Nhà đầu tư ‘xuất chúng’ đóng cửa quỹ, hoàn tiền cho khách sau khi lỗ nặng vì GameStop

Nạn nhân của cổ phiếu meme

Một năm trước, quỹ Melvin Capital Management của ông Gabe Plotkin đã bị thiệt hại nặng nề trong cơn sốt cổ phiếu GameStop. Sau hơn một năm cầm cự, quỹ đầu tư 7,8 tỷ USD này phải bỏ cuộc và đóng cửa.

Ông Plotkin đột ngột thông báo quyết định dừng cuộc chơi trong lá thư gửi tới các khách hàng của quỹ Melvin Capital vào ngày 18/5. Trong hơn một năm qua, ông đã cố gắng vực dậy quỹ với sự tài trợ của một số tên tuổi lớn nhất Phố Wall. Nỗ lực này từng có triển vọng tốt đẹp nhưng đã sụp đổ sau khi ông mắc những khoản lỗ mới và chọc giận khách hàng với kế hoạch tái áp đặt phí hiệu suất.

Lá thư ông Plotkin gửi khách hàng viết: “17 tháng qua là khoảng thời gian cực kỳ khó khăn với công ty và các vị. Tôi đã làm mọi thứ có thể, nhưng không tạo ra được lợi nhuận tương xứng với kỳ vọng của mọi người. Tôi nhận ra mình cần từ bỏ việc quản lý vốn bên ngoài”.

Ông Plotkin từng là một nhà quản lý quỹ rất thành công, được tôi luyện và thành danh dưới sự dẫn dắt của trùm đầu cơ Steve Cohen, rồi đứng ra thành lập quỹ riêng. Nhưng Plotkin đã trở thành nạn nhân nổi tiếng nhất của cơn sốt cổ phiếu meme bắt đầu từ tháng 1/2021, khi nhà đầu tư nhỏ lẻ tập hợp và kéo giá cổ phiếu GameStop cùng nhiều công ty chật vật khác lên cao ngất.

Theo tờ Bloomberg, sai lầm của ông Plotkin là đặt cược chống lại các cổ phiếu này, để rồi trở thành đối tượng bị các nhà đầu tư nhỏ lẻ nhắm đến. Ông mất hàng tỷ USD trong cuộc bán non (short squeeze) vô tiền khoáng hậu, quỹ đầu cơ của ông báo lỗ 55% trong tháng đó.

Tuy nhiên, ông đã được trao cơ hội thứ hai. Công ty Point72 Asset Management của người thầy cũ Steve Cohen và Citadel của tỷ phú Ken Griffin, cũng như các đối tác của Citadel, đã rót 2,75 tỷ USD cho Melvin. Melvin đã lấy lại một số mất mát và kết năm với tỷ suất sinh lời âm 39%.

Tuy đây là kết quả một trời một vực với tỷ suất sinh lời 30% mà Plotkin tạo ra được cho đến năm 2020, nhưng nó vẫn mở ra con đường hồi phục. Và các nhà đầu tư cũng sẵn lòng cho ông thêm thời gian, vì họ hiểu cuộc bán non do Reddit khởi xướng hồi tháng 1/2021 là một sự kiện điên rồ, ngoài tầm kiểm soát. 

Song, ngày vui ngắn chẳng tày gang. Quỹ đầu cơ của ông Plotkin lại lao dốc hơn 23% tính đến tháng 4 năm nay. Và có những dấu hiệu cho thấy Melvin đã "đi sai nước cờ" trước khi thị trường bước vào giai đoạn hỗn loạn như hiện nay: 5 trong số 6 vị thế lớn nhất của Melvin trong quý I là các cổ phiếu giảm hàng chục % trong tháng này. Vị thế lớn thứ 6 sụt 8%.

Sau thất bại năm ngoái, ông Plotkin đã công khai cam kết sẽ không đặt các vị thế bán khống lớn nữa. Thật đáng tiếc vì nếu làm vậy thì ông đã trúng số độc đắc trong những phiên thị trường “tắm máu” gần đây.

Cùng với việc đóng cửa quỹ, ông Plotkin cũng vạch ra kế hoạch trả lại tiền mặt cho nhà đầu tư trong thư gửi. Melvin đã “giảm đáng kể giá trị chịu rủi ro của danh mục” và sẽ không tính phí quản lý quỹ kể từ ngày 1/6. Ít nhất 50% tiền của nhà đầu tư sẽ được hoàn lại chậm nhất vào ngày 31/5, phần còn lại được trả nốt trước ngày 1/7.

"Nhà đầu tư xuất chúng"

Quyết định đóng cửa Melvin là sự mất mặt lớn đối với ông Plotkin, người từng là siêu sao trong giới quỹ đầu cơ và có được lòng tin của tỷ phú Cohen.

Ông Plotkin gia nhập công ty của tỷ phú Cohen, khi đó gọi là SAC, vào năm 2006. Khi đó, ông chủ yếu đầu tư vào cổ phiếu ngành tiêu dùng, dần dần được giao phụ trách hơn 1 tỷ USD. Cohen mô tả cấp dưới trẻ tuổi của mình là “nhà đầu tư xuất chúng”. Ông đứng ra hậu thuẫn khi Plotkin mở công ty riêng vào năm 2014, chỉ đạo Point72 đầu tư khoảng 200 triệu USD vào Melvin.

Melvin tạo ra tỷ suất sinh lời 46% trong năm 2015 và 51% trong 2020. Thành công ban đầu đến từ việc đặt cược giá cổ phiếu giảm. Khoảng 70% lợi nhuận trong năm đầu tiên đến từ sự tập trung cao độ vào bán khống.

Từ lâu, ông Plotkin đã nghi ngờ các quỹ ủy thác đầu tư bất động sản trung tâm mua sắm và nhà sản xuất xe điện Tesla Inc. Trong nửa đầu năm 2019, mặc cho thị trường chung tăng vũ bão, quỹ Melvin của ông vẫn kiếm lời lớn từ các khoản đặt cược chống lại cổ phiếu, đem lại tỷ suất lợi nhuận 44%.

Nhưng vào đầu năm sau, Plotkin lại trở thành mục tiêu của binh đoàn nhà đầu tư nhỏ lẻ dùng Reddit để đẩy giá cổ phiếu lên, đặc biệt là GameStop, nhà bán lẻ game mà Melvin đặt cược chống lại. Đà phi mã của GameStop và các cổ phiếu khác mà Melvin bán khống đã xóa sổ 7 tỷ USD của quỹ đầu cơ này trong một tháng. Melvin bị rơi vào vòng luẩn quẩn mà ông Plotkin rốt cuộc đã không thể chấm dứt được.