Những mảng màu sáng, tối trong bức tranh xuất khẩu cá tra năm 2021

Mỹ - Điểm sáng trong xuất khẩu cá tra

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP), năm 2021 là một năm chật vật đối với các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam. COVID-19 đã tấn công vào từng nhà máy khiến cho cả hoạt động nuôi trồng, vận chuyển, xuất khẩu đều gặp khó khăn.

Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu của cả năm vẫn đạt 1,6 tỷ USD, tăng 8,4% so với năm trước. "Cái khó, ló cái khôn", khi xuất khẩu cá tra sang một số thị trường lớn bị ách tắc do kiểm tra dịch bệnh, giãn cách xã hội, các doanh nghiệp đã linh hoạt chuyển hướng sang một số thị trường tiềm năng khác.

Cụ thể, xuất khẩu cá tra sang Mỹ có một năm thuận lợi và tăng trưởng tích cực với . kim ngạch đạt 370 triệu USD, tăng gấp đôi so với năm 2020.

Niềm vui nhân đôi khi tháng 6/2021 Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố kết quả cuối cùng đợt xem xét hành chính thuế chống bán phá giá lần thứ 16 (POR16) đối với các lô hàng cá tra đông lạnh nhập khẩu từ Việt Nam vào thị trường Mỹ giai đoạn từ ngày 01/8/2018 - 31/7/2019.

Theo đó, hai doanh nghiệp cá tra là Vĩnh Hoàn và Nam Việt đã được hưởng mức thuế suất là 0%. Động thái tích cực này đã thúc đẩy xuất khẩu cá tra sang thị trường này tăng trưởng tốt.

Không tăng mạnh như thị trường Mỹ nhưng xuất khẩu cá tra sang khối CPTPP vẫn giữ được mức tăng trưởng ổn định so với năm 2020, đạt 208 triệu USD.

Đáng chú ý, Mexico và Canada là hai thị trường nổi bật của CPTPP. Năm trước, xuất cá tra sang Mexico đã "hồi sinh" sau nhiều năm giảm sút. Tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang Mexico đạt 69 triệu USD, tăng 37%; sang Canada đạt 33 triệu USD, tăng 7,5% so với năm trước.

Ngoài ra, giá trị xuất khẩu cá tra sang các "thị trường chuyển hướng" như Brazil, Colombia, Nga, Ai Cập rất tươi sáng. Trong đó, giá trị xuất khẩu cá tra năm 2021 sang Brazil tăng 49%; sang Colombia tăng 68,5%; sang Nga tăng 73% và Ai Cập tăng 52% so với năm 2020.

Trung Quốc - Hong Kong, EU chưa thoát tăng trưởng âm

Ở chiều ngược lại, năm 2021, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc - Hong Kong đạt 450 triệu USD, chiếm 28% tổng xuất khẩu ngành, giảm 13% so với năm 2020.

Ba quý đầu năm 2021, xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc - Hồng Kông gặp nhiều trục trặc và gián đoạn do rào cản thương mại mà Trung Quốc đưa ra nhằm giảm nhập khẩu thực phẩm đông lạnh.

Tuy nhiên, kể từ tháng 9/2021, nguồn cá tra dự trữ của các nhà nhập khẩu để chuẩn bị cho dịp lễ tết cuối năm hay tới mùa hè năm 2022 đã cạn nên Chính phủ nước này nới lỏng các biện pháp kiểm tra hàng hóa để tăng cường mua hàng.

Cũng từ đó, giá trị xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc tăng trưởng mạnh trở lại. Nổi bật trong tháng 12/2021, giá trị xuất khẩu cá tra sang Trung Quốc đạt 73 triệu USD, tăng 144% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tương tự, xuất khẩu cá tra sang EU năm 2021 đạt 106 triệu USD, giảm 17% so với năm 2020. Giá trị xuất khẩu cá tra sang 4 thị trường lớn nhất Châu Âu là Hà Lan, Bỉ, Tây Ban Nha và Đức đều giảm, lần lượt 20%; 23,5%; 9% và 44% so với năm 2020.

Như vậy, xuất khẩu cá tra sang thị trường này ghi nhận tăng trưởng âm trong 3-4 năm trở lại đây. Nhiều doanh nghiệp rời bỏ thị trường EU, tìm kiếm vùng đất mới.