Nhà đầu tư cần biết: Lối mòn ‘chơi chứng khoán’ trên TTCK Việt Nam và tư duy xây dựng danh mục của quỹ đầu tư

Quan điểm 'chơi chứng khoán' của nhà đầu tư Việt - lối mòn trong tư duy

Thị trường chứng khoán Việt Nam tăng trưởng rất nhanh trong vòng 20 năm qua, với tỉ lệ tăng trung bình khoảng 14%, nằm trong nhóm có tốc độ phát triển hàng đầu thế giới. Tuy nhiên hiện nay, mới chỉ có 2% người Việt Nam có tài khoản giao dịch trên thị trường chứng trong khi tỉ lệ này tại Trung Quốc (10%), Malaysia (18%), Singapore (32%) và Mỹ (khoảng 60%). Điều này cho thấy sự chênh lệnh đáng kể giữa tiềm năng tăng tưởng và thực tế đang diễn ra trên thị trường. Vậy tại sao một thị trường có nhiều tiềm năng để phát triển lại chỉ có một tỉ lệ rất nhỏ dân số tham gia thị trường chứng khoán nếu so sánh với các quốc gia trong khu vực?

Quan điểm 'chơi chứng khoán' của nhà đầu tư trên TTCK Việt Nam. Ảnh: Phan Quân

Sự thua lỗ trên thị trường, dẫn đến nhiều người quan niệm rằng "thị trường chứng khoán là sòng bạc". Trong lịch sử phát triển của thị trường nhiều, nhà đầu tư vẫn bị ám ảnh với việc thị trường trải qua giai đoạn tăng nóng năm 2006 – 2007, sau đó liên tục "đổ đèo" với chuỗi phiên giảm sàn, mất thanh khoản, VN – Index giảm từ 1179,32 điểm vào ngày 12/3/2007 xuống còn 235 điểm vào 24/2/2009. Nhìn vào những gì thị trường đã diễn ra, không ít nhà đầu tư bỏ tiền vào tài khoản nhưng chưa tin tưởng hoàn toàn.

Sự liên tưởng giữa chứng khoán và sòng bạc, khiến nhiều nhà đầu tư Việt quen với khái niệm "chơi chứng khoán" thay vì "đầu tư chứng khoán" hay có tầm nhìn dài hạn trên thị trường. Bàn luận về góc nhìn của nhà đầu tư, theo ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch HĐQT của Chứng khoán SSI từng cho rằng: "Phần lớn nhà đầu tư ở Việt Nam rất nhỏ lẻ và chưa có hiểu biết về thị trường. Nhà đầu tư đang nhìn nhận thị trường chứng khoán là nơi người ta bỏ tiền vào và rút ra nhanh để kiếm lời".

Trở lại vấn đề này, tại Lễ Đánh cồng phiên giao dịch chứng khoán đầu xuân Kỷ Hợi 2019, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc giao nhiệm vụ cho Bộ Tài chính, UBCKNN cùng toàn thể các bộ, ngành, thành viên thị trường: "… làm cho thị trường chứng khoán gần với người dân hơn nhưng không phải bằng tư duy về một trò chơi như cách gọi "chơi chứng khoán" mà là phương thức đầu tư an toàn, hiệu quả". Thủ tướng chia sẻ thêm, nhiều người dân không dám đầu tư vào thị trường chứng khoán vì họ không tin đó là kênh đầu tư đáng tin cậy và an toàn. Thị trường chứng khoán chỉ các nhà đầu tư lướt sóng ngắn hạn, không bao giờ có thể trở thành kênh huy động vốn dài hạn cho nền kinh tế.

Nhà đầu tư trên thị trường muốn sinh lời nhưng lại không có đủ thời gian. Ảnh: Phan Quân

Sự khác biệt về tư duy giữa nhà đầu tư nhỏ và quỹ đầu tư

Quan điểm dẫn đến hành động, với góc nhìn 'chơi chứng khoán' dẫn đến việc nhiều nhà đầu tư trên thị trường không giao dịch theo kế hoạch, xây dựng danh mục đầu tư, quản trị rủi ro… Điều này cho thấy sự khác biệt đáng kể giữa nhà đầu tư nhỏ lẻ và những quỹ đầu tư trên thị trường.  

Mới đây, tại lễ ra mắt sản phẩm i – Invest, một công cụ hỗ trợ xây dựng danh mục đầu tư của Chứng khoán BSC, ông Trần Thăng Long, Trưởng phòng Phân tích chia sẻ, từ trước đến nay, đa số nhà đầu tư tư duy về cổ phiếu rất đơn giản, là một kênh đầu tư mà bỏ tiền vào mua và bán ra sẽ có lời mà không hề nghĩ đến việc rủi ro đằng sau là gì. 

Làm sao để xây dựng danh mục đầu tư hiệu quả? Ảnh minh họa

Ngược lại, tất cả những nhà đầu tư lớn đều có danh mục đầu tư riêng, không chỉ đầu tư một cổ phiếu. Danh mục đầu tư đó rất phức tạp, đảm bảo tính đa dạng hoá, biến động của một cổ phiếu không ảnh hưởng quá lớn lên cả đanh mục. Điều này đảm bảo nhà đầu tư không chịu sức ép liên tục thị trường tăng giảm thất thường. Nhà đầu tư có thể đầu tư dài hạn hơn vì đang có trong tay rất nhiều cổ phiếu tốt được xây dựng từ danh mục tốt.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, theo đại diện của chứng khoán BSC, với các thị trường phát triển, việc tái đầu tư và đầu tư định kì, đảm bảo nhà đầu tư có thể đầu tư dài hạn, không phụ thuộc quá nhiều vào một thời điểm giải ngân và hướng đến việc giải ngân lâu dài và đều đặn. Điều này giúp nhà đầu tư đạt được lợi nhuận trong dài hạn từ thị tường và tránh được những diễn biến tâm lý khi thị trường tăng giảm thất thường.

Xuất phát từ những điểm yếu của nhà đầu tư như chưa có mục tiêu, sự nhận thức về rủi ro, hạn chế về nguồn lực, tâm lý hành vi và cảm xúc, ông Trần Thăng Long khuyến nghị, xây dựng danh mục đầu tư theo mục tiêu giúp giải quyết vấn đề quan trọng của nhà đầu tư là đầu tư không có định hướng, không rõ là mình đang mong muốn gì.

Đón đọc [Phần tiếp theo] Những phương pháp xây dựng danh mục đầu tư hiệu quả.

Nhà đầu tư cần biết: Liệu chứng chỉ lưu ký là lời giải cho bài toán kênh đầu tư mới?

Nhà đầu tư cần biết: Để chứng khoán không là 'trò cờ bạc', cắt lỗ như thế nào cho đúng?

Nhà đầu tư cần biết: Muốn 'bắt đáy' cổ phiếu trong thị trường bất ổn, phân bổ danh mục ra sao?