NĐT sẽ chỉ đứng ngoài chầu rìa nếu Nhà nước thoái vốn với tỷ lệ khiêm tốn

Trả lời phóng viên bên lề hội thảo diễn ra sáng 22/12 về sự phát triển của các tổ chức xã hội và tổ chức cộng đồng dưới góc độ tài chính do VEPR tổ chức ông Lê Đăng Doanh đã có những chia sẻ thẳng thắn về câu chuyện cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước. Theo ông việc thoái vốn phải bán với tỷ lệ cổ phần cao để thu hút nhà đầu tư chiến lược, nếu bán với tỷ lệ khiêm tốn, nhà đầu tư sẽ không mặn mà tham gia vì tiếng nói của họ hạn chế.

Thưa ông, các thương vụ thoái vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp lớn đang được dư luận rất quan tâm, ông nhìn nhận thế nào về quá trình thoái vốn này?

Quá trình thoái vốn nhà nước từ lâu nay diễn biến rất chậm và tùy thuộc nhiều vào cơ quan chủ quản, người lãnh đạo. Tôi cho rằng có dấu hiệu lợi ích nhóm ở đây. Ngay việc chuyển vốn diễn ra cũng rất chậm, có nhiều Bộ, nhiều tỉnh, thành không muốn thực hiện thoái vốn vì khi làm đại diện quyền chủ sở hữu họ có thể can thiệp được nhiều hơn, có quyền lợi hơn.

Việc Chính phủ chỉ đạo thoái vốn gần hết ở các doanh nghiệp Nhà nước trừ doanh nghiệp quan trọng liên quan đến Quốc phòng, an ninh là điều cần thiết. Điều này tạo ra một sân chơi bình đẳng, thu hút được nhà đầu tư chiến lược bởi nhà đầu tư nhỏ chỉ có vốn không có quyền can thiệp vào HĐQT thì quản lý vẫn như cũ, bây giờ phải thay đổi mới có cải tiến được.

Tuy nhiên, nếu bán cổ phần với tỷ lệ ít nhà đầu tư chiến lược sẽ không vào. Bởi nếu nhà đầu tư chỉ mua được dưới 13% cổ phần thì không được ngồi trong HĐQT, không có tiếng nói, họ chỉ có thể đứng ngoài chầu rìa, như vậy họ vào để làm gì, không thay đổi được gì. Câu chuyện này diễn ra ở thương vụ Vinamilk vừa qua, bán ít quá nhà đầu tư chiến lược không tham gia.

Nếu doanh nghiệp Nhà nước thoái vốn trên 13% cổ phần sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư chiến lược. Nhưng tôi nhấn mạnh quá trình thoái vốn phải diễn ra công khai minh bạch và tôn trọng nhà đầu tư chiến lược.

Carlsberg là nhà đầu tư chiến lược tại Habeco

Ông có quan điểm thế nào khi có ý kiến lo ngại việc Carlsberg là nhà đầu tư chiến lược của Habeco và thương hiệu bia Việt dễ bị thâu tóm và mất đi?

Việc Carlsberg đầu tư vào Habeco là một tín hiệu vui bởi họ chỉ đầu tư vào doanh nghiệp đang làm ăn tốt, họ không thể bỏ tiền vào những nhà máy đang chết chẳng hạn như nhà máy gang thép Thái Nguyên.

Câu chuyện họ có thay đổi thương hiệu hay không thì cần phải có quy định rõ ngay từ đầu. Habeco có thể đưa ra điều lệ riêng khi bán cổ phần, nhà đầu tư ngồi trong HĐQT thì được thay đổi những gì và ghi rõ ràng buộc không được thay đổi thương hiệu sẵn có. Nếu có thay đổi các cổ đông có quyền kiện ra tòa và tòa có thể can thiệp, điều đó trong Luật doanh nghiệp có quy định. Không nên có sự e ngại trong vấn đề này, mà cần xem xét lợi ích theo thông lệ quốc tế.

Doanh nghiệp kinh doanh tốt thì không cần đến nhà đầu tư chiến lược, ông nghĩ sao về quan niệm này không thưa ông?

Không nên nghĩ như vậy, nhà đầu tư chiến lược sẽ đóng góp hiệu quả vào hoạt động đổi mới quản trị doanh nghiệp. Việc doanh nghiệp bia hoạt động có hiệu quả có nhiều yếu tố trong đó yếu tố tác động mạnh là thị trường bởi dân Việt uống bia nhiều và yếu tố thứ hai là quản trị doanh nghiệp. Nếu có quản trị công khai minh bạch và có nhà đầu tư chiến lược thì doanh nghiệp chỉ tốt hơn thôi. Không nên có cách nhìn phiến diện, đả phá nhà đầu tư.

Theo ông việc cổ phiếu bia đang tăng nhanh một cách chóng mặt trong thời gian qua có làm nhà đầu tư khó khăn trong việc đầu tư với lượng cổ phiếu lớn không thưa ông?

Tôi nghĩ không có gì phải quan ngại, mua bán theo luật thị trường nếu nhà đầu tư này cảm thấy băn khoăn khó mua vì giá cao thì sẽ có nhà đầu tư khác nhảy vào. Chúng ta không thể chiều lòng bất kỳ nhà đầu tư nào về giá, tất cả theo quy luật của thị trường.

Cảm ơn ông nhiều!