Nobel hòa bình 2019 gọi tên Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed

Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed - chủ nhân Nobel hòa bình 2019 - Ảnh: Reuters

Ủy ban Nobel Na Uy trao giải Nobel hòa bình năm 2019 cho Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed vì những nỗ lực nhằm đạt được hòa bình và hợp tác quốc tế và cho sáng kiến mang tính quyết định của ông để giải quyết cuộc xung đột với nước láng giềng Eritrea - tuyên bố của người phát ngôn giải thưởng này nêu.

Nobel hòa bình là giải thưởng danh giá được trao hằng năm cho các cá nhân hoặc tập thể có đóng góp lớn nhất cho nền hòa bình thế giới.

Theo Viện Nobel, giải Nobel hòa bình 2019 có 301 ứng viên, gồm 223 cá nhân và 78 tổ chức. Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed nằm trong những cái tên được dự báo đoạt giải gồm nhà hoạt động môi trường 16 tuổi Greta Thunberg người Thụy Điển, Tổng thống Mỹ Donald Trump, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern…

Ông Abiy Ahmed Ali, sinh năm 1976, được bổ nhiệm làm thủ tướng Ethiopia hồi tháng 4-2018. Ông là chủ tịch của cả đảng cầm quyền EPRDF (Mặt trận Dân chủ cách mạng của dân tộc Ethiopia) và OPDO (Tổ chức Dân chủ Oromo), một trong bốn đảng liên minh của EPRDF. 

Theo Đài BBC, đất nước Ethiopia đã trải qua những thay đổi rất nhanh chóng từ khi ông Abiy Ahmed trở thành thủ tướng. Người ta như thể đang “nhìn thấy một quốc gia khác”. 

Trong chỉ một vài tháng sau khi lên nắm quyền, ông Abiy Ahmed đã dỡ bỏ tình trạng khẩn cấp ở nước này, ra lệnh thả hàng ngàn tù nhân (trong đó có lãnh đạo đối lập Andargachew Tsege), cho phép những người bất đồng quan điểm quay về nhà và bỏ chặn hàng trăm trang web cùng kênh truyền hình.

Đặc biệt, ông đã giúp chấm dứt tình trạng chiến tranh với nước láng giềng Eritrea khi đồng ý từ bỏ phần lãnh thổ biên giới còn tranh chấp và đang trong quá trình bình thường hóa quan hệ với quốc gia này.

Ông đã cùng tổng thống Eritrea tuyên bố chấm dứt chiến tranh giữa hai nước, sau đó mở lại biên giới trên bộ với Eritrea.

Theo Ủy ban Nobel, khi ông Abiy Ahmed trở thành thủ tướng tháng 4-2018, ông nói rõ rằng ông muốn nối lại các cuộc đàm phán hòa bình với Eritrea. Hợp tác với Isaias Afwerki, tổng thống Eritrea, ông Abiy Ahmed đã nhanh chóng đưa ra các nguyên tắc của thỏa thuận hòa bình nhằm chấm dứt tình trạng bế tắc "không hòa bình, không chiến tranh" giữa hai nước. 

“Những nguyên tắc này được nêu trong các tuyên bố mà Thủ tướng Abiy và Tổng thống Afwerki đã ký tại Asmara và Jeddah vào tháng 7 và tháng 9 năm ngoái. Một tiền đề quan trọng cho sự đột phá là sự sẵn sàng vô điều kiện của ông Abiy Ahmed để chấp nhận phán quyết trọng tài của một ủy ban biên giới quốc tế vào năm 2002”, ủy ban trao giải giải thích thêm.

Trả lời câu hỏi về việc người đoạt giải, ông Ahmed, vẫn chưa thực hiện cải cách dân chủ tại Ethiopia, người phát ngôn ủy ban trao giải cho biết: “Chúng tôi công nhận chủ định của ông ấy trong cuộc bầu cử dân chủ vào năm tới… bởi vì chắc chắn có rất nhiều điều đang diễn ra ở Ethiopia nhưng cũng còn một chặng đường dài.

Rome đã không được xây trong một ngày, và cả sự phát triển hòa bình và dân chủ sẽ không đạt được trong một khoảng thời gian ngắn”.