn/năm có tổng mức đầu tư dự án là 12.568 tỷ đồng, thời gian xây dựng là 6,5 năm. Năm 2016, TKV đã tổ chức chọn nhà thầu, ký hợp đồng thi công nhiều gói thầu.

Dự án đầu tư khai thác hầm lò công suất 2 triệu tấn thuộc Công ty Than Mạo Khê cũng có vốn đầu tư 5.868 tỷ đồng. Hiện dự án đang phải tạm dừng để tổ chức đấu thầu quốc tế. Sang năm 2017, TKV sẽ tiếp tục thực hiện, dự kiến 2019 dự án sẽ cho ra lò than đầu tiên.

Dự án công trình khai thác hầm lò mỏ than Núi béo cũng có công suất 2 triệu tấn/năm với vốn đầu tư 5.331 tỷ đồng, dự kiến cho ra lò than chợ đầu tiên năm 2017.

Ngoài ra còn một số dự án như Than Hà Lầm, Than Ngã Hai, mỏ Bình Minh, mỏ Tràng Bạch, Cánh gà, Vàng Danh… Một số dự án khai thác đang bị chậm tiến độ là dự án khai thác hầm lò khu Lộ Trí - Công ty Than Thống Nhất, Mỏ than Khe Tam - Công ty Than Dương Huy…