Mỹ - Trung đấu khẩu nảy lửa, bắt phóng viên ở lại nghe hết những lời công kích

Ngày 18/3 (theo giờ Mỹ), tại bang Alaska, phái đoàn ngoại giao cấp cao Mỹ và Trung Quốc đã gặp nhau lần đầu tiên kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức hồi tháng 1 năm nay và sau hơn hai năm quan hệ đầy trắc trở.

Một buổi họp báo lẽ ra chỉ kéo dài 4 phút để báo giới chụp ảnh các quan chức bắt tay nhau đã biến thành một cuộc đấu khẩu kéo dài 75 phút. Các phóng viên thậm chí còn được yêu cầu phải ở lại nghe đến hết vì cả hai bên đều muốn ý kiến phản bác của mình được ghi nhận.

Đại diện phái đoàn Mỹ là Ngoại trưởng Antony Blinken và Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan. Dẫn đầu bên phía Trung Quốc là Ngoại trưởng Vương Nghị và Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Dương Khiết Trì.

Dưới đây là những tuyên bố đáng chú ý của hai bên, theo tổng hợp của CNBC:

Quan hệ Mỹ - Trung

Ngoại trưởng Blinken:

Ý định của chúng tôi là nói thẳng về các lo ngại và vấn đề ưu tiên của mình, mục đích là để mối quan hệ thêm rõ ràng và cả hai nước cùng tiến bộ.

Trong thời gian ngắn ngủi mà tôi làm Ngoại trưởng Mỹ, tôi đã nói chuyện với khoảng 100 nhà ngoại giao trên khắp thế giới. Tôi vừa thực hiện chuyến công du đầu tiên tới Hàn Quốc và Nhật Bản, và những gì mà tôi nghe thấy rất khác với những điều mà các ông nói.

Tôi thấy mọi người nói rằng họ cảm thấy rất hài lòng vì nước Mỹ đã quay trở lại, đã hàn gắn quan hệ với các đồng minh và đối tác. Tôi cũng thấy mọi người tỏ vẻ quan ngại sâu sắc về những hành động mà chính phủ Trung Quốc đang thực hiện.

Ngoại trưởng Vương Nghị:

Trung Quốc đã, đang và sẽ không chấp nhận những cáo buộc vô căn cứ từ phía Mỹ. Trong vài năm qua, quyền và lợi ích hợp pháp của Trung Quốc đã bị đè nén công khai, quan hệ Mỹ - Trung bị đẩy vào một giai đoạn khó khăn chưa từng thấy.

Trung Quốc hối thúc Mỹ hãy từ bỏ hoàn toàn tư tưởng bá quyền và dừng can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Đây là vấn đề dai dẳng từ lâu và đã đến lúc thay đổi.

Trưởng ban Đối ngoại Trung ương Dương Khiết Trì:

Trung Quốc và Mỹ đều là các nước lớn và có trách nhiệm trọng đại. Chúng ta đều phải đóng góp vào hòa bình, ổn định và phát triển của thế giới trong các lĩnh vực như kiểm soát COVID-19, tái lập hoạt động kinh tế và phòng chống biến đổi khí hậu.

Có rất nhiều việc mà chúng ta có thể làm cùng nhau và có chung lợi ích. Trung Quốc và Mỹ cần từ bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh và cách tiếp cận theo kiểu trò chơi có tổng bằng 0 này.

Những lo ngại của Mỹ và đồng minh

Ngoại trưởng Blinken:

Chúng tôi cũng sẽ thảo luận về những mối quan ngại sâu sắc về các hành động của Trung Quốc, bao gồm vấn đề ở Tân Cương, Hong Kong, Đài Loan, tấn công mạng nhằm vào Mỹ, cưỡng ép kinh tế các nước đồng minh của Mỹ.

Mỗi hành động kể trên đều đe dọa trật tự dựa trên luật pháp của thế giới và có thể gây ra bất ổn toàn cầu.

Cố vấn Jake Sullivan:

Ngoại trưởng Blinken đã kể ra nhiều mối quan ngại sâu sắc thuộc nhiều lĩnh vực từ kinh tế, quân sự tới hành vi xâm phạm vào các giá trị căn bản của con người.

Chúng tôi đã nghe về những lo ngại này từ khắp nơi trên thế giới, từ đồng minh, đối tác cũng như cộng đồng quốc tế nói chung.

Hôm nay, chúng tôi muốn làm rõ rằng ưu tiên của Mỹ là đảm bảo cách tiếp cận trên trường quốc tế cũng như cách tiếp cận với Trung Quốc sẽ đem lại lợi ích cho nhân dân Mỹ, bảo vệ lợi ích của các đồng minh và đối tác.

Chúng tôi không muốn xung đột nhưng chúng tôi sẵn sàng đón nhận sự cạnh tranh gay gắt và chúng tôi sẽ luôn đứng lên bảo vệ các nguyên tắc của người dân Mỹ cũng như của bạn bè của Mỹ.

Ngoại trưởng Vương Nghị: 

Một công việc rất quan trọng là tất cả chúng ta cần cùng nhau hợp sức xây dựng một kiểu quan hệ quốc tế mới có sự công bằng, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau. Trong một số vấn đề khu vực, tôi nghĩ Mỹ đã áp đặt ý chí của mình một cách quá xa vời và không đúng chỗ.

Nước Mỹ không đại diện cho ý kiến của công luận thế giới, thậm chí không thể đại diện cho Phương Tây. Cho dù là xét theo quy mô dân số hay xu thế toàn cầu, Phương Tây đều không thể đại diện được cho quan điểm của công chúng thế giới.

Vậy nên chúng tôi hy vọng rằng khi nói về các giá trị chung và quan điểm quốc tế, phía Mỹ nên nghĩ lại cho thật kỹ. Nước Mỹ không đại diện cho thế giới, Mỹ chỉ đại diện cho Mỹ thôi.

Các giá trị cốt lõi và dân chủ

Cố vấn Sullivan: 

Ngoại trưởng Blinken và tôi đều tự hào về câu chuyện của nước Mỹ mà chúng tôi muốn kể ra ở đây. Nước Mỹ dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Biden đã đạt được những thành tựu quan trọng trong kiểm soát đại dịch, giải cứu nền kinh tế và tái khẳng định sức mạnh của nền dân chủ.

Chúng tôi đặc biệt tự hào về những công việc mà mình đã làm nhằm hồi sinh các liên minh và quan hệ đối tác, nền móng của chính sách ngoại giao của nước Mỹ.

Ngoại trưởng Vương Nghị: 

Nước Mỹ có kiểu cách của riêng mình, đó là dân chủ kiểu Mỹ. Trung Quốc cũng có dân chủ kiểu Trung Quốc. Không chỉ nhân dân Mỹ mà cả công chúng thế giới cũng đánh giá hành động của Mỹ trong việc phát triển nền dân chủ của mình.

Về phía Trung Quốc, sau nhiều thập kỷ cải cách và mở cửa, chúng tôi đã có những bước tiến dài trong nhiều lĩnh vực.

Chúng tôi tin rằng Mỹ cần phải thay đổi hình ảnh của mình và chấm dứt việc nhân rộng dân chủ kiểu Mỹ ra khắp thế giới.

Nhiều người dân trên chính đất Mỹ còn chẳng mấy mặn mà với dân chủ kiểu Mỹ. Tại Trung Quốc, quan điểm về chính phủ Mỹ cũng có nhiều luồng trái ngược.

Ngoại trưởng Blinken:

Một trong những dấu ấn của sự lãnh đạo và cam kết của chúng tôi trên thế giới là những liên minh và quan hệ đối tác mà chúng tôi gây dựng trên cơ sở hoàn toàn tự nguyện. Tổng thống Biden đã cam kết sẽ phục hồi và thúc đẩy các liên minh và mối quan hệ này.

Trên chính đất Mỹ, chúng tôi liên tục nỗ lực để xây dựng một khối đoàn kết hoàn hảo. Đương nhiên, trong quá trình thực hiện nỗ lực này, chúng tôi thừa nhận rằng mình vẫn còn những điểm chưa hoàn hảo. Chúng tôi cũng có lúc phạm sai lầm. Chúng tôi có nhiều bước lùi.

Trong suốt lịch sử của mình, chúng tôi luôn đối mặt với các thử thách đó một cách thẳng thắn, công khai và minh bạch. Chúng tôi không cố phớt lờ, không giả vờ rằng khó khăn không tồn tại, không giấu nhẹm những sai lầm.

Nhiều khi chúng tôi phải làm những việc đau đớn và xấu xí nhưng sau đó nước Mỹ luôn trở nên mạnh mẽ hơn, tốt đẹp hơn và đoàn kết hơn.

Tôi và ông Biden từng đến thăm Trung Quốc. Ông Biden – khi đó đang là Phó Tổng thống – đã nói rằng đặt cược chống lại nước Mỹ không bao giờ là khôn ngoan. Câu nói đó vẫn đúng cho đến tận ngày nay.