NHNN khẳng định quan điểm về cấp tín dụng cho các dự án PPP giao thông

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có công văn gửi Bộ GTVT về việc phối hợp đề xuất một số cơ chế, chính sách, giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc tín dụng đối với dự án PPP giao thông, theo Báo Đầu tư.

Phó Thống đốc NHNN, ông Đào Minh Tú một lần nữa khẳng định, quan điểm của NHNN trong việc cấp tín dụng đối với các dự án PPP giao thông là các tổ chức tín dụng (TCTD) tự xem xét, quyết định cho vay các dự án theo quy định của pháp luật hiện hành.

Đề xuất xây dựng Quỹ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng

Theo đó, đối với các dự án PPP giao thông mới, NHNN cho rằng để triển khai thành công các dự án cần thực hiện tốt các giải pháp để thu hút được nguồn lực xã hội hóa thông qua việc xây dựng dự án khả thi, hiệu quả; có mức độ rủi ro chấp nhận được; tổ chức khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư, đấu thầu để lựa chọn được các nhà đầu tư có tiềm lực tài chính; đáp ứng các điều kiện cấp tín dụng của TCTD.

Đồng thời có khả năng huy động vốn từ các nguồn khác nhau như vốn tín dụng, phát hành trái phiếu, huy động qua thị trường chứng khoán... nhằm giảm sự phụ thuộc quá lớn vào một nguồn vốn cụ thể.

Phía NHNN cho biết việc cho vay các dự án BOT giao thông có mức độ rủi ro cao; trường hợp tập trung tín dụng và xảy ra rủi ro sẽ ảnh hưởng đến an toàn hệ thống ngân hàng và ổn định kinh tế vĩ mô.

Để thu hút nguồn vốn tín dụng cho đầu tư các dự án, NHNN đề nghị Bộ GTVT báo cáo cấp có thẩm quyền có thể cho phép áp dụng cơ chế bảo lãnh doanh thu, phí hoặc cơ chế giá phù hợp để đảm bảo hiệu quả dự án, hạn chế rủi ro cho tổ chức tín dụng cho vay đối với các dự án.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy có 4 nguồn vốn chủ yếu cho đầu tư các dự án hạ tầng giao thông gồm vốn tự có (chiếm khoảng 15-20%), vốn vay ngân hàng, gồm cả ngân hàng phát triển và ngân hàng thương mại (khoảng 40-50%).

Ngoài ra còn có vốn phát hành trái phiếu, gồm trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ/trái phiếu chính quyền địa phương với mục đích chính là tài trợ cho dự án, hoặc chủ đầu tư phát hành trái phiếu và do Chính phủ bảo lãnh (chiếm khoảng 20-25%); nguồn vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế, bao gồm cả vốn ODA và các quỹ đầu tư (chiếm khoảng 10-15%).

Như vậy, để phát triển các dự án hạ tầng giao thông, NHNN đề nghị Bộ GTVT cần tiếp tục đẩy mạnh huy động các nguồn vốn có tính chất dài hạn như vốn ODA, vốn NSNN,... cho đầu tư các dự án, khi hoàn thành đề nghị Bộ GTVT nghiên cứu phương án thu phí hoàn vốn cho ngân sách nhà nước theo quy định của Luật NSNN và Luật PPP. 

Khi đầu tư các dự án bằng vốn đầu tư công, các tổ chức tín dụng vẫn có thể tham gia cấp tín dụng đối với các nhà thầu xây lắp, nhà sản xuất, cung cấp vật liệu xây dựng… để triển khai, thực hiện các dự án.

Đặc biệt, NHNN đề xuất Bộ GTVT phối hợp với các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm của các nước trong việc xây dựng Quỹ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để huy động vốn cho các dự án PPP giao thông; xem xét phối hợp với Bộ Tài chính, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nghiên cứu, tăng cường vai trò và khả năng của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, SCIC trong việc tài trợ các dự án hạ tầng giao thông.

Nợ xấu BOT tiếp tục tăng

Trong thời gian qua, nguồn vốn tín dụng ngân hàng chiếm phần lớn tổng vốn nhà đầu tư góp vào dự án PPP giao thông, song, việc cấp tín dụng của các tổ chức tín dụng đối với các dự án BOT giao thông gặp nhiều khó khăn, chủ yếu xuất phát từ chính các dự án. Điều này dẫn đến rủi ro cho tổ chức tín dụng, ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và hiệu quả hoạt động.

Tính đến 30/9/2021, tổng dư nợ cấp tín dụng đối với các dự án PPP giao thông là 102.621 tỷ đồng, nợ xấu 12.721 tỷ đồng, chiếm 12,4%. Bên cạnh đó, có 55 dự án có doanh thu phí không đạt như phương án tài chính ban đầu với dư nợ 73.090 tỷ đồng, do đó có khả năng nợ xấu sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới. 

NHNN cũng cho biết nhiều dự án BOT đường bộ đã hoàn thành 2-3 năm nhưng chưa quyết toán xong, trạm thu phí tạm dừng thu chưa có quyết định hoặc lộ trình thu phí trở lại, các dự án có doanh thu sụt giảm chưa được rà soát, chưa tính toán lại lộ trình tăng phí... dẫn đến TCTD không có cơ sở để xem xét cơ cấu thời hạn trả nợ phù hợp với dòng tiền các dự án.