Những hãng hàng không 'đuối sức' ở Việt Nam

Sự xuất hiện và tăng trưởng của Vietjet Air là minh chứng rõ ràng nhất cho tiềm năng của thị trường hàng không dân dụng Việt Nam. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào thử sức với ngành dịch vụ này cũng thành công, thậm chí phần lớn đều đã "gãy cánh".

Indochina Airlines

Là hãng hàng không tư nhân thứ hai của Việt Nam sau Vietjet Air được cấp phép và là hãng đầu tiên đi vào hoạt động chính thức, Indochina Airlines của nhạc sĩ Hà Dũng cất cánh năm 2008 mang theo ước mơ về một thị trường hàng không Việt Nam đa dạng lựa chọn.

Indochina "gãy cánh" vào năm 2011, khép lại giấc mơ bay của nhạc sĩ Hà Dũng. Ảnh minh họa: Indochina Airlines.

Được thành lập với cái tên ban đầu là Công ty cổ phần hàng không Tăng Tốc, tên giao dịch AirSpeedUp JSC, với vốn điều lệ ban đầu là 200 tỷ đồng, hãng đã nhanh chóng phải đổi lại tên thành Indochina Airlines do cái tên ban đầu đọc như "Tang Toc" khi bỏ dấu chuyển sang tiếng Anh.

Đội bay của Indochina Airlines khởi đầu với 2 chiếc Boeing 737 đi thuê và khai thác các đường bay nội địa. Thời kỳ đỉnh cao, hãng khai thác khoảng 6 đường bay.

Tuy nhiên năm 2009, khủng hoảng kinh tế toàn cầu khiến nhu cầu đi lại của hành khách bằng đường hàng không giảm mạnh. Đến tháng 9/2009, hãng chỉ còn một chặng bay TP.HCM - Hà Nội. Năm 2011, hãng dần teo tóp, nợ tiền xăng đối tác, nợ lương nhân viên và xin ngừng cất cánh. Đến cuối năm 2011, Indochina Airlines biến mất khỏi bản đồ bay Việt Nam.

Cục Hàng không đã rút giấy phép bay của Indochina Airlines do hãng ngừng khai thác quá lâu và cũng không có một động thái nào cho thấy hoạt động trở lại.

Air Mekong

Là hãng hàng không tư nhân thứ 3 thử sức tại thị trường Việt Nam, Air Mekong xuất phát sau hai đối thủ là Vietjet Air và Indochina Airlines khi tới tháng 10/2010 mới có chuyến bay thương mại đầu tiên.

Một trong 4 chiếc Bombardier CRJ 900 của Air Mekong. Ảnh: Air Mekong.

Air Mekong có tên gọi chính thức là Công ty cổ phần hàng không Mê Kông, khởi đầu với đội bay gồm 4 chiếc Bombardier CRJ 900 đi thuê. Trong thời gian vận hành, hãng khai thác 8 điểm đến nội địa.

Ngày 6/6/2012, Air Mekong ký kết đối tác chiến lược với Eximbank. Theo đó, ngân hàng này sẽ tham gia góp 11% vốn điều lệ vào Air Mekong, dự kiến trở thành một cổ đông lớn của hãng. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, hợp đồng giữa Air Mekong và Eximbank đã không trở thành hiện thực.

Thị phần của Air Mekong vào năm 2012. Đồ họa: NCĐT.

Năm 2012, lãnh đạo Air Mekong thừa nhận tình hình kinh tế èo uột nên kinh doanh khó khăn. Doanh thu năm 2012 của hãng cao hơn 7% so với 2011 nhưng cũng không sáng sủa.

Cuối năm 2012, CEO Lương Hoài Nam xin nghỉ việc sau 4 tháng nhậm chức. Ít ngày sau đó, Air Mekong bị đối tác cung ứng nhiên liệu tố chuyện nợ nần.

Tháng 2/2013, "đàn sếu đầu đỏ" ngừng bay, trả lại 4 máy bay cho đối tác với lý do tái cơ cấu và tìm loại máy bay tốt hơn.

Đầu năm 2015, Bộ GTVT đã có quyết định hủy bỏ giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không cấp cho hãng.

Pacific Airlines

Pacific Airlines là hãng hàng không thuộc sở hữu Nhà nước đầu tiên được thành lập tại Việt Nam. Hãng được thành lập năm 1991 bởi những cổ đông ban đầu bao gồm Cục hàng không dân dụng Việt Nam (Vietnam Civil Aviation) và 4 doanh nghiệp thành viên chiếm 86,49% cổ phần. Saigon Tourist với 13,06% cổ phần và Công ty Thương mại Đầu tư Phát triển Giao thông Vận tải (Tradevico) với 0,45% cổ phần. Tổng vốn của hãng lúc bấy giờ là 40 tỷ đồng.

Pacific Airlines mất tên gọi và thương hiệu vào năm 2007, trở thành Jetstar Pacific. Ảnh: Patrick Mutzenberg.

Sau nhiều lần đổi chủ, gặp nhiều khó khăn trong kinh doanh, đến năm 2007, Tập đoàn Qantas (Úc) đã đàm phán với Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) về việc mua lại 30% cổ phần của Pacific Airlines, trở thành cổ đông chiến lược.

Nhờ khoản đầu tư từ Qantas, Pacific Airlines đã cắt lỗ, tái cơ cấu. Tuy nhiên theo yêu cầu từ phía Qantas, hãng đã phải đổi toàn bộ tên và logo thành Jetstar Pacific, trở thành hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Qantas tại châu Á.

Hiện Jetstar Pacific thuộc sở hữu của 2 cổ đông là Vietnam Airlines, đơn vị được giao phụ trách phần vốn của Cục hàng không dân dụng tại Pacific Airlines vào năm 1993, chiếm 70% cổ phần và Qantas chiếm 30% cổ phần.