Quốc hội đồng ý chuyển ba dự án cao tốc Bắc - Nam sang đầu tư công

Với đa số đại biểu Quốc hội tán thành (443/458 đại biểu), Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về việc chuyển đổi từ phương thức đối tác công tư (PPP) sang đầu tư công đối với một số dự án. 

Cụ thể, chuyển đổi ba dự án thành phần Mai Sơn - Quốc lộ 45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây trên tuyến cao tốc Bắc – Nam phía đông từ hình thức PPP sang đầu tư công, bổ sung vốn đầu tư hơn 23.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, nghị quyết yêu cầu Chính phủ rà soát, xác định và chịu trách nhiệm về tính chính xác, hợp lí của tổng mức đầu tư điều chỉnh của từng dự án thành phần chuyển đổi và tổng mức đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.

Đồng thời, tổ chức triển khai thực hiện các dự án thành phần chuyển đổi sử dụng toàn bộ vốn đầu tư công, chậm nhất đến cuối năm 2022 hoàn thành, đưa vào sử dụng, xây dựng phương án phù hợp để thu hồi vốn hoàn trả vào ngân sách trung ương.

Các nội dung khác không qui định tại Nghị quyết này được thực hiện theo Nghị quyết số 52/2017/QH14.

Quá trình thảo luận việc chuyển đổi phương thức đầu tư một số dự án thành phần dự án cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 – 2020, có ý kiến đề nghị cần lựa chọn dự án thành phần khác để chuyển đổi phương thức đầu tư theo tiêu chí lựa chọn các dự án PPP có khả năng đấu thầu thành công thấp.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự án đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết do không có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển nên cần chuyển đổi từ đầu tư PPP sang đầu tư công.

Trước đó, giải trình trước Quốc hội, ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, một số ý kiến không tán thành việc chuyển đổi đầu tư dự án Mai Sơn - Quốc lộ 45 và Phan Thiết - Dầu Giây vì hai dự án này có tiềm năng, khả thi nhất để thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP). 

Đại biểu Quốc hội lo ngại việc chuyển đổi sẽ làm tăng nợ công, mất cân đối trong điều hành chính sách đầu tư vốn trung hạn.

Tuy nhiên, Thường vụ Quốc hội cho rằng việc chuyển đổi sang đầu tư công đối với hai dự án này là cần thiết nhằm sớm giải quyết nhu cầu giao thông lớn do kết nối với cửa ngõ các trung tâm kinh tế, chính trị lớn nhất của cả nước (Hà Nội và TP HCM).

Hai dự án này đã có nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, nhưng tỉ lệ vốn nhà nước tham gia ít, cần huy động vốn ngoài ngân sách lớn, nhất là vốn tín dụng. Do đó, việc lựa chọn được nhà đầu tư có thể gặp khó khăn. 

Ông Thanh cho rằng, việc chuyển đổi hai dự án thành phần này sang phương thức đầu tư công sẽ bảo đảm khả năng thành công cao hơn cho các dự án thành phần. 

Theo báo cáo của Chính phủ, ba dự án trên sẽ khởi công năm 2020, hoàn thành năm 2022. Các dự án sau khi hoàn thành sẽ nhượng quyền để thu hồi vốn nhà nước, giảm thiểu tác động đến nợ công.

Đối với 5 dự án thành phần còn lại, sẽ tiếp tục đầu tư theo phương thức PPP. Mặc dù 5 dự án thành phần còn lại đều có từ hai nhà đầu tư qua vòng sơ tuyển, tuy nhiên, chưa thể khẳng định việc đấu thầu sẽ lựa chọn được nhà đầu tư do còn phụ thuộc vào kết quả đấu thầu. 

Ngoài ra, trong trường hợp có nhà đầu tư trúng thầu thì sau khi kí kết hợp đồng dự án, nhà đầu tư có thời gian tối đa 6 tháng để huy động vốn tín dụng. 

Sau thời hạn nêu trên, trường hợp nhà đầu tư không huy động được vốn tín dụng thì sẽ phải hủy hợp đồng, tịch thu bảo lãnh và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Việc tham gia đấu thầu của nhà đầu tư và việc quyết định cung cấp tín dụng của các ngân hàng thương mại được thực hiện theo cơ chế thị trường, phụ thuộc chủ yếu vào tính hấp dẫn, mức độ rủi ro của từng dự án... 

Do vậy, trường hợp đấu thầu không lựa chọn được nhà đầu tư, Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định theo qui định tại khoản 4 Điều 3 Nghị quyết 52.