Nhu cầu từ Trung Quốc ấm dần, xuất khẩu cao su sẽ phục hồi mạnh trong năm nay?

Tín hiệu tích cực trong tháng 5

Hoạt động xuất khẩu cao su những tháng đầu năm giảm sút mạnh do ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, ngành cao su đã xuất hiện những tín hiệu phục hồi đáng từ tháng 5 khi lượng hàng xuất khẩu tăng mạnh. 

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu cao su của Việt Nam trong tháng 5 vừa qua đạt 117.080 tấn, trị giá 158,17 triệu USD, tăng mạnh 33,4% về lượng và gần 30% về trị giá so với tháng 4. 

Nhu cầu của Trung Quốc, thị trường tiêu thụ cao su lớn nhất của Việt Nam, tăng đáng kể trong tháng 5. Cụ thể, lượng cao su xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc trong tháng 5/2023 đạt 87.285 tấn, tăng 36% so với tháng 4.

Lũy kế trong 5 tháng đầu năm 2023, Trung Quốc nhập khẩu 443.683 tấn cao su của Việt Nam, trị giá hơn 600 triệu USD, so với cùng kỳ năm ngoái tăng 10,2% về lượng nhưng giảm 12,6% về trị giá. 

Hiện, thị trường này chiếm đến 82% tổng khối lượng cao su xuất khẩu của của Việt Nam. 

Ngành ô tô Trung Quốc đang bắt đầu có những tín hiệu tích cực trong tháng 5 khi sản lượng tăng 9,4% so với tháng 4 lên 2,33 triệu chiếc, theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà Sản xuất Ô tô Trường Quốc. Doanh số bán hàng trong tháng 5 cũng tăng 10% lên gần 2,4 triệu xe.

So với cùng kỳ năm ngoái, sản lượng và doanh số bán hàng ô tô tăng lần lượt 21,1% và 27,9. 

Hoạt động sản xuất lốp xe của Trung Quốc cũng bắt đầu sôi động hơn. Tính đến ngày 9/6, công suất hoạt động của các công ty lốp xe toàn thép tại tỉnh Sơn Đông là 63,2%, cao hơn 10,5% so với cùng kỳ năm trước. Công suất của các công ty sản xuất lốp bán thép  là 71%, cao hơn 7,52% so với cùng kỳ.

Hiện Việt Nam đứng thứ hai trong số các thị trường cung cấp cao su sang Trung Quốc chiếm tỷ trọng 17,7%, đứng sau Thái Lan (41,4%).

Một số thị trường khác ghi nhận mức tăng trưởng mạnh trong nhập khẩu cao su của Việt Nam. Lượng cao su xuất khẩu sang Ấn Độ, thị trường lớn thứ hai của Việt Nam, đạt gần 10.000 tấn trong tháng 5, tăng 70% so với tháng 4 và 42% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo trang Money Control, nhu cầu tiêu thụ cao su của Ấn Độ trong niên vụ 2022 - 2023 tăng 9% so với niên vụ 2021 - 2023 lên 1,35 triệu tấn. Trong khi đó, sản lượng tăng với tốc độ chậm hơn với 7%, đạt 839.000 tấn. Phần thiếu hụt nguồn cung còn lại, Ấn Độ phụ thuộc vào nguồn cung từ nhập khẩu và số ít đến từ tồn kho niên vụ cũ.

Biến đổi khí hậu kèm theo chi phí trồng tăng cao đang ảnh hưởng đến sản lượng cao su tại bang Kerala, khu vực trồng cao su lớn nhất của Ấn Độ. Tỷ trọng đóng góp sản lượng của khu vực này giảm 90% ở niên vụ 2021 -2022 xuống còn 78% trong niên vụ qua. 

Hoạt động xuất khẩu cải thiện giúp giá cao su trong nước nhích dần. Giá cao su tại Bình Phước tính đến ngày 16/8 ở mức 275 đồng/TSC, tăng so với mục 255 đồng/TSC hồi tháng 5.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nhu cầu cao su tự nhiên của thế giới vẫn trong xu hướng tăng liên tục và sự chênh lệch cung cầu là cơ hội lớn để Việt Nam gia tăng sản lượng cao su thiên nhiên, tăng kim ngạch xuất khẩu. 

Chưa thể kỳ vọng bước tăng trưởng mạnh trong năm 2023

Mặc dù thị trường bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu tích cực, giá cao su được dự báo sẽ sưa thể phục hồi trong năm nay. Ông Phạm Văn Thành, Thành viên HĐQT Tập đoàn Cao su Việt Nam nhận định dù Trung Quốc đã mở cửa nhưng sức tiêu thụ vẫn chậm. 

Với tình hình kinh tế thế giới hiện tại, lạm phát cao, khiến người dân thắt chặt tiêu dùng, dẫn đến nhu cầu về cao su vẫn không thể cao. 

“Từ đây đến cuối năm 2023, giá cao su sẽ khó có thể tích cực và kỳ vọng 2024 trở đi sẽ ổn định hơn, nhu cầu cũng như giá cả cao su sẽ đi lên”, ông Thành nhận định. 

Ông nói thêm hiện tại giá cao su đang thấp, sức tiêu thụ hàng cao su của tập đoàn vẫn ổn. Hàng vẫn bán được và vẫn có dòng tiền. Theo đó, lượng tồn kho tính đến cuối năm 2022 khoảng 80.000 tấn nhưng hiện tại còn khoảng 40.000 tấn. 

Trong cơ cấu doanh thu của công ty, mảng bán mủ cao su chiếm tỷ trọng nhiều nhất, kế đến là chế biến gỗ cao su, tiếp thu là công nghiệp cao su, KCN,... Tuy nhiên mảng cao su còn gặp nhiều khó khăn và biên lợi nhuận còn thấp.

Trên thực tế, dù tháng 5 ghi nhận lượng cao su xuất khẩu tăng nhưng giá xuất khẩu vẫn trên đà giảm. Giá cao xuất khẩu trong tháng 5, trung bình đạt 1.351 USD/tấn, giảm 2,3% so với tháng 4 và giảm 21% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Trung bình 5 tháng đầu năm, giá cao su xuất khẩu quanh mức 1.380 USD/tấn, giảm 21% so với cùng kỳ.  Điều này khiến kim ngạch xuất khẩu 23% dù xuất lượng bán hàng chỉ giảm nhẹ 2%. 

Hiệp hội Cao su Việt Nam cho rằng sự cạnh tranh giữa các nước sản xuất và xuất khẩu cao su thiên nhiên ngày càng trở nên gay gắt hơn về giá thành, chất lượng sản phẩm, uy tín thương mại và khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn về bền vững ngày càng khắt khe. 

Mặt khác, cơ cấu và chủng loại cao su thiên nhiên của Việt Nam còn lệ thuộc nhiều vào thị trường tiêu thụ của Trung Quốc. Khi các hiệp định thương mại tự do đã ký kết, cao su thiên nhiên nhập khẩu vào Việt Nam được hưởng thuế suất bằng 0%, sẽ khuyến khích doanh nghiệp ưu tiên chọn nguồn nhập khẩu từ các nước Thái Lan, Malaysia, Indonesia.

Hiệp hội Các nước Sản xuất Cao su Tự nhiên (ANRPC) mới đây nhận định, giá cao su vẫn duy trì ở mức thấp do đặc điểm của thị trường cao su tự nhiên tương đối nhạy cảm với tâm lý thị trường, các yếu tố cơ bản tích cực của thị trường đã bị che mờ bởi rủi ro gia tăng trên thị trường tài chính toàn cầu, chi phí đi vay cao do lãi suất tăng, tác động từ xung đột kéo dài giữa, lạm phát cao trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu được dự báo phục hồi chậm lại vào năm 2023. 

ANRPC dự báo sản lượng cao su thiên nhiên trong năm 2023 tăng 2,7% so với năm 2022 lên gần 15 triệu tấn. Trong khi đó, tiêu thụ giảm 0,4% xuống còn 14,9 triệu tấn. 

Tổ chức Nghiên cứu Cao su quốc tế (IRSG) dự báo mức tiêu thụ cao su thiên nhiên toàn cầu sẽ tăng 2,1% trong năm 2023. Tuy nhiên, tăng trưởng bền vững trong dài hạn của ngành cao su phụ thuộc vào diễn biến của cuộc xung đột Nga – Ukraine và kết quả tăng trưởng thực sự của Trung Quốc trong thời gian tới.