Nguy cơ nào rình rập các thị trường chứng khoán mới nổi năm 2019?
 | Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nêu mục tiêu của thị trường chứng khoán 2019 |
| Tai họa đã ập xuống thị trường chứng khoán Mỹ như thế nào? Năm 2019 sẽ ra sao? |
Lãi suất tại Mỹ tăng, đồng USD mạnh lên, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, giá dầu xuống thấp và sự trỗi dậy của các nhà lãnh đạo dân túy ở hai nền kinh tế lớn nhất Châu Mỹ - La tinh đều có thể sẽ gây hại cho thị trường mới nổi.
Ông Anthony Peters, một nhà phân tích độc lập từng làm việc tại Blockex Ltd nhận định: “Lí thuyết ở đây rất đơn giản: các loại tài sản ở thị trường mới nổi đã mất giá mạnh nên nếu tình hình tồi tệ hơn thì rủi ro cũng rất lớn và nếu thị trường hồi phục thì tiềm năng tăng trưởng cũng rất cao”. Tuy nhiên, “các thị trường này có khả năng giảm sâu và dài hơn bất kì ai có thể tưởng tượng được”.
Fed và đồng USD
Các nhà đầu tư sẽ cần cẩn trọng theo dõi động thái của Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sau khi Chủ tịch Jerome Powell không tỏ ra “bồ câu” (nới lỏng tiền tệ) như nhiều người kì vọng trong bài phát biểu sau khi Fed tăng lãi suất ngày 19/12.
Một nguồn tin cho biết Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần thảo luận việc sa thải người đứng đầu ngân hàng trung ương của Mỹ nhưng Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin sau đó lên tiếng trấn an thị trường rằng ông Powell sẽ không dễ bị sa thải.
 |
| Chủ tịch Fed Jerome Powell. Ảnh: Bloomberg. |
Chưa kể, Ngân hàng Trung ương Châu Âu dự định chấm dứt chương trình mua lại tài sản mà trước đây từng bơm hàng tỉ euro vào những thị trường lợi suất cao như Ba Lan và Hungary. Động thái này có thể sẽ buộc các cơ quan quản lí tiền tệ Đông Âu phải nâng lãi suất – điều mà họ cố gắng không làm trong thời gian dài qua.
Ở các thị trường mới nổi của Châu Á, các nền kinh tế phụ thuộc quá nhiều vào đầu tư nước ngoài như Indonesia sẽ gặp thách thức trong việc duy trì ổn định đồng tiền và ngăn dòng vốn chảy ra.
 |
| Lợi suất trái phiếu thị trường mới nổi đang ở gần ngưỡng đỉnh 9 năm. Nguồn: Bloomberg. |
Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vẫn tỏ ra cứng rắn và tuyên bố với một số nhân vật có ảnh hưởng nhất Trung Quốc trong giới quân sự và kinh doanh rằng chính quyền Bắc Kinh sẽ không dễ dàng nhượng bộ trước những yêu sách về thương mại và đầu tư từ phía Mỹ.
Bất kì một sự gia tăng căng thẳng nào giữa hai siêu cường kinh tế có thể sẽ là một đòn mạnh giáng vào giá trị tài sản, trong đó có cổ phiếu, của Châu Á. Thực tế, các thị trường chứng khoán trong khu vực đều đã “dính chưởng” trong năm 2018; trong đó chỉ số cổ phiếu chính của Trung Quốc có năm giảm điểm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng năm 2008, thị trường chứng khoán Hàn Quốc và Đài Loan cũng giảm sâu.
Theo hai nguồn tin thân cận của Bloomberg, một phái đoàn thương mại Mỹ đang chuẩn bị bay tới Bắc Kinh để đàm phán vào ngày 7/1.
 |
| Gần 5.000 tỉ USD vốn hóa của thị trường chứng khoán mới nổi đã bị thổi bay. Nguồn: Bloomberg. |
Các lãnh đạo dân túy
Brazil và Mexico khởi đầu năm 2019 với các vị tổng thống theo trường phái dân túy nhưng lại đến từ hai thái cực khác nhau của diễn đàn chính trị.
Thị trường chứng khoán Brazil tăng lên mức điểm cao kỉ lục sau khi Tổng thống mới đắc cử Jair Bolsonary tuyên bố ông sẽ bán hàng chục doanh nghiệp nhà nước và chọn ông Paulo Guedes – người từng học tại Đại học Chicago – làm cố vấn kinh tế trưởng của mình.
Dẫu vậy, phe cánh hữu của ông vẫn phải đối mặt với thách thức trong việc cải cách hệ thống lương hưu phung phí và kiệt quệ của Brazil và đây mới là nhân tố then chốt quyết định sự bền vững của đà tăng điểm của thị trường chứng khoán.
Ở Mexico, Tổng thống theo phe cánh tả Andres Manuel Lopez Obrador khiến nhiều nhà đầu tư đứng ngồi không yên sau khi ông hủy bỏ dự án xây dựng một sân bay trị giá 13 tỉ USD. Mối lo ngại tạm lắng dịu sau khi ông công bố một bản kế hoạch tài khóa tương đối thận trọng cho năm 2019 và sau khi các trái chủ đồng ý đề xuất của Mexico mua lại 1,8 tỉ USD công cụ nợ được dùng để tài trợ cho việc xây sân bay nói trên. Tuy nhiên, nhà đầu tư vẫn sẽ theo dõi để xem liệu vị Tổng thống có thể duy trì ngân sách thặng dư kể cả khi tăng chi tiêu cho các chương trình xã hội.
Lệnh cấm vận với Nga
Bộ Tài chính Mỹ từng nói cơ quan này đã sẵn sàng gỡ bỏ lệnh cấm vận đối với một trong những doanh nghiệp lớn nhất của Nga là Rusal. Tuy nhiên nhà đầu tư vẫn đang lo lắng những chính sách của Quốc hội.
Nếu cuộc diều tra về sự can thiệp của chính quyền Điện Kremlin vào cuộc bầu cử 2016 tại Mỹ cho ra một kết luận bất lợi, nước Nga có thể sẽ phải chịu thêm những hình phạt mới bao gồm lệnh cấm giao dịch đối với các khoản nợ cuốc gia hay ngân hàng của Nga.
Nỗi buồn dầu mỏ của Arab Saudi
Việc giá dầu thế giới giảm sâu kể từ tháng 10/2018 xuống dưới 55 USD/thùng là một tin xấu đối với các nền kinh tế đang phát triển phụ thuộc lớn vào xuất khẩu dầu, trong đó phải kể đến Saudi Arabia. Theo ước tính của Bloomberg Economics, quốc gia này cần cần giá dầu ở mức 95 USD/thùng để cân bằng ngân sách năm 2019.
Gánh nặng tài chính cùng với sự phản đối của Phương Tây liên quan đến cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi khiến cho Arab Saudi khó có thể thu hút dòng vốn ngoại dù MSCI đã thêm các cổ phiếu nước này vào chỉ số thị trường mới nổi năm 2019.
Các cuộc bầu cử
Nhiều cuộc bầu cử trong thời gian tới rất đáng để nhà đầu tư quan tâm. Bầu cử toàn quốc ở Ấn Độ sẽ diễn ra vào tháng 4 hoặc tháng 5. Các nhà phân tích tại Credit Suisse nhận định thị trường vẫn chưa tính đến trường rủi ro Ấn Độ buộc phải thành lập chính phủ liên minh sau lần bầu cử này, đồng nghĩa với việc Thủ tướng Narendra Modi có thể sẽ gặp trở ngại trong cải cách kinh tế.
Thái Lan dự định sẽ bầu cử vào ngày 24/2, và các nhà đầu tư đang lo ngại nguy cơ bất ổn xã hội.
Bầu cử Tổng thống Indoneisa sẽ diễn ra vào ngày 17/4 – đây được coi là cuộc tái đấu giữa Tổng thống Joko Widodo và đối thủ Prabowo Subianto.
 |
| Ông Prabowo Subianto. Ảnh: Bloomberg. |
Tại Argentina, Tổng thống Mauricio Macri - một người được các nhà đầu tư nước ngoài ủng hộ - sẽ phải đối mặt với một cuộc bầu cử vào tháng 10. Trong bối cảnh nền kinh tế đang suy thoái và lạm phát ở mức 50%, nhà đầu tư lo ngại rằng cử tri sẽ hướng sự ủng hộ sang cựu Tổng thống dân túy Cristina Fernandez de Kirchner.
Bầu cử Tổng thống Nam Phi sẽ diễn ra vào tháng 5 và bầu cử tổng thống Nigeria dự kiến vào giữa tháng 2.
