Ngành ô tô Việt Nam vẫn chỉ 'hàn, sơn và làm săm, lốp, dây điện'

Một dây chuyền sản xuất ô tô trong nước. Ảnh : K.A

Theo báo cáo của Bộ Công thương gửi Quốc hội mới đây, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đã phát triển khá nhanh trong 2 năm trở lại đây với một số sản phẩm đã xuất khẩu sang Lào, Campuchia, Myanmar, Trung Mỹ…

Đóng góp hàng tỷ USD vào ngân sách Nhà nước, góp phần giảm nhập siêu và tạo ra việc làm cho hơn 120 ngàn người.

Tuy nhiên, ngành ô tô Việt Nam vẫn còn rất nhiều yếu kém và hạn chế. Cụ thể, ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước vẫn chưa đáp ứng được mong đợi, dây chuyền sản xuất chủ yếu gồm 4 công đoạn chính là hàn, sơn, lắp ráp, kiểm tra.

Giá bán xe còn rất cao so với các nước trong khu vực, Việt Nam đang có giá bán xe cao gấp 2 lần so với các nước như Thái Lan, Indonesia và cao hơn nhiều so với các nước như Nhật Bản, Hoa Kỳ. Nguyên nhân dẫn đến mức giá xe vẫn còn cao là do thuế, phí trong nước cao, sản lượng tích lũy của doanh nghiệp trong nước thấp.

Chất lượng xe lắp ráp trong nước được cải thiện nhưng không bằng xe nhập khẩu. Đến nay, tỉ lệ nội địa hóa đối với xe dưới 9 chỗ ngồi chỉ mới đạt bình quân khoảng 7-10%, trong khi đó mục tiêu đến năm 2010, tỉ lệ nội địa hóa phải đạt là 60%.

Các sản phẩm nội địa hóa cũng mang hàm lượng công nghệ rất thấp như: săm, lốp, ghế ngồi, gương, kính, dây điện…

Mẫu xe Toyota Innova sản xuất trong nước. Ảnh N.T

Cũng theo Bộ Công thương, có tới 80 - 90% nguyên liệu chính cho sản xuất linh kiện cho ngành ô tô như thép hợp kim, hợp kim nhôm, hạt nhựa, cao su kỹ thuật cao và vật liệu làm khuôn mẫu phải nhập khẩu.

Hàng năm, các doanh nghiệp phải nhập khẩu khoảng 2 - 3,5 tỷ USD các linh kiện, phụ tùng phục vụ cho sản xuất lắp ráp và sửa chữa xe.

Ngoài ra, năng lực yếu kém của các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp phụ trợ cũng là điều đáng lưu tâm.

Các nhà sản xuất khuôn mẫu có quy mô không lớn và thiếu sự liên kết phối hợp để phát triển. Các doanh nghiệp sản xuất phôi và chi tiết đúc cho ngành chưa nhiều, tỉ lệ sai, hỏng còn cao, chưa đáp ứng được yêu cầu.

Trong khi đó, tỷ lệ nội địa hóa của các nước trong khu vực trung bình đã đạt được 65 - 70%, riêng Thái Lan đạt tới 80%.

Như vậy, nếu các nhà sản xuất ô tô trong nước không sớm có giải pháp hữu hiệu nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, chắc chắn sẽ khó lòng cạnh tranh với thị trường khu vực khi AFTA có hiệu lực.